Basiliek van San Marco (Rome)
De Basiliek van San Marco (Italiaans: Basilica San Marco) is een basiliek in Rome. De aan de evangelist Marcus gewijde basiliek San Marco ligt aan het kleine Piazza San Marco, dat aan alle kanten wordt omsloten door de Piazza Venezia, en maakt sinds de vijftiende eeuw deel uit van het Palazzo Venezia.
[bewerk] Geschiedenis
De bouw van de San Marco zou in 336 na Chr. hebben plaatsgevonden en wordt toegeschreven aan de heilig verklaarde Paus Marcus, die enkel in dat jaar regeerde. Het is daarmee één van de oudste kerken in Rome. Na de stichting werd de kerk een aantal malen verbouwd en gerestaureerd door verschillende pauzen. De grootste verbouwing vond plaats in de negende eeuw onder Paus Gregorius IV: hij gaf opdracht een heel nieuw kerkgebouw te bouwen. Van het oude gebouw is enkel een bronzen emmer met Jezus en apostelen bewaard gebleven, dat tegenwoordig in het Vaticaanse museum staat.
Na deze enorme verbouwing van Gregorius IV hebben er voornamelijk restauraties en af en toe een verandering, zoals de bouw van de renaissancevoorgevel en de toevoeging van de klokkentoren, plaatsgevonden. In 1451 werd de basiliek in het ontwerp van het Palazzo Venezia betrokken. Bovendien werd de San Marco-basiliek tot de nationale kerk voor de Venetianen benoemd en werd haar gevel daarop verrijkt met het wapen van Venetië. Dat was de laatste grote verandering, die de basiliek onderging.
[bewerk] Het gebouw
De renaissancegevel van de basiliek is van de hand van de Italiaanse schilder Leone Battista Alberti. Het witte gesteente is o.a. afkomstig van het Theater van Marcellus en het Colosseum.
In het voorportaal van de kerk bevinden zich archeologische inscripties en grafstenen, waaronder die van Vanozia dei Catanei, een minnares van Paus Alexander VI. De steen is afkomstig van haar tombe in de Santa Maria del Popolo aan de Piazza del Popolo en toont de namen van de vier kinderen (Juan, Cesare, Joffre en Lucrezia) die ze de paus schonk.
De kerk bestaat uit drie beuken, die van elkaar gescheiden worden door jaspiszuilen uit Sicilië. De vloer is versierd met het in Rome veel voorkomende cosmatenwerk (stukjes ingelegd marmer in verschillende kleuren). Het plafond bestaat uit vijftiende-eeuwse houten cassetten, waarop het wapenschild van Paus Paulus II, de bouwer van het Palazzo Venezia, is aangebracht.
Onder het altaar bevindt zich de tombe van paus Marcus. De basiliek bevat naast dit centrale graf nog enkele rijk gedecoreerde graven van Venetiaanse kardinalen in de nissen.
[bewerk] Het apsismozaïek
De blikvanger van de basiliek is volgens velen de apsis. Daar heeft paus Gregorius IV een mozaïekversiering laten aanbrengen. In het mozaïek is het Lam Gods te herkennen, waar twaalf andere lammeren vanuit Jeruzalem en Bethlehem naartoe trekken. Ook zijn o.a. Jezus, paus Marcus, de evangelist Marcus en paus Gregorius zelf afgebeeld. Deze laatste leefde nog bij de voltooiing van het mozaïek, wat te zien is aan de vierkante, blauwe aureool (bestemd voor aardse personen) boven zijn hoofd. Ook opmerkelijk is de grootte van paus Gregorius IV: normaal gesproken werden pauzen, vooral tijdens hun leven, kleiner afgebeeld dan de heiligen in het mozaïek. Het getuigt niet bepaald van bescheidenheid om zichzelf even groot te laten afbeelden als de heiligen naast hem.
