Charles Dullin

Charles Dullin (uitspraak: shärl dülãN'), (Châtelard te Yenne Savoie 8 mei 1885 - Hôpital Saint-Antoine te Parijs 11 december 1949 ) was een Frans acteur, producer en regisseur.

Dullin was een van de leden van de Franse vernieuwingsbeweging, die in een gedecentraliseerd ‘théâtre populaire’ zou resulteren, samen met Jacques Copeau, Gaston Baty, Louis Jouvet, Jean-Louis Barrault en Jean Vilar.

Verder hoorde hij bij Jacques Copeau's Théâtre du Vieux Colombier, een school voor acteurs en later het Cartel des Quatre die behalve hemzelf uit Louis Jouvet, Georges Pitoëff en Gaston Baty bestond.

[bewerk] Biografie

Charles Dullin was de jongste van 19 kinderen in een familie die zeer aan de traditionele waarden hechtte. Eigenlijk had hij een kerkelijke loopbaan moeten volgen, maar Charles wist al heel jong dat zijn roeping bij het acteren lag. 18 jaar oud reiste hij van Lyon naar Parijs, waar hij in een wononcomplex voor artiesten ging wonen, de Bateau-Lavoir in la Butte. Hier woonde ook andere (grote) kunstenaars, zoals bijvoorbeeld Max Jacob, Mac Orlan, Harry Baur, Matisse en Georges Braque. Dullin ondervond zoals veel andere beginnende kunstenaars dat armoede, honger, ziekten en geldzorgen aan de orde van de dag was.

Naast zijn werk bij het théâtre des Gobelins gaf hij ook wel eens recitals. In 1906 gaat hij bij théâtre de l'Odéon die geleid wordt door Jacques Rouché. Zijn eerste rol was Cinna in Shakespeares Julius Caesar (geregisseerd door André Antoine). In 1910, speelt hij Pierrot in het Carnaval des enfants bij het théâtre des Arts en Smerdiakov in de Gebroeders Karamazov. Samen met Jacques Copeau opent hij in 1913 het Vieux-Colombier theater in het voormalige Athenaeum-Saint-Germain, met Louis Jouvet als een van de belangrijkste acteurs.

Voordat hij in 1921 het Théâtre de l'Atelier opende in Parijs, reisde hij rond met zijn eigen theatergroep. Het Théâtre de l'Atelier zou bekend worden als een van de meest originele theaters. Hier werd, naast experimentele stukken, onder meer werk van Luigi Pirandello op het toneel gezet. Zijn theater had in het begin niet veel succes, vele voorstellingen werden gespeeld voor een bijna lege zaal. Echter, kwam met Volpone een verandering hierin. Het stuk ging voor volle zalen en Charles Dullin en zijn theater waren gered.

Vanaf 1927 gaat hij bij het Cartel des Quatre, waarin ook de theaterdirecteuren Louis Jouvet, Georges Pitoëff en Gaston Baty zitten. Dit was een reactie van de vier theaterdirecteuren tegen de onverschilligheid van de kranten en de invasie van commerciële theater en bioskoop, om zo door terug te keren naar de klassieken, en dus ook door een gemeenschappelijke overeenkomst te sluiten, hun gemeenschappelijke belangen veilig te stellen.

In 1940 verlaat hij l'Atelier en neemt hij de directie over van het voormalige Théâtre Sarah Bernhardt die onder het Duitse regime théâtre de la Cité werd genoemd, vanwege de joodse wortels van Sarah Bernhardt.

In 1942-43 leidde Charles de Ecole dramatique naast zijn werk bij het théâtre de la Citéen in 1943 laat Jean-Paul Sartre daar zijn toneelstuk Les Mouches (De vliegen) opvoeren. Hij kiest Charles Dullin als regisseur. Zijn keuze van theater betekent dat het stuk onderworpen werd aan de censuur en dat Sartre de door de Duitsers opgelegde correcties aanvaardde. Verder werd er een verklaring afgeleverd dat er geen joden in het stuk optraden of meewerkten, advertenties geplaatst in Der Deutsche Wegleiter (het cultureel informatieblad voor de in Parijs aanwezige Duitsers) en ten slotte dat er op de première vrij veel Duitsers in uniform aanwezig waren.

Na de Tweede Wereldoorlog staat Charles Dullin bekend als Vichygetrouw en collaborateur, krijgt hij hevig kritiek te verduren en verlaat hij de directie van het théâtre de la Cité aan het einde van het seizoen van 1947 met een grote schuld.

[bewerk] Leerlingen

Charles Dullin was de leraar van onder meer de volgende acteurs:

Jean-Louis Barrault (mime-acteur en regisseur).
Alain Cuny (acteur).
Jean Marais (acteur).
Marcel Marceau (mime-acteur).
Roland Petit (balletdanser en choreograaf)
Madeleine Robinson (acteur).
Jean-Louis Trintignant (filmacteur).
Jean Vilar (acteur en regisseur).

[bewerk] Ter herinnering

Het theater in Chambéry is naar hem vernoemd.
Op 8 maart 1962 werd door het gemeenteraad van Parijs een plein in het 18^e arrondissement (Montmartre), aan de voet van de Sacre Coeur, naar Charles Dullin vernoemd. Deze is gelegen tussen de rue Louis et René Moine en de rue du Général Nicolet. Tijdens de 2e wereldoorlog was dit gebied een "cité d'urgence" oftewel een plaats waar noodlijdende burgers werden opgevangen. De huizen rond het plein zijn gerenoveerd en op het plein is een tuin aangelegd.

[bewerk] Curriculum Vitae

1924 - Le miracle des Loups, geregisseerd door Raymond Bernard
1927 - Le Joueur d'echecs, geregisseerd door Raymond Bernard
1928 - Maldone, geregisseerd door Jean Grémillon
1933 - Les Misérables, geregisseerd door Raymond Bernard
1937 - L'affaire du courrier de Lyon, geregisseerd door Claude Autant-Lara en Maurice Lehmann met Sylvia Battles
1937 - Mademoiselle docteur / Salonique nid d'espions, geregisseerd door Georg Wilhelm Pabst
1939 - Volpone, geregisseerd door Maurice Tourneur met Harry Baur, rol: Corbaccio
1939 - Quai des Orfèvres, geregisseerd door Henri-George Clouzot en Louis Jouvet, rol: Brignon
1947 - Les jeux sont faits, geregisseerd door Jean Delannoy, met Micheline Presle, rol: De marquis
1947 - Quai des orfèvres, geregisseerd door Henri-Georges Clouzot