Toporów (województwo lubuskie)

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Ten artykuł dotyczy wsi w województwie Lubuskim. Zobacz też: inne miejscowości.

Współrzędne: 52°16' N 015°15' E

Toporów

Herb Toporowa

Józef Aftyka

52° 16' N
15° 15' E

Populacja
- liczba ludności

807 osób

Strefa numeracyjna
(do 2005)

068

Kod pocztowy

66-220
(poczta: Łagów)

Tablice rejestracyjne

FSW

Galeria zdjęć w Wikimedia Commons

Toporów (z niem. Topper) – wieś w Polsce położona w województwie lubuskim, w powiecie świebodzińskim, w gminie Łagów.

W latach 1975-1998 miejscowość położona była w województwie zielonogórskim.

[edytuj] Dojazd do Toporowa

Toporów - znajduje się na trasie kolejowej Berlin-Warszawa:

Poznań-Buk-Opalenica-Nowy Tomyśl-Zbąszynek-Świebodzin-Toporów-Rzepin-Frankfurt n/Odrą.

Dojazd

Samochodem do Toporowa można dojechać drogą E30 (A2), skręcając w lewo na skrzyżowaniu w miejscowości Poźrzadło.

[edytuj] Ulice Toporowa

Gen. Świerczewskiego
Wojska Polskiego
Szkolna
Parkowa
Leśna
Polna
Niedźwiedzka
Kościelna
Dworcowa
Kolejowa
Łagowska
Zamkowa
Sienkiewicza
Krótka
PGR

[edytuj] Najbliżej położone miejscowości

Pasałka (Toporek) - 1,0 km
Czyste - 4,0km
Poźrzadło - 4,5 km
Kłodnica - 2,0 km
Troszki - 2,0 km
Zamęt - 4,0 km
Kosobudz - 5,0 km
Niedźwiedź - 5,0 km
Zagórze - 2,5 km
Łagów - 8,0 km

[edytuj] Okoliczne jeziora i stawy

Jezioro Kosobudzkie (Małe) - Kosobudz (4 km)
Jezioro Dziarg (Duże) - Kosobudz (5 km)
Jezioro Łagowskie - Łagów (5 km)
Jezioro Trześniowskie (Ciecz) - Łagów (8 km)
Jezioro Niesłysz - Przełazy (8 km)
Jezioro Złoty Potok - Przełazy (7 km)
Jezioro Bobrze - Poźrzadło (5,5 km)
Jezioro Linie - Jemiołów (10 km)
Jezioro Malcz - Raków (województwo lubuskie) (12 km)
Stawy rybne w Kłodnicy i Troszkach (2.5km).

[edytuj] Historia

Toporów - miejscowość otoczona szachownicą lasów i pól. Znajdująć się niegdyś w głębi Puszczy Rzepińskiej osada ta odgrywała dość znaczącą rolę w tej okolicy.

Toporów -za czasów "niemieckich" zwany Topper - jest starą osadą Ziemi Lubuskiej. Położony był na głównym szlaku łączącym kraje zachodnie z krajami wschodu.

Pierwsze dane w zapisach kronikarskich o Toporowie pochodzą z roku 1350, w którym to zamek łagowski wraz z okolicą przeszedł w posiadanie zakonu Joannitów. Następna wzmianka dotycząca Toporowa podaje , że w 1467 roku został zbudowany drewniany kościół.

Wg źródeł historycznych już w drugiej połowie XVIII wieku zaznaczył się wyraźny rozwój miejscowości: znalazło tu zatrudnienie wielu rzemieślników m.in.: szewcy, ślusarze, kowale, tokarze etc.

Piwo karmelowe

Piwo ciemne

Piwo słodowe

Piwo z Toporowa

Znaczący rozwój nastąpił w latach 1870-1880, kiedy to przez Toporów przeprowadzono linię kolejową: powstały nowe domy, wzrosła liczba zatrudnionych, poszerzyło się rzemiosło i sieć handlowa. W tym też okresie wybudowano murowany kościół (istniejący zresztą do dziś). Murowana kaplica obok pochodzi z okresu wcześniejszego - jest to grobowiec rodziny Rissmanów, w którego podziemiach pochowano właścicieli Pałacu w Toporowie.

