Overleg:Cryptozoölogie

afbeeldign suggestie http://www.wordiq.com/definition/Image:Coelacanth_and_Courtenay-Latimer.jpg

De Coelacanth is een enigszins problematisch voorbeeld van kryptozoölogie. Het beest is nooit door enige kryptozoöloog voorspeld. En toen hij gevonden werd, was de erkenning onmiddellijk - het bewijs was immers onweerlegbaar. Natuurlijk, zou een kryptozoöloog het bestaan voorspeld hebben dan zou het een echte kryptozoölogische voorspelling geweest zijn en niet in de triviale zin.

MWAK--84.27.81.59 28 okt 2004 22:04 (CEST)

Maar was het niet zo dat er wel fossielen van dat beest bekend waren? Men dacht dus dat het uitgestorven was, maar dan bleek het plots nog te bestaan.

Dat is correct: je zou kunnen zeggen dat het een mooi voorbeeld is van de mogelijkheid van het spectaculaire binnen de biologie. Maar geen enkele bioloog ontkent dan ook dat het in principe mogelijk is dat uitgestorven gewaande dieren toch nog bestaan of zelfs dat het in het algemeen waarschijnlijk is dat er ooit zulke dieren gevonden worden. De bioloog verwerpt gewoon, zich baserend op de dezelfde onwaarschijnlijkheid als de kryptozoöloog, a priori de hypothese voor ieder bijzonder geval. Hij is dus rationalistischer en rationeler dan de kryptozoöloog - en een beter "metawetenschapper" - maar een slechter empirisch wetenschapper! Subtiel, niet? ;o)

MWAK--84.27.81.59 28 okt 2004 22:21 (CEST)

[bewerk] Beschikbare afbeeldingen

Van het rollende beestje dat Escher destijds zo fraai afgebeeld heeft is het onbegrijpelijk waarom het in de natuur niet voorkomt, zelfs niet fossiel! Lijkt mij een goed voorbeeld.

Daarnaast is bij onze Engelse zusterorganisatie onder het lemma Rhinogradentia een aantal fantastische afbeeldingen te vinden van organismen waarvan het bestaan door kleingelovigen ernstig wordt betwijfeld: geen type-exemplaar, hele collectie in Duitsland tijdens een bombardement in WOII verloren gegaan, oorspronkelijke leefgebied Heieiei-archipel in de Stille Oceaan in 1945 door kernproef verloren gegaan. Behalve door de ontdekker prof.dr. Harald Stümpke zijn deze organismen vermeld door zwaargewichten als Theodor Fontane en Christian Morgenstern. Inmiddels zijn meldingen gedaan uit Duitsland (Helgoland), Plöner See (waargenomen vanuit het Max-Planck-instituut aldaar) en fossiel uit het Karstgebergte. Zelfs uit Wisconsin (USA) is een melding afkomstig. Tenthredo 20 feb 2005 18:00 (CET)

Als het echt onbegrijpelijk zou zijn, zouden we het bestaan ervan a priori noodzakelijk (en dus a fortiori waarschijnlijk) moeten achten - en viel het dus buiten het domein van de kryptozoölogie. ;o)

--MWAK 6 mrt 2005 18:15 (CET)

[bewerk] Wetenschap of niet?

De alinea over het onderscheid tussen biologie en cryptozoölogie mist wat informatie. Het is niet alleen des wetenschaps om een hypothese te formuleren en te toetsen, een goede wetenschapper probeert zijn/haar hypothese te ontkrachten en moet per definitie uitgaan van de meest waarschijnlijke verklaring voor verschijnselen (parsimony of Occams' razor). Deze laatste twee feiten maken het moeilijk voor cryptozoölogie om een wetenschap te zijn.

