Alemannischer Beispielsatz
aus Wikipedia, der freien Enzyklopädie
Das Alemannische ist ein vielseitiger Dialekt, der von Ort zu Ort, aber besonders von Region zu Region unterschiedlich ist. Um ein Gefühl für die Unterschiede zu bekommen, gibt es hier eine Auflistung von alemannischen Dialekten.
[Bearbeiten] Beispielsatz (hochdeutsch)
- Mutter: Warst du auf dem Markt einkaufen ?
- Fritzchen: Ja, ich habe drei Kilogramm Kartoffeln, 250g Butter, ein Glas Johannisbeer-Marmelade und eine Packung Spaghetti gekauft.
[Bearbeiten] Übersetzungen
[Bearbeiten] Schwäbisch
[Bearbeiten] Neckar-Alb-Schwäbisch
- D'Muader: Bischd uffam Markt eikaufa gwäa?
- S'Fritzle: Jo, i han drei Kilo Krommbiera / Aibiera, a halbs Pfond Budder, an Hafa Treibles-Gsälz ond a Päggle Schbageddi kauft.
[Bearbeiten] Heuberg-Schwäbisch (südlicher Albzipfel)
- Et'Muedtr: Bisch uffm Markt gi iikaufe gsii?
- Es'Fritzli: Jo, i hou drei Kilo Jädepfl, e halbs Pfund Buttr, en Havve Treibligsälz und e Päckli Schbagetti kauft.
[Bearbeiten] Oberschwäbisch (zwischen Alb und Bodensee)
- D'Moddr: Bisch uff'm Markt g'sei, beim eikaufâ?
- S'Fritzle: Jô, i hau drei Killo Grombiira / Äâdepfl, a halbs Pfond Budtr, en Hafâ Treibles-Xälz ond â Päckle Schbageddi kaufd.
[Bearbeiten] Ostschwäbisch (um Augsburg)
- D'Muadar: Bisch âuf'm Markt oikâufa g'wésar/g'wéa?
- S'Fritzle: Jâ, i hâo/hâb droi Kilo Erdäpfl/Kardoffla/Grombiara, ar halbs/halbads Pfond Buddr, a Glâs Johannisbéarla-Marmelôôd-/G'sälz ond ar Päggle Schbageddi kâofft/kofft.
[Bearbeiten] Reutte (Tirol)
- D' Muater: 'Bisch aufm Markt inkoufa gwest?
- Dr Fritz: Joo, i hon drei Kilu Grumpara, an viertlkilo Butter und a Glas Johannesbeer-Gsalz und a Päckle Spaghetti kooft.
[Bearbeiten] Nieder/Oberrhein-Alemannisch
[Bearbeiten] Basel
- Mueter: Bisch uff em Märt go iikaufe gsi?
- Fritzli: Joo, i(ch) ha drey Kilo Hä(r)döpfel, e halbs Pfund Angge, e Glaas Johannisbeer-Gomfi und e Packig Spagetti kauft.
[Bearbeiten] Freiburg im Breisgau (Deutschland/Südbaden)
- D'Mamme: Bisch zum ikaufe uffem Friiburger Märt gsi?
- S' Fritzli: Hajoh, i hab drei Kilo Härdäbfel, e halbs Pfund Budder, e Gläsli Johannisbeerschlegg un e Päggli Schbagetti kauft.
[Bearbeiten] Zell am Harmersbach (Ortenau/Mittleres Kinzigtal)
- D'Muäder: Bisch uffm Märkt iikaufe gsi?
- 's Fritzli: Hajå, ich hab drey Kilo Ärdepfl, e halbs Pfund Budder, e Glas Johannisbeerschleck un e Päckli Schbageddi kauft.
[Bearbeiten] Hofweier (Ortenau)
- d' Müader: Bisch uffm Märig iikaufe gsii?
- 's Fritzli: Hajo, ich hab drey Kilo Ärdepfl, e halbs Pfund Budder, e Glas Hansetriebelischleck un e Pack Schpageddi kauft.
[Bearbeiten] Iffezheim (Deutschland/Mittelbaden)
- D'Muuder: Bisch uff'm Märk ingkoufe gwä?
- S'Fritzel: Joo, i hab drei Kilo Grumbiire, e halbs Pfund Budda, e Glas Johonnisbeerschlecksl un e Päckl Schbaigeddi koufd.