Dęby przy kościele

Przed II wojną Światową znajdowało się tu wiele zakładów rzemieślniczych i sklepów, np.: w zakładzie betoniarskim wyrabiano dachówki, cegły, słupy betonowe, pustaki. Był też zakład bednarski, kilka warsztatów szewskich, warsztat stolarski, malarski oraz 2 kuźnie. Wśród sklepów różnej branży były 4 spożywcze, 2 mięsne, rzeźnia, 2 piekarnie, punkt skupu płodów leśnych. Wspaniale prosperowały też: gorzelnia, hotel, gospoda, zakład przemysłowy przy majątku oraz browar prowadzony przez Roberta Knispela (Markische Wirtebrauerei - Robert Knispel). Dawniej znajdowała się tu także huta szkła. Otaczające pola stanowiły bogate zaplecze dla ogrodnictwa.

W krótkim zarysie dziejów Toporowa na uwagę zasługują też 2 dęby przykościelne. Źródła historyczne podają, że jeden z tych dębów to "Dąb Piotrowy". Nazwa ta łączy się z pamiętnym wydarzeniem, kiedy to car rosyjski Piotr Wielki (1672-1725) podczas podróży do Holandii jadł pod tym dębem śniadanie. Jest to możliwe, ponieważ ich konary wnoszą się ku niebu już ponad 850 lat. Oba dęby szypułkowe są pomnikami przyrody.

Pałac elewacja południowa

ZAMEK MYŚLIWSKI w Toporowie - Środkowa część została wykonana w stylu renesansowym, zaś południowe skrzydło w stylu gotyckim. Zakończenie od strony północnej zdobi potężna wieża niosąca znamiona potężnych zamków obronnych. O rodowodzie wieży mówi dokument znaleziony u szczytów jej wnętrza w roku 1992 (podczas prac dekarsko - renowacyjnych) - fragm: "Wieża pałacowa została zbudowana w roku 1884 przez ekscelencję feldmarszałka wolnego pana Edwina Manteuffla i nadburmistrza w Elzab-Lotaringia. (...) ...Kopułki i chorągiewki zostały zamontowane w dniu 12 listopada 1884r."

W latach 1660-1668 właścicielem Toporowa był komtur łagowski Zakonu Joannitów - wolny pan Johan Franc Löben. W późniejszym okresie panami Toporowa byli Cobeltinowie. Przez pewien okres posiadłość ta była też własnością wspomnianego rodu Rissmanów, a od roku 1874 przeszła w posiadanie hrabiego rodu Manteuffel.

Feldmarszałek | Edwin Hans Karl von Manteuffel otrzymał pałac w Toporowie wraz z przyległym majątkiem w darze od cesarza, za oddaną i ofiarną służbę dla Niemiec. Posiadłość była w posiadaniu rodziny Manteufflów zaledwie 12 lat. Feldmarszałek rezydował w Strasburgu, a jego majątek w Toporowie coraz bardziej podupadał. Feldmarszałek, chcąc podbudować swój prestiż i zdobyć popularność, zobowiązał zarządcę do przekazania funduszy na rzecz budowy kościoła. Nosił się także z zamiarem wybudowania dworca kolejowego - niestety zarządca nie martwił się zbytnio ani o kościół, ani o pałac. Najstarszy syn Feldmarszałka prowadząc lużny tryb życia , narobił długów i doprowadził majątek do upadku. Sprawa ta trafiła do cesarza, w wyniku czego rodzina Manteufflów straciła prawo do posiadłości w Toporowie.

