Turbacz
Z Wikipedii
Współrzędne: zobacz na mapie
| Turbacz | |
 |
|
| Państwo | Polska, Europa |
| Pasmo | Gorce |
| Wysokość | 1 310 m n.p.m. |
| Szerokość geograficzna | 49°32' 34,6'' N |
| Długość geograficzna | 20°06' 41,6'' E |
Turbacz – 1310 m n.p.m. to najwyższy szczyt Gorców w centralnym punkcie pasma, tworzący potężny rozróg kilkunastu górskich grzbietów; nazwa wzniesienia ma przypuszczalnie korzenie wołoskie, Zagórzanie (górale z pn. stoków Gorców) używają też odnotowanego w austriackich księgach pomiarów gruntów miana Kluczki; sama, nie wyróżniająca się w rozległej kopule szczytowej kulminacja otoczona jest gęstym borem świerkowym, przez co pozbawiona widoków; stoją tu - brzydki, znaczony współczesnymi "inskrypcjami", kamienny obelisk oraz żelazny krzyż z datami 1945-1985.
Schronisko PTTK na Turbaczu - okazały kamienny budynek o dwóch prostopadłych skrzydłach z arkadowym wejściem i strzelistym dachem z mansardami, krytym gontem (ponad 100 miejsc noclegowych), otwarty w 1958 roku pod samym szczytem Turbacza, na górnym krańcu opadającej na wschodni stok polany Wolnica (ok. 1280 m n.p.m.).
Budowę pierwszego obiektu dla celów turystycznych rozpoczęto w tym miejscu w 1934 roku (po pożarze rok wcześniej schroniska na polanie Wisielakówka, na południowym zboczu), nie ukończono przed rozpoczęciem II wojny światowej. Część budynku oraz tymczasowy barak funkcjonowały jednak - głównymi odwiedzającymi nie byli nieliczni podczas wojny turyści, lecz partyzanci Konfederacji Tatrzańskiej, a później AK, którzy mieli tutaj swój punkt kontaktowy.
W lipcu 1943 roku podczas dużej obławy Niemcy zajęli schronisko, zmuszając partyzantów do ewakuacji na polanę Stawieniec pod Kudłoniem, w listopadzie 1943 schronisko spłonęło - zniszczyli je Niemcy, którzy chcieli w ten sposób pozbawić wroga zaplecza do akcji dywersyjnych albo sami partyzanci w związku z rozlokowaniem niemieckich patroli w budynku.
Przed schroniskiem największy w Gorcach węzeł szlaków turystycznych (co wiąże się ze zwornikowym charakterem masywu Turbacza); z tarasu przed wejściem roztacza się piękna panorama Pienin i Tatr nad pagórami Podhala - od Tatr Bielskich z Hawraniem (2150 m n.p.m.) przez Tatry Wysokie z Łomnicą (2632 m n.p.m.), Gierlachem (2655 m n.p.m.), Wysoką (2565 m n.p.m.) i Świnicą (2301 m n.p.m.) po Tatry Zachodnie z Kasprowym Wierchem (1987 m n.p.m.), Bystrą (2248 m n.p.m.) i Banówką (2178 m n.p.m.).
Obok schroniska (niewielki, drewniany budynek w lesie) - otwarte w 1980 roku Muzeum Kultury i Turystyki Górskiej PTTK eksponujące dzieje turystyki w Gorcach, historię schroniska na Turbaczu, opis działalności ruchu oporu podczas II wojny światowej oraz postać Władysława Orkana.
Na Turbaczu, schodząc żółtym szlakiem do Nowego Targu, przy tzw. Kaplicy Papieskiej, w drugą niedzielę sierpnia rokrocznie odbywa się Święto Gór, na które przybywają, pieszo przez góry, górale czasami z bardzo odległych zakątków. Impreza przyciąga też rzesze turystów. Przez wiele lat msza tradycyjnie była odprawiana przez pochodzącego z Łopusznej, położonej u stóp Turbacza, nieżyjącego już ks. Józefa Tischnera.