[Bearbeiten] Hoch/Süd-Alemannisch
[Bearbeiten] Balzers, (Liechtenstein)
- D'Mamma: Bischt uffem Mart am iikofa gse?
- S'Fritzle: Jo, i ha drei Kilo Hardöpfel, a viertel Kilo Putter, a Glas Johannisbeer-Saft und an Pack Schbageti koft.
[Bearbeiten] Chur, Graubünden
- D' Muater: Bisch uffam Markt gsi go poschte?
- Dr Fritzli: Khlaar, i ha drü Khilo Herdöpfel, zweihundertfüffzig Gramm Butter, es Glas Johannisbeeri-Khonfi und e Packhig Schpagetthi khauft.
[Bearbeiten] Davos, Graubünden
- D' Mueter: Bischt ätten esie uffem Markt gsi goge iichaufe?
- Dr Fritzli: Gwüss, i han drii Kilo Herdöpfel, zwaihundertfüffzg Gramm Butter, es Glaas Griifla-Ggomfi und es Pack Schpagetti gkaufet
[Bearbeiten] Bad Ragaz, Kanton St. Gallen
- D'Mueter: Bisch ufa Märt go poschta?
- S'Fritzli: Jo, i ha drü Kilo Härdöpfel, zweihundertfüfzg Gramm Puttr, a Glas Johannisbeeri-Confi und a Paggig Schpaghetti kauft.
[Bearbeiten] Schaan, (Liechtenstein)
- D'Mama: Bisch ufem Markt am iikofa gse?
- S'Fritzle: Jo, i ha drei Kilo Härdöpfel, a viertel Kilo Putter, a Glas Johannisbeer-Komfi und an Pack Schpagetti kooft.
[Bearbeiten] Toggenburg
- D'Muätə: Bisch uf dä Mäət go poschtä?
- Dä Fritzli: Jo, i ha drü Kilo Hèədöpfel, zwähondətföfzg Gramm Puttə, äs Glas Johanisbeer-Gomfi und än Pack Schpaghetti kauft.
[Bearbeiten] Appenzell Innerrhoden
- D'Muètè: Bischd z Maat gse gi pôschtè?
- Dè Fritzli: Jô, i ha dreu Kilo Hèdepfl, zwäähôndèdföfzg Gramm Schmaalz, è Glaas Sannt-Johannsbei-Latwèri ônd èn Pack Schpagètti kauft.
[Bearbeiten] Zürich
- D'Mueter: Bisch uf de Mèrt go poschte?
- De Fritzli: Ja, ich han drüü Kilo Hèrdöpfel, es halbs Pfund Anke, es Glas Trüübeli-Gomfi und es Pack Schpagetti kauft.
[Bearbeiten] Luzern
- D'Muetter: Besch ofem Märt gsi go poschte?
- De Fretzli: Jo. ech ha drüü Kilo Härdöpfu, es haubs Pfond Anke, es Glas Trüübali-Komfi ond es Pack Schpaghetti kauft.
[Bearbeiten] Sursee
- D'Muetter: Besch ofem Määrt gsi go poschte?
- De Fretzli: Jo. Ech ha drüü Kilo Häppere, es haubs Pfond Anke, es Glaas Trüübali-Komfi ond es Pack Schpagetti kouft.
[Bearbeiten] Olten
- D'Mueter: Besch ofem Märed gsy go boschte?
- Dr Fretzli: Jo, e ha drüü Kilo Härdöpfu, es haubs Pfond Anke (od. Botter), es Glas Meertrüübeli-Gomfi und es Pack Schpagetti gchouft.
[Bearbeiten] Bern, Kanton Bern
- D Muətər: Bisch ụf əm Märit gsy ga ȳchouffə?
- Ds Fritzli: Ja, i ha drụ̈ Kilo Härdöpfu, əs haubs Pfund Ankə, əs Glās Meertrụ̈bəli-Gonfi und ə Packig Spagetti gchouft.
[Bearbeiten] Solothurn, Kanton Solothurn
- D Muetr: Bisch ufm Märit gsy go ichaufe?
- Ds Fritzli: Jo, i ha drü Kilo Härdöpfu, s haubs Pfung Anke, es glas Meertrübeli-Gonfi und e Packig Spaghetti kauft.
