Transatlantycka Centrala Radiotelegraficzna

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Transatlantycka Centrala Radiotelegraficzna to pozostałości instalacji radiowej w Warszawie na styku dzielnic Bemowo i Bielany oraz w Grodzisku Mazowieckim.

Spis treści

1 Historia
2 Dane techniczne
- 2.1 Stacja Nadawcza
- 2.2 Stacja Odbiorcza
3 Stan obecny
4 Ciekawostki
5 Bibliografia
6 Linki zewnętrzne

[edytuj] Historia

Transatlantycka Centrala Radiotelegraficzna na Bemowie

Transatlantycka stacja radiotelegraficzna Bemowo, inż. P.Modrak, 1923 r.

1920 plany Ministerstwa Poczt i Telegrafów utworzenia ogólnopolskiej, państwowej sieci radiotelegraficznej z radiostacjami w: Grudziądzu, Krakowie, Poznaniu (zasięg europejski) i Warszawie (zasięg międzykontynentalny)
1922 początek budowy przez Towarzystwo Przemysłu Metalowego K. Rudzki i S-ka:
- Stacji Odbiorczej w Grodzisku Mazowieckim
- Stacji Nadawczej przy forcie Babice, na terenach między wsiami Babice Stare, Gać, Klaudyn i Wawrzyszew
1 października 1923 uruchomienie radiostacji
17 listopada 1923 uroczyste otwarcie z udziałem Prezydenta RP Stanisława Wojciechowskiego oraz Ministra Poczt i Telegrafów Jana Moszczyńskiego
1926 przejście z własnego zasilania na prąd z Elektrowni Okręgowej w Pruszkowie
1932 instalacja nowych lampowych nadajników produkcji Państwowych Zakładów Tele- i Radiotechnicznych
1933 organizacyjnie w składzie Urzędu Telekomunikacyjnego
1935 powstaje Urząd Radiotelegraficzny Babice, od 1936 Urząd Radiotelegraficzny Boernerowo
1938 instalacja 2 nadajników w koszarach fortu Babice, 2 nowe maszty antenowe, z fortu transmitowano audycje Polskiego Radia dla Polonii
8 września 1939 zawieszenie nadawania
16 września 1939 obsadzenie radiostacji przez 3. Batalion 26. Pułku Piechoty, uzbrojony w trzy działka przeciwpancerne, oraz 5. bateria 54. Pułku Artylerii pod dowództwem mjr Jacka Decowskiego
27 września 1939 zajęcie radiostacji przez niemiecką 19 Dywizję Piechoty
1939-1945 radiostacja służy Niemcom do utrzymywania łączności z okrętami podwodnymi
jesień 1944 włączenie radiostacji Babice do pasa umocnień Warszawy - na jednym z masztów instalacja opancerzonego stanowiska obserwacyjnego
16 stycznia 1945 wysadzenie przez Niemców masztów obu stacji
po 1945 uruchomienie w Grodzisku Mazowieckim Stacji Nadawczo-Odbiorczej działającej do 1956

[edytuj] Dane techniczne

[edytuj] Stacja Nadawcza

Lokalizacja: Warszawa Bemowo, Fort Babice (Radiowo), rejon obecnej ulicy Radiowej
Powierzchnia terenu: pas długości 4 km i szerokości 0,5-1,2 km
Ilość masztów: 10
Rodzaj masztów: kratownicowe stalowe, nitowane
Wysokość masztów: 126,5 m
Nadajniki: 2 x 200 kW systemu Alexandersona (USA)
Producent: Radio Corporation of America
Zasilanie: własna elektrownia z silnikiem Diesla z generatorem 500 kW
Ilość anten: 2 nadawcze
Częstotliwość: fale długości od 17,20 do 21,00 m

Obok masztów wzniesiono fundamenty na cewki i budki strażnicze z napisem 'Czuwaj' strzegące drogi idącej wzdłuż masztów. Pomiędzy masztem 5 i 6 ulokowano urządzenia techniczne. Oprócz 2 anten niezależnych na masztach, pod ziemią rozpięte było dodatkowe uziemienie.

[edytuj] Stacja Odbiorcza

Lokalizacja: Grodzisk Mazowiecki, willa 'Czerwony Dwór', rejon obecnej ulicy Radiowej
Ilość masztów: 3
Rodzaj masztów: drewniane
Zasilanie: własna elektrownia z silnikiem Diesla z generatorem
Ilość anten: 1 odbiorcza

[edytuj] Stan obecny

Budynki Stacji Nadawczej zostały zniszczone, a urządzenia techniczne pocięte na złom lub wywiezione. W tej chwili w lesie na Bemowie można podziwiać zachowane fundamenty masztów, cewek, budki strażnicze i pozostałości budynków technicznych. Ocalały też bloki mieszkalne dla personelu, w ostatnich latach dość niefortunnie przebudowane.

W Grodzisku zachował się jedynie budynek portierni oraz zadrzewienie wzdłuż granicy parceli.

[edytuj] Ciekawostki

Stacja Nadawcza Babice miała swój bliźniaczy, zachowany obecnie odpowiednik w Grimeton w Szwecji.

[edytuj] Bibliografia

Przemysław Boguszewski: Centrala transatlantycka. "Spotkania z zabytkami" nr 4/2001, str. 31–33. ISSN 0137-222X.
Marcin Łada, Aneta Kołaczyńska: Zapomniana rocznica, Ponad 80 lat temu w Gminie Stare Babice uruchomiono jedną z największych radiostacji na świecie! "Gazeta Babicka" 11/2004.