Defecatie

Defecatie (ook defaecatie of stoelgang) is het produceren van ontlasting. Organismen (dieren) met een darmstelsel doen dit in het algemeen met geregelde intervallen. Mensen hebben over het algemeen een defecatiefrequentie liggend tussen eenmaal per twee dagen tot enige malen per dag. Komt het minder vaak, dan spreekt men van verstopping of constipatie, gebeurt het vaker of is de ontlasting zachter dan normaal, dan spreekt men van diarree.

Hoe?
De defecatie gebeurt meestal nadat een drang tot ontlasten wordt gevoeld. Deze drang ervaart men van zodra er stoelgang in de endeldarm tegen de binnenste kringspier (sfincter) duwt. Een mens kan bewust controle uitoefenen over zijn anale sluitspieren, waardoor hij zindelijk is. Wanneer hij besluit zich te ontlasten, ontspant hij zowel de binnenste als de buitenste sfincter, waardoor de ontlasting in het anaal kanaal terecht komt. De hoek tussen anaal kanaal(?) en anus wordt gestrekt en door een persmanoever wordt de stoelgang naar buiten geperst.

Waar?
In de meeste westerse landen gebeurt de defecatie op een wc (water closet) en wordt de anus schoongeveegd met toiletpapier. In vele andere landen gebeurt de defecatie boven een holte in de grond (vaak ook met spoelmechanisme). In een aantal oosterse landen wordt in plaats van toiletpapier een waterslangetje gebruikt voor het schoonmaken van de anus.
Indien er geen sanitaire voorzieningen zijn voor de defecatie, is het best om de ontlasting te begraven.

Problemen die zich kunnen voordoen bij de defecatie:

• bij langdurige verstopping, kan de stoelgang zo hard zijn dat deze de wand beschadigt bij het persen. Er ontstaan dan kleine scheurtjes (fisuren) rond de anus of in de darm die kleine bloedingen kunnen geven
• door het persen verhoogt de druk in de buik en zodoende ook op de bloedvaten. Wanneer iemand problemen heeft met zijn vaatstelsel, kan de defecatiedruk voldoende zijn om een levensbedreigende bloeding (bijvoorbeeld ter hoogte van de hersenen of de kransslagaders) te veroorzaken. Niet zelden vinden ernstige hart- en vaatlijders hun dood tijdens een toiletbezoek.
• oude mensen hebben vaak te weinig defecatiedrang, waardoor ze fecalomen krijgen. Dit zijn verharde vastzittende stukjes stoelgang. Dit verergert nog bij weinig lichaamsbeweging. Vooral bejaarden in een rusthuis lijden hieraan. Om dit te voorkomen moeten ze hun rectum manueel stimuleren (inbrengen van een vinger in de aars). Anders dient een lavement oplossing te bieden.

Bijzondere maatregelen na defecatie
Omdat de stoelgang steeds besmet is met veel micro-organismen, waaronder veel schadelijke, dient men na elke defecatie voldoende hygiëne maatregelen in acht te nemen. Het wassen van de handen met zeep is gewenst om besmetting van de omgeving en zichzelf te voorkomen.
Ook een aantal parasieten overleeft slechts door onvoldoende hygiëne maatregelen. De aarsmaden leggen hun eitjes ter hoogte van de anus, waar ze hopen hun weg te vinden naar de mond. Voortdurende herbesmetting is hun manier van overleven in de darm.