Borduren
Borduren is het maken van versieringen met naald en garen op textiel. Het is een kunst die al bestaat sinds de mensheid stoffen gebruikt. Over de hele wereld wordt naar schatting vanaf 3000 v. Chr. borduursels aangebracht op weefsels.
Inhoud |
[bewerk] Geschiedenis
De oudste geborduurde stoffen die men heeft ontdekt, dateren uit 850. In de Middeleeuwen werden in Europa vooral kerkelijke gewaden geborduurd. Dit gebeurde op zijde met gouddraad. Het waren zeer gedetailleerde en gecompliceerde motieven.
Tijdens de Renaissance werd het borduren steeds meer gebruikt voor wereldse doeleinden. Leden van het koninklijk huis en mensen van adel droegen rijkversierde kleding. Ook werden stukken stof naar het oosten gestuurd om geborduurd te worden; China is nog steeds internationaal geroemd om het zeer fijne borduurwerk.
In de zeventiende eeuw werd het bekleden van meubilair met borduurwerk populair. Door de handel met het Verre Oosten kwamen de oosterse motieven naar Europa, zoals exotische vogels en bloemen.
Rond 1850 werd de borduurmachine uitgevonden. Dit betekende het einde van de glorietijd van de borduurkunst. Kerken blijven een belangrijke opdrachtgever, zoals bijvoorbeeld in Spanje; daar worden nog steeds mantels geborduurd voor processiebeelden uit de semana santa op de oude manier, ook Kazuifels worden nog steeds met de hand geborduurd.
Veel oude stoffen weren in reliëf geborduurd om zo een duidelijk beeld te creëren; dit was zeer zwaar omdat onder het borduurwerk vulsels van karton, papier en wol zaten. Vaak werden deze motieven dan ook geborduurd door mannen met veel kracht.
[bewerk] Borduurstijlen
Over de hele wereld zijn verschillende borduurstijlen ontstaan. Dit had vooral te maken met het soort materiaal er op die plaats beschikbaar was. Zijdeborduurwerk is ontstaan in China, doordat daar als eerste de zijderups werd gekweekt. In de Noord-Europese landen werd vlas gekweekt, wat een sterke vezel heeft en geschikt is voor ajourwerk. Crewelborduren is ontstaan in Engeland door de bloeiende Britse wolhandel. Katoen groeit in een warmer klimaat, dus dat werd vooral gebruikt in Egypte, India en de zuidelijke staten van Noord-Amerika.
Door de handel kwamen er meer materialen beschikbaar, zodat er meer variaties kwamen in de borduurstijlen van de verschillende landen.
[bewerk] Borduurstoffen
Vrijwel alle stoffen kunnen gebruikt worden om op te borduren. Welke stof er gebruikt wordt, hangt af van de techniek en de toepassing van het borduurwerk.
- Stramien is een grof weefsel dat geschikt is om op te borduren met wol. Stramien is vaak voorbedrukt.
- Linnen is een weefsel dat van vlas- of hennepgaren is gemaakt. De dikte van de draden kan verschillen. Kaaslinnen is losser geweven en heeft een dunnere draad. Linnen is geschikt voor het borduren van aftelbare patronen met splijtgaren.
- Aïda heeft een speciale weefbinding, waardoor er weefselbosjes ontstaan in plaats van weefseldraden. Het is een gemakkelijk aftelbare stof die geschikt voor kruissteekborduurwerk met splijtgaren.
- Hardangerstof is fijner dan aïda en is dubbeldradig. Het is speciaal ontworpen voor de traditionele Noorse borduurtechniek Hardanger.
Alle borduurstoffen zijn in verschillende dichtheden te krijgen, hierbij is het aantal draden per centimeter verschillend. Borduurstoffen zijn in allerlei kleuren verkrijgbaar, maar de kleuren wit, ivoor en crème zijn standaard.
[bewerk] Borduurgarens
Wollen garens:
- Crewelwol is een sterk en fijn garen dat wordt gebruikt voor crewelborduren.
- Perzische wol is een garen van gemiddelde dikte. Het bestaat uit drie splijtbare draden. Het kan gebruikt worden voor gobelins en fijn borduurwerk.
- Tapisseriewol is een dik en mat garen dat bestaat uit een vier splijtbare draden die stevig zijn getwijnd. Het wordt meestal als één draad gebruikt voor tapisserieën en gobelins.
Katoenen garens:
- Borduurkatoen heeft een stevige getwijnde draad met een mat uiterlijk. Het lijkt op wol en is geschikt voor zwaardere borduurstoffen.
- Perlé-garen (of koordzijde) is een glanzend, tweedraads garen dat een koordachtig uiterlijk heeft. Het kan niet gespleten worden en is in twee diktes verkrijgbaar. Perlé-garen wordt voornamelijk gebruikt voor Hardanger borduurwerk.
- Splijtgaren (of mouliné) is gemaakt van glanzend katoen. Een draad bestaat uit zes afzonderlijke draden die redelijk makkelijk van elkaar gescheiden (gespleten) kunnen worden. Borduren kan met één of meerdere draden, afhankelijk van de borduurstof.
[bewerk] Borduursteken
Bij het borduren worden bepaalde steken gebruikt, zoals:
- kruissteek
- halve kruissteek of petit point
- stiksteek
- steelsteek
- kettingsteek
[bewerk] Toepassingen
Borduursel wordt zowel als wandversiering, versiering van kleding, kussens en tafelkleden toegepast.
Een bijzondere vorm van borduurwerk is de gobelin, die geheel in petit point wordt uitgevoerd.
[bewerk] Externe link
 |
Meer afbeeldingen die bij dit onderwerp horen kunt u vinden in de categorie Embroidery van Wikimedia Commons. |
