De Mantel der Liefde
De Mantel der Liefde is een film uit 1978 van de Nederlandse regisseur Adriaan Ditvoorst.
Na het floppen van Flanagan en oneindige reeks mislukte projecten, was voor Ditvoorst de maat helemaal vol. Hij moest en zou zijn gal spuwen over het Nederlandse filmklimaat. In slechts 5 dagen tijd schreef Ditvoorst een scenario, dat vervolgens met 600 duizend gulden aan misdaadgeld verfilmd werd. Vier weken waren nodig om de film te schieten en nog geen maand later ging het in première. Even snel als dat Mantel in de bioscopen was gekomen, zo snel verdween hij er al weer uit want de film trok 3400 bezoekers en werd na 2 weken uit roulatie gehaald. Of Ditvoorst dit veel kon schelen, blijft gissen want het lijkt alsof hij de film helemaal voor zichzelf heeft gemaakt.
Het katholieke geloof, de bourgeoisie, de rechtse politiek, de platte smaak van het gewone; alles waar Ditvoorst een hekel aan had gaat voor de bijl. De eisen van het publiek (amusement) leken hem niks te schelen. De film is duidelijk goedkoop, slordig en snel gemaakt. De film zit bomvol zwarte humor en bijtende satire, de film is erg wisselvallig sommige scènes zijn briljant, andere zijn zo grof dat het ronduit onsmakelijk wordt. De film wisselt platvloerse klucht af met intellectuele kunst. De film is of ontzettend goed of juist heel flauw. We laat Ditvoorst weer een aantal magistrale beelden zien: ook in zo'n vluchtige film als deze laat hij zien dat hij nog steeds een meester is in het combineren van camerabeelden, locaties en muziek. Het mooiste is het eindshot waarin een camera heel snel achteruit rijdt over de Zeelandbrug. De grootste zwakte van de film is de onsamenhangendheid: het verhaal is eigenlijk een opeenstapeling van losse ideeën en verhaaltjes zonder kop of staart.
[bewerk] Verhaal
Het verhaal begint met Jezus en Mozes, die vanuit de oudheid naar het heden worden gezonden om te kijken wat de mensheid van hun tien geboden heeft gemaakt. Vervolgens komen 10 losse, op zichzelf staande sketches waarin op uiterst zwartgallige wijze wordt duidelijk gemaakt dat de mens niets van 10 geboden heeft terecht gebracht. Bij het gebod "gij zult geen afgoden vereren" zie je bijvoorbeeld een echtpaar dat zo verslaafd is aan tv-kijken dat ze hun kijkbuis als een soort god zien. Ze krijgen echter ruzie over welk tv-programma opgezet moet worden, de man wordt hierop zo boos dat hij de TV het raam uitgaat. De man heeft de vrouw haar "God" ontnomen en ze vermoordt hem. Bij het gebod "gij zult niet doden" zie je een bisschop die een linkse activist vermoordt vanwege diens pleidooi voor abortus. Bij "eert de dag des heren" zie je een priester die allerlei trucjes bedenkt om zijn geseculariseerde dorpelingen naar een kerk te lokken. Bij "eert uw vader en uw moeder" maken kinderen bij het sterfbed van hun vader ruzie over wie de erfenis krijgt.
Tussen de sketches is er een verhaallijn die als een rode draad door het verhaal loopt: een man staat midden op een brug en probeert zijn fiets te repareren, nadat deze is vernield door twee agenten. Op het einde is het hem na vergeefse pogingen nog steeds niet is gelukt: gooit hij zijn armen in de lucht en scheld naar God. Dit personage is een soort alter ego voor Ditvoorst zelf.
Het einde van de film is helemaal geniaal: op het laatst zitten Adriaan Ditvoorst zelf (gespeeld door dezelfde acteur die eerder in de film Jezus speelde) en de producent (gespeeld door dezelfde acteur als Mozes) naar een film te kijken: het is de "mantel der Liefde" zelf. Als de film is afgelopen staat de producent op en zegt: Adriaan wat is dit voor een kutfilm, ik had een spektakelfilm vol bijbelse passages van je verwacht, maar waarom kom je nu op de proppen met deze ranzigheid!". Adriaan zegt "ja, maar meneer, dit is kunst!" de producent antwoordt hierop: "dat is het hem nou juist: kunst verkoopt niet, we moeten dom vermaak hebben! Dat is wat het publiek wil zien!". Deze briljante scène geeft aan dat Ditvoorst over veel zelfspot beschikte.