[Bearbeiten] Rheinfelden (Baden), Hochrhein
- 'D Muetter: Bisch ufem Markt go ychaufe gsi?
- 'S Fritzli: Jô, i han drüü Chilo Grumbire, Ä halbs Pfund Anke, Ä Glas Trüble-Marmelad un Ä Packig Schbagedti chauft.
[Bearbeiten] Grenzach-Wyhlen, Markgräflerland
- D’ Mamme: Bisch uf em Märt gsi go iichaufe?
- S’ Fritzli: Jo, ich ha drai Kilo Herdöpfel, e halbs Pfund Anke, e Glas Johannisbeeri-Gutzi und e Packig Spagetti gchauft.
[Bearbeiten] Lörrach (Südbaden, Markgräflerland)
- Mueter:Bisch uff'm Märt gsi go iichaufe?
- Fritzli:Joo, ich ha drei Kilo Härdöpfel/Grumbiire, e halb Pfund Angge, e Glas Zanderli-Gutzi un e päggli Schbageddi gchauft.
[Bearbeiten] Weil am Rhein, Markgräflerland (Deutschland/Südwestbaden, im Dreiländereck)
- D'Müder: Bisch uff'm Märt go iichaufe gsi ?
- S'Fritzli: Joo, ich ha drei Kilo Grumbiire, ä halbs Pfund Angge, ä Glas Zanderli-Gützeli un ä Packig Schbageddi gchauft.
[Bearbeiten] Opfingen, Breisgau (Deutschland/Südwestbaden)
- D Möeder: Bisch ùf em Määrd gsii go yychaufe?
- Dr Fridsli: Joo, ich haa drèi Kilo Härdebfel, e halbs Bfùnd Angge, e Glaas Hansisdriibili-Gueds ùn e Pagig Schifsnuudle gchauft.
[Bearbeiten] Höchst-Alemannisch
[Bearbeiten] Simplon (Kanton Wallis)
- d'Muätär: Bisch dü uf um Markt gsii ga ihchöifu?
- ds'Fritzli: Ja, ich hä drii Kilo Härpful, zweihundärtfifzg Gramm Aichu, us Glas Johanissbeer-Konfitür und us Pack Spaghetti gchoift.
[Bearbeiten] St. Antoni (Sensebezirk, Kanton Freiburg)
- d Mueter: Bǜschù z Määrit gsyy?
- ds Fritzli: Ja, i ha drüü Kylo Häppere, as Mödeli Anke, as Glaas Johannysböri-Ggompfi ú'n as Päckli Spaghetti gchùùft.
[Bearbeiten] Bodensee-Alemannisch
[Bearbeiten] Überlingen (z'Iberlinge)
- 'D'Mame: Bischt uff m'Mart go iikaufe gsi?
- 'S'Fritzle: Jó, i hon drei Kilo Härdäöpfl, ä halbs Pfund Buttr, a Glas Johannesbeer-Marmelad und en Pack Schpagetti gkouft.
[Bearbeiten] Vorarlberg
- 'D'Muattr: Bisch uf'm Markt iikofa gsi?
- 'S'Fritzle: Jo, i han drü Kilo Grumppra, a viertl Kilo Puttr, a Glas Johannisbeer-Marmalad und an Pack Schpagetti kooft.
[Bearbeiten] Dornbirn (Vorarlberg)
- D' Muatr: 'Bischt ufm Markt ga ikofa gsi?
- 'S Fritzle: 'Jo, i hian drü Kilo Grumpra, a Stöckle Buttr, a Glas Johannisbeer-Igsottes und a Päckle Spaghetti ikoft.
[Bearbeiten] Lustenau (Vorarlberg)
- D' Muatr: 'Bisch ufm Markt ga botta gsin?
- 'S Fritzle: 'Jo, iich han drü Kilo Grompira, a Stöckli Buttr, a Glas Johannisbeer-Honk und a Päckli Spaghetti bottat.
[Bearbeiten] Schruns (Montafon/Vorarlberg)
- D'Mama : Bischt ofam Markt ga iikofa gsi?
- Ds'Fritzli : Jo, ich hon drei Kila Ärdöpfel, a Stöckli Buttr, a Glas Johannisbeer-Marmelad und a Päckli Spaghetti kooft.
[Bearbeiten] Egg (Bregenzerwald)
- 'D'Mama: Bischt ufm Maart ga inkoufo gsin?
