Fotosintezo
El Vikipedio
La fotosintezo estas biokemia procezo en plantoj, algoj kaj kelkaj bakterioj, ĉe kiu la lumenergio estas transformita al kemia energio.
Enhavo |
[redaktu] Superrigardo
La plantoj – malsame kiel la bestoj – ne kapablas sin nutri per manĝado de aliaj organismoj (kiel ĉiam en la naturo ekzistas esceptoj: insektodigestaj plantoj (alinome karnovoraj plantoj) la Muŝkaptilo de Venuso (Dionaea muscipula), kiu vivas en nitrogenmalriĉa medio, uzas la nitrogenon de la insektoj).
La plantoj konstruas el la neorganikaj komponaĵoj kiel akvo kaj karbon-dioksido organikajn kombinaĵojn kiel ekz. glukozon. La karbon-dioksido estas akceptita tra la folioj, ĉe la akvaj plantoj ĉefe tra la radikoj. La sunlumo donas la necesan energion por eki la procezon, kiu produktas la glukozon kaj eligas oksigenon al la medio.
La organoj de la fotosintezo estas la verdaj kloroplastoj En verdaj plantoj kaj algoj, la pigmentmolekuloj kiuj komence akceptas la lumenergion estas klorofiloj kun helpantaj pigmentoj kiel karotinoidoj, fikobilinoj. La bakterioj havas bakterioklorofilon, kies konstruo diferenciĝas de tiu de la planta klorofilo.
La tipa kemia reakcio de la fotosintezo:
6H2O + 6CO2 + lumo → C6H12O6 (glukozo) + 6O2
Kelkaj bakterioj uzas hidrogen-sulfidon anstataŭ akvo dum la fotosintezo:
12H2 S + 6CO2 + lumo → C6H12O6 + 6H2O + 12S
aŭ tre simpligita
H2D + A + lumenergio → H2A + X, kie H2D
estas la elektrondonanta molekulo (akvo, H2 S, laktoacido, izopropanolo ktp.) kaj A estas la reduktiĝenda molekulo (CO2, SO2, neorganika nitrogen-kombinaĵo).
Ĉe bestoj okazas tiu ĉi procezo dum la spirado kontraŭe: tie el sukero kaj oksigeno estiĝas akvo kaj karbon-dioksido kaj energio. Sed gravas noti, ke la priskribita kemia ekvacio estas tre simpligita kaj la fotosintezo havas pli komplikan meĥanismon – kun gravaj intermolekuloj - por la akcepto kaj transformo de la luma energio al kemia.
La fotosintezo havas du ŝtupojn kiel la lumaj reakcioj (akcepto, transformo de la lumo al kemia energio, eligo de oksigeno, ATP-konstruo) kaj la karbonaj reakcioj (transformo de karbon-dioksido al organikaj molekuloj). Oni nomas la duan ŝtupon nelumaj reakcioj aŭ mallumaj reakcioj, kiuj ne bezonas por la reakcioj plian lumenergion kaj la reakcioj okazas ankaŭ en mallumo ankaŭ en lumo.
[redaktu] La produktado de oksigeno
Kiel jam supre skizita, la oksigeno estiĝas dum la lumaj reakcioj. Estas interese noti, ke la oksigeno ellasita dum la fotosintezo derivas ne el la karbon-dioksido, sed ĉefe el la akvomolekulo foruzita en la reakcioj.
Ĝenerale, la fotosinteza procezo bezonas hidrogenon por redukti karbon-dioksidon al karbonhidratoj.
[redaktu] Lumaj reakcioj
La lumaj reakcioj estas la unuaj procezoj de la fotosintezo. La reakcioj okazas en la verdaj klorofiloj. La lumo necesas por „ŝarĝi „ elektronon, kiu estas transportata tra elektrona transporta sistemo al molekulo de NADP+, kiu transformiĝas al hidrogen-portanta NADPH (kiu estos uzata en la Calvin-ciklo). Dumtempe la akvomolekulo splitiĝas. La oksigeno foras en la atmosferon, la hidrogen-jonoj (kiuj nur estas protonoj post la splitiĝo) ligiĝas al NADP, la liberiĝinta energio estas uzata por la estigo de ATP.
[redaktu] La Kalvin-ciklo (Calvin-ciklo)
La karbono enpaŝas la Kalvin-ciklon en formo de CO2 kaj transformiĝas al sukero (karbonhidrato) en reakcioj, helpataj de ATP kaj NADPH. La ATP kaj NADPH estas produktitaj dum la lumaj reakcioj.
En la pliaj paŝoj, la glukozmolekuloj kuniĝas per foriĝo de akvomolekulo al polisakarido, amelo.
N C6H12O6→ (C6H12O5)n + n H2O
Nokte, la estiĝinta amelo hidroliziĝas al sakarozo aŭ glukozo kaj transportiĝas al la ejo de la uzado aŭ deponado. La sakarozo aŭ glukozo denove rekonstruiĝas al amelo en la sdeponejo.
Vidu: kemosintezo
[redaktu] Eksteraj ligiloj
http://www.biochemweb.org/metabolism.shtml- http://www.u-helmich.de/bio/stw/reihe4/photosynthese.html
- http://www.egbeck.de/skripten/12/bs12-10.htm
- http://hlab2.uni-muenster.de/photosyn/ps00035.html#top
[redaktu] Vidu ankaŭ jenon:
 |
 |
 |
 |
 |
Ĉi tie estas aldonaj eksteraj ligiloj por la artikolo. Vi povas helpi al Vikipedio se vi elektos la taŭgajn eksterajn ligilojn kaj metos ilin en la artikolon. |