Dat zijn interessante punten. Ik zal proberen er iets zinnigs over te zeggen:

1. De falsificatie ligt al in het begrip "toetsen" besloten. Nu denk ik wel te weten waar 'm de kneep zit: het is lastig om negatieve feiten te bewijzen en dus lijkt het al even ondoenlijk om aan te tonen dat het Monster van Loch Ness niet bestaat, als om te bewijzen dat kaboutertjes niet bestaan. Moeten we dus concluderen dat kryptozoölogie geen wetenschap is? Neen. De norm "Een goede wetenschapper moet proberen zijn hypothese te ontkrachten" impliceert niet dat hij ook niet moet proberen haar te verifiëren. Anders zou de bioloog die, in zijn bootje het monster achternajagend, steeds probeert mis te grijpen, de goede wetenschapper zijn en de persoon die het vangt de slechte wetenschapper, terwijl het voor de wetenschap toch veel waardevoller is als het monster wél gevangen zou worden. Is deze opvatting in strijd met Poppers leer? Neen, want het hele begrip "falsificatie" is in de eerste plaats ontwikkeld voor een nomothetische wetenschap. Algemene wetmatigheden kan men niet verifiëren maar wel falsificeren. "Alle raven zijn zwart" kan men niet bewijzen door een zwarte raaf te vangen, slechts ontkrachten door een witte te tonen. Maar kryptozoölogie is geen nomothetische, edoch een idiografische wetenschap. Het is — net als veel van de biologie, die zich natuurlijk absoluut niet bekommert om de vraag of alle raven zwart zijn — gewoon een stukje natuurlijke historie. Falsificatie is dan secundair: het primaat ligt bij de rauwe feitelijkheid, het liefst in de vorm van een vers gevangen monster. Als we dat eenmaal hebben, kunnen we alsnog kijken of het niet gewoon een paling is.
2. Het lijkt echter onmogelijk dat de Ware Wetenschapper ooit een monster vangt. Immers: het Scheermes van Occam snijdt deze weg voor hem af. Het Monster is onwaarschijnlijk, ergo: we moeten er vanuit gaan dat het niet bestaat. En dus mag de Ware Wetenschapper er niet naar op zoek gaan, nietwaar? De hypothese dat het Monster bestaat moet meteen al verworpen worden en dus komen we aan de toetsing helemaal niet toe! Deze redenering klopt echter niet want de "verwerping" is niet absoluut maar slechts relatief. Ze houdt slechts de triviale norm in dat men dat wat onwaarschijnlijk is, ook onwaarschijnlijk noemt. Zij impliceert niet dat verder onderzoek naar de onwaarschijnlijke mogelijkheid buiten de grenzen van de wetenschappelijke rationaliteit zou vallen, want het is zeer rationeel een kans kleiner dan 0,5 te nemen, mits de waarde ervan maar hoog genoeg is. Niemand zal nalaten zijn tuin af te graven als hij hoort dat de kans dat er een goudschat ligt slechts 49% bedraagt. En in het geval van de kryptozoölogie maakt juist de onwaarschijnlijkheid van de hypothese dat het geval dat zij onverwacht toch waar is, een hoge waarde heeft. Natuurlijk kunnen we ook dit weer als een falsificatieproces zien ten opzichte van de hypothese dat het monster niet bestaat. En zoals Popper zelve reeds aangaf: hoe waarschijnlijker de hypothese des te waardevoller de falsificatie.
3. Misverstanden over deze zaak worden vaak in de hand gewerkt door de kryptozoölogen zelf die de eigenheid van hun wetenschap niet onder ogen willen zien. Het is diep menselijk aan te willen nemen dat je activiteit redelijk is omdat ze direct gebaseerd is op een juist beeld van de werkelijkheid. Ze overtuigen zichzelf van de waarheid van hun faith en pretenderen dan geen kryptozoölogie te bedrijven maar gewoon biologie, alleen nu uitgevoerd door iemand die het alles beter begrijpt dan de rest. Of ze definiëren kryptozoölogie simpelweg als het zoeken naar onbekende levensvormen. Dat is echter al even simpelweg niet de gangbare betekenis van het woord. Een veldwerker is niet even kryptozoöloog todat hij de soort echt gevonden heeft. Die valse pretentie kan, juist omdat zij zo natuurlijk is, ten onrechte voor een essentiële eigenschap van de kryptozoölogie aangezien worden.

--MWAK 13 aug 2006 18:42 (CEST)