- 'S'Fritzlä:Jo, i hea drü Kilo Grumppra, a Schlägle Buttor, a Glas Johannisbeer-Insutt und an Pack Schpagetti kouft.
[Bearbeiten] Allgäu (Westallgäu)
- D`Mueter: Bisch üf`m Maart bim iikoufe gsi?
- S`Fritzle: Jo, i ho drei Kilo Grumbra, a halbs Pfund Butter, a Glas Johannesbeer-Marmelaad und a Packung Schpagetti kouft.
[Bearbeiten] Sonstige
[Bearbeiten] Kämpflbach bei Pforzheim
(Oberrhein-Alemannisch mit schwäbische un fränkische Eischläg)
- D'Muader: Bisch uff`m Markt eikaufa gwä?
- S'Fritzle: Hajo, i häb drei Kilo Grumbiire, e halbs Pfunn Budda, e Glas Hannsdreibles-Gsälz un a Päckle Schbageddi kaafd.
[Bearbeiten] Rastatt, etwa 5km von Iffezheim (Deutschland/Mittelbaden)
- D'Mudder: Bisch uff'm Moarkt eikaufe gwä?
- S'Fritzle: Joo, i heb drei Kilo Grumbeere, oi halb Pfund Budda, e Glos Johennisbeerschleck unn ä Bäggl Schbageddi koufd.
[Bearbeiten] 2. Beispielsatz (aus "Johann Peter Hebel")
- Seine Kindheit verlebte Hebel während der Wintermonate in Hausen im Wiesental, wo seine Eltern Weber waren. Im Sommer arbeiteten die Eltern als Dienstleute in einem Basler Patrizier-Haus.
[Bearbeiten] Übersetzungen
- Sini Chindheit hät dr Hebel während dä Wintermonät z'Huuse im Wiesedal voläbt, wo sini Ältere Wäber gsi sin. Im Summer hän d'Ältere als Dienschtlüt inemne Basler Patrizier-Huus gschafft. (Weil am Rhein (Südbaden))
- Siini Chindheit het de Hebel während de Wintermonet z’Huuse im Wiesetal verläbt, wo siini Eltere Weber gsi sin. Im Summer hän d’Eltere als Dienschtlüt imene Basler Patrizier-Huus gschafft. (Grenzach-Wyhlen, Markgräflerland)
- As Chind ischt dr Hebel währet de Wintermonet z'Huuse im Wisetaal gsi, wo siin Ätti mit siinere Frau als Wäber gschaffed hend. Im Summer sind denn d' Eltere z'Basel immene Patrizierhuus Dienschtlüüt gsi. (Davos)
- Als Chind isch dä Hebel amul im Winter z´Huusä im Wisätal gsi, wo sini Elterä gwäbt händ. Im Summer sind dänn d'Elterä im ä Basler Patrizierhus z'Dienst gangä. (Zürich)
- Syni Chendheit het der Hebel während de Wentermönet z'Huuse em Wisetau verbrocht, wo syni Öutere Wäber gsy se. Em Sommer hei d' Öutere aus Dienschtlüt em-ene Basler Patrizierhuus gschafft. (Olten)
- I syrə Chindheit het dər Hebu im Winter z Hụsən im Wisətāu gläbt, wo syni Eutərə Wäbər sy gsȳ. Im Summər hei d Eutərən aus Dientschtlụ̈t imnə Baslər Patrizjərhụụs gschaffət. (Bern)
- I sinnra Chindhiit het dr Hebel im Winter z'Hụsen im Wiisəntāl gläbt, wo sinər Eltəra Wääber sy gsyyn. Im Summər hii d Eltərən als Dienschtlüüt immana Basler Patriizierhus gschaffən. (Westliches Berner Oberland)
- Sinre Chkindheid hot de Häbl i de Wintrmohnädd z'Haus em Wiissädaal gläbt, wo d'Eltre Wäbber gsi sind. Em Summr händ d'Eltre aas Dinschtlüüt ge Basel i em Patrizier-Huus gschaffed. (Radolfzell/Bodensee)
- Sine Kindheit hät dr Hebl im Wintr i Huusa im Wiesatal verläbt, wo sine Eltra Wäbr xi sind. Im Summr han d'Eltra als Dientschtlüt inam Basler Patrizjerhuus gschaffat. (Feldkirch, Vorarlberg)
