Wojna paragwajska

Z Wikipedii

Wojna paragwajska (wojna potrójnego sojuszu) – wojna stoczona w latach 1865-1870 pomiędzy Paragwajem a koalicją Brazylii, Argentyny i Urugwaju.

[edytuj] Przyczyny wybuchu wojny

W roku 1862 dyktator Paragwaju Francisco Solano López zaplanował ofensywę na szeroką skalę przeciwko Brazylii, w celu przyłączenia części jej terytoriów do swojego kraju. Powodem była chęć zapewnienia sobie przez dyktatora Paragwaju swobodnego korzystania z ujścia La Platy. Bezpośrednią przyczyną wojny było wkroczenie wojsk paragwajskich do Urugwaju poprzez terytorium argentyńskie. Urugwaj poparła Brazylia, a razem z nimi wystąpiła Argentyna. Przymierze tych trzech państw poparła Wielka Brytania, wspierając je finansowo.

[edytuj] Przebieg wojny

Dnia 26 grudnia 1864 na czele armii liczącej 80 000 ludzi Lopez wtargnął na tereny brazylijskiego stanu Mato Grosso. Dnia 18 marca 1865 dyktator wypowiedział także wojnę swojemu południowemu sąsiadowi Argentynie, która nie zgodziła się na przemarsz wojsk paragwajskich przez jej terytorium. Paragwajczycy zajęli argentyńskie statki, zdobyli miasto Corrientes, po czym, przechodząc przez Encarnación, weszli do południowej Brazylii. W dniu 1 maja 1865 trzy sąsiadujące ze sobą państwa Brazylia, Argentyna oraz Urugwaj zawiązały trójprzymierze celem którego było obalenie rządów Lopeza. Armię sprzymierzonych do walki z Paragwajem poprowadzili Argentyńczyk Bartolome Mitre, Urugwajczyk Venancio Flores oraz Brazylijczyk Lois Ozorio.

11 czerwca 1865 miała miejsce bitwa morska pod Riachuelo. Brazylijska flota dowodzona przez Francisco Manuela Barroso da Silva wygrała i zniszczyła całkowicie potężną flotę paragwajską i zapobiegła stałej okupacji Argentyny przez Paragwaj. Bitwa ta praktycznie przesądziła o dalszych losach wojny bo umożliwiła sprzymierzonym kontrolowanie ujścia La Platy.

We wrześniu 1865 Paragwajczycy ponieśli kolejną porażkę z siłami trójprzymierza pod Uruguaianą. W styczniu następnego roku sprzymierzeni przekroczyli rzekę Parana po czym rozbili armię Lopeza w bitwie pod Paso de Patria w dniu 24 maja 1866. Mimo porażki dyktator zreorganizował swoje siły. W krwawej bitwie pod Curupayty dnia 22 września 1866 Pragwajczycy rozgromili wojska przeciwnika. W walce stracili zaledwie 54 ludzi przy prawie 9000 po stronie sprzymierzonych. Trwające przez cały następny rok walki nie przyniosły powodzenia żadnej ze stron. W tym czasie więcej żołnierzy zmarło w wyniku epidemii cholery aniżeli w walkach. W 1867 Lopez opuścił stolicę Asuncion, po czym skierował się na północ, pustosząc po drodze liczne ziemie. W sierpniu skapitulowała przed nim m.in. twierdza Humaita. W tym czasie wojska argentyńskie i brazylijskie mozolnie przedzierały się wzdłuż rzeki Paragwaj w kierunku północo-zachodnim. Lopez z resztką swoich sił w sile 10 000 ludzi stanął w pobliżu Ypacarai. W rozegranej tutaj bitwie 25 grudnia 1867 armia paragwajska została całkowicie zniszczona. Lopezowi wraz z kilkoma innymi żołnierzami udało się zbiec. Po tym zwycięstwie dnia 31 grudnia 1867 Brazyliczycy wkroczyli do miasta Asuncion. Mimo klęski Lopez nie zaprzestał dalszej walki. W północno-wschodnim Paragwaju udało mu się zgromadzić wokół siebie kilka tysięcy ochotników. Dnia 1 marca 1870 został on jednak wyśledzony przez jednostkę armii brazylijskiej i zabity.

[edytuj] Skutki

Dzięki wstawiennictwu Amerykanów dnia 20 czerwca 1870 r. doszło do podpisania traktatu pokojowego, w wyniku którego Paragwaj zmuszony został do odstąpienia prawie 55 000 km² swojego terytorium na rzecz Argentyny i Brazylii. Wojna trójprzymierza z Paragwajem kosztowała życie prawie 2 mln osób. Ludność Paragwaju zmalała z ponad 1 mln do 221 000. Wśród nich było 29 000 mężczyzn, 106 000 kobiet i 86 000 dzieci. Wskutek olbrzymiego oporu ludności, chorób lub eksterminacji prowadzonej przez zwycięzców, 50% mieszkańców Paragwaju zostało pozbawionych życia, w tym 90% męskiej populacji. Był to najbardziej krwawy konflikt zbrojny w Ameryce Południowej. Wskutek wojny tej Paragwaj stracił olbrzymią część swego terytorium, mieszkańców oraz został objęty okupacją wojskową na lat 10.