Bonapartesluis
De Bonapartesluis lag eertijds tussen het Bonapartedok en de Schelde. Het was de oudste getijdesluis van noordelijk Antwerpen. Vroeger was het echt Noord-Antwerpen, maar nu de grote haven, véél verder naar het noorden is opgeschoven, liggen het Bonapartedok en Willemdok nu praktisch ín de stad. De Bonapartesluis lag nabij het Loodswezen en de hangars 26, waar de taverne-disco-dancing "Stuurboord" is, tot hangar 29 waar de regionale TV-zender ATV gevestigd is.
Napoleon Bonaparte liet de sluis samen met het Bonapartedok bouwen en rond 1811 waren de werken gedaan. De sluis was ongeveer 100 m lang en ongeveer 20 meter breed en 3 meter diep. Aan de Scheldekant, in de nog bestaande afgedamde geul, liep een sluisdeurdrempel tussen de geulmuren waar het dieper werd naar de stroom toe (12 meter).
Het oude sluiswachtershuis aan de noordkant van de voormalige sluis is nu een café en taverne. Dit gebouw werd in de Vlaamse TV-serie "Langs de kade", met o.m. de acteur Karel Vingerhoets als politiechef, in 1987 gebruikt als politiegebouw in de serie.
Vroeger werden de sluisdeuren bediend met een kaapstander, die bediend werd door acht sasseniers. De kaapstanders zijn tevens verdwenen, maar daar stak men 8 schuin 15° liggende oplopende ronde palen in, met aan de voet vierkant, zoals de kaapstandergaten, om de kaapstanders te bedienen. De sasseniers liepen hun rondjes totdat de sluisdeuren dicht of open waren. Mits het opkomende getij, liep de buitendeur met en door de waterdruk, en de mankracht, toch 'vlot' open, door het iets hoger liggende sluiswater, dat via de dokdeuren erin werd gespuid. Met het afgaande water en de druk van het saswater, werden de binnen-buitendeuren op deze "vlotte manier" dichtgedraaid. Men moet weten dat de sluis dezelfde dubbele binnen- en buitendeuren bezat, en dezelfde werkwijze, zoals de nu buiten gebruik gestelde Kattendijksluis. Het zeilschip werd in de sluis getrokken, met touwen door sasseniers, als het zeilschip niet te groot was, of met de kaapstanders, als het een groot zeilschip was. De zeilen kon men niet gebruiken door de beperkte manoeuvreerbaarheid. Eens op de Schelde konden zeilschepen hun zeilen uitzetten. De sluisdeuren gingen pas open als het Scheldepeil gelijk stond als in het dok. Eigenlijk was het dezelfde procedure als met de huidige Imalso-jachthaven. Daar kunnen de jachten 2 uur vóór en 2 uur na hoog water, in of uit de jachthaven. Daarna blijven de deuren dicht tot de volgende hoogwaterstand. Daar het dokwater toen hoger stond, met hoogwater, waren er maar twee binnendokken, Bonaparte- en Willemdok die dan hoger kwamen te staan dan gewoon dokpeil. Toen liet men handel- en oorlogszeilschepen door de Bonapartesluis gaan. Ongeveer twee zeilschepen konden toen de sluis in en als ze kleiner waren nog één meer.
Daarna kwamen gemotoriseerde binnenvaart door deze sluis die bestemd waren voor de twee binnendokken. De wachttijden tussen de hoogwaterschutten duurden wel lang. Maar, dan had de binnenvaart 4 uren de tijd om te versassen.
Later kwamen er nog andere sluizen bij zoals de Kattendijksluis en Royerssluis, zodat de Bonapartesluisnog maar sporadisch draaide. Tot ongeveer 1967 heeft ze sporadisch nog gedraaid, maar dan op aanvraag voor kleine binnenvaart, zoals spitsen en kempenaars. Daarna was het definitief gedaan en werd ze gedempt. Nu loopt de brede rijweg van de Rijnkaai erover en zijn de oude binnendokken, voorgoed van de directe verbinding met de stroom afgesneden. De brede rondlopende geul is nog overgebleven en afgedamd. Aan de binnenzijde werden de binnensasdeuren verwijderd en met kademuren afgedamd.
|
|||
|
Berendrechtsluis | Boerinnensluis | Bonapartesluis | Boudewijnsluis | Kallosluis | Kattendijksluis | Royerssluis | Van Cauwelaertsluis | Zandvlietsluis |