- Si Kindhoit hot dr Johann Hebl dr Wintr ibr z`Huuse im Wiisedtal verleabt, wo sine Ealtre Weaber gsi sind. De Summer ibr hond sine Ealtre als Diinschtleit im`ma Baasler Patrizier-Huus gschaffed. (Allgäu)
- Si Kindheit hät da Hebl da Winter iber im Wisadal volebt, wo sine Leit Weber gsi sind. Im Summer hond sine Leit imma Basler Patrizierhaus gschaffad. (Rottweil)
- Sini Kindheit het dər Hebel in de Windermuunət als in Huuse im Wiäsədaal värläbbd, wo sini Eldere Wääber gsii sin. Im Summer hänn d'Eldere als Diänschdlit in emə Baasler Batrizierhuus gschafft. (Zell am Harmersbach, Ortenau/Mittleres Kinzigtal)
- As Chind hed der Heebel im Winder als z Huusen im Wiisedaal gläbd, wùù syyni Eldere Wääber gsii sin. Im Sùmer hän d Elderen as Dienschdlyd in eme Baasler Padryyzjerhuus gschafd. (Opfingen, Breisgau)
- Syyni Kindhait het dr Heebel während de Winddermoonet z Huusen im Wiisedaal verläbt,wo syni Elddere Wäber gsi sin.Im Summer hän d'Elddere als Dienschtlyt imene Basler Batrizierhuus gschafft. (Basel)
- Schini Chindheit her där Hebul währund dä Wintärmonatä im Huis im Wiäsutelji värläbt, wa schini Eltru Wäbär sind gsii. Im Summär hent d'Eltru als Diänschtlit imunu Baslär-Paritzer-Huis gschaffut. (Simplon/Kanton Wallis)
- Wo de Hebù no as Chinn gsyy isch, het er während de Wintermaanet z Huuse im Wisetaau gläbt, wo synner Öütere Wääber gsyy sy. Im Sùmmer hii d Öütere ime'n a Basler Patryzier-Huus ùs Dienschtlütt gschaffet. (St. Antoni/Sensebezirk, Kanton Freiburg)
- Sei Kendheit hot dr Hebel während de Wentermonet en Hausen em Wiesatal verläbt, wo sei Eltra Weber waret. Em Sommr hen d'Eltra als Denschtleit em a Basler Patrizier-Haus gschafft. (Schwäbisch aus der Stuttgarter Gegend)
- Sii Kindhait hätt dr Hebbl während dr Wiitermounet z'House im Wisedtaal vrläbt, wo sini Eltre Wäbbr waared. Im Summr hond't'Eltre als Dinschtleit ime Baaslr Patrizier-Hous gschafft. (Schwäbisch vom Haiberg, Schwäbische Alb)
- Wôu'ar no a Kind g'wésar isch, hôd'ar Hebel iabar d'Windarmonat/Wendarmonat in/en Hâusa im/em Wiasardâl g'lebbt, wo/wôu soine Eldara/Eldarn Weabar g'wésar sinn/senn. Im Sommar hend/hâm d'Eldara/Eldarn als Dianschtleit in'ram Baslar Patriziar-Hâus gârbad/g'schâfft/g'schâffat. ([Ost-]Schwäbisch im und um das augsburger Stadtgebiet)
- Sei Kendheid hôdt d'r Hebl en de Wendrmoonâdt en Hâusâ em Wiisâdaal f'rlâbt, wo seine Leidt Wäabr g'sei send. Em Sommr hand seine Leidt als Dienschtleidt emmâ Baslr Patrizier-Haus g'schaffâd. (Oberschwäbisch, Oberschwaben)
- Sii Chindhäit hed dr Hebl währnd dä Wintrmaanet z Huisä im Wisätal vrbläbt, wo siinr Elträ Wäbr gsi sind. Im Summr häind d Elträ as Tiänschtliit imnä Baslr Patrizier-Huis gschaffed. (Lungern, Obwalden)
- Sini Chendheit hed de Hebu währed de Wentermönet z'Huuse im Wiisetau verläbt, wo sini Öutere Wäber gsi send. Em Sommer hend d'Öutere aus Dienschtlüüt imene Basler Patrizier-Huus gschaffet. (Kanton Luzern)