Zamek w Toporowie w okresie, kiedy należał do rodziny Manteufflów, był pałacem myśliwskim. Na drzwiach każdego pokoju wymalowany był ptak lub zwierzyna łowna: dzik, jeleń lub kaczka. Na dziedzińcu był basen, w którym -jak głosi legenda- utopiła się córka właściciela zamku. Po stracie córki kazano odlać z brązu jej postać (miała 15lat), niestety figura ta została postrzelona przez żołnierzy sowieckich, a w późniejszym czasie zaginęła w niewyjaśnionych okolicznościach.

W roku 1893 majątek przeszedł w posiadanie Roberta Millera, a po I wojnie Światowej odziedziczył go Martin Lutze, który okazał się dobrym gospodarzem. Majątek w tym czasie rozwijał się znakomicie i przetrwał w tej rodzinie, aż do II Wojny Światowej.

Wieża zamku

Po zakończeniu działań wojennych w Pałacu stacjonowali źołnierze radzieccy. Panował tu wówczas duch zemsty, anarchii i przemocy. Przygasły wszelkie walory i upadła świetność pałacu. Posmutniało otoczenie, zubożały wnętrza, a bogaty wystrój został rozgrabiony, zdewastowany lub całkowicie zniszczony.

W wyniku ofensywnych działań wojennych Toporów wraz z okolicami został wyzwolony 1 stycznia 1945 roku przez wojska frontu białoruskiego pod dowódtwem marszałka Żukowa. Na mocy rozkazu Naczelnego Dowódtwa Wojska Polskiego z czerwca 1945 roku Toporów i jego okolice zostały zajęte przez osadnictwo Wojska Polskiego. Techniczną stroną akcji zajmował się Państwowy Urząd Repatriacyjny (PUR). Placówka PUR-u udzielała dla przybywających osadników wszelkich informacji o warunkach osiedlania się oraz przydzielała środki transportu do nowego miejsca zamieszkania. Gdy zachodziła taka potrzeba, przydzielano też czasowe kwatery w Pałacu.

Po zaprowadzeniu ładu administracyjnego Pałac wraz z otoczeniem należał do Państwowego Gospodarstwa Rolnego (PGR), jakie zostało zorganizowane w Toporowie.

Od roku 1947 do 1955 Pałac zajmowany był przez Centralny Związek Spółdzielni "SPOŁEM", gdzie zorganizowano Ośrodek Szkoleniowy dla kadry Kierowniczej "SPOŁEM".

W następnych latach mieściła się w nim szkoła podstawowa. Organizowano tam także kolonie letnie, a w latach 1962-1984 Pałac był siedzibą punktu konsultacyjnego Wyższej Szkoły Rolniczej we Wrocławiu. W dniu 1 sierpnia 1984 roku w związku z zakończeniem działalności dydaktycznej filii Akademi Rolniczej doszło do zamknięcia tego ośrodka w Toporowie.

Z dniem 16 czerwca 1984 roku, zgodnie z decyzją Wojewody Zielonogórskiego, nastąpiło przekazanie Pałacu wraz z parkiem i pawilonem na rzecz Wydziału Zdrowia i Opieki Społecznej.

Pałac w Toporowie - obecnie

Pałac widok z parku

W latach 90-tych Pałac przeszedł gruntowny remont. Majątek wraz z parkiem przeznaczono na Dom Pomocy Społecznej (DPS-Toporów) dla dzieci z upośledzeniem umysłowym. Zaistniała więc konieczność dostosowania pomieszczeń do wymogów i potrzeb przyszłych pensjonariuszy.

Celem zasadniczym przystosowania obiektu do wymogów ośrodka dla osób niepełnosprawnych było spełnienie kryteriów odpowiadającym normom użytkowym, m. in.: budynek musiał spełniać warunek II-giej klasy odporności ogniowej, klatki schodowe nie mogły być oddalone od siebie o więcej niż 12 metrów,wymagany był także odpowiedni układ ciągów komunikacyjnych wraz z drogami ewakuacyjnymi. Spełnione zostały także zalecenia Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.

Tak rygorystyczne przepisy i zalecenia pociągnęły za sobą konieczność rozebrania bądź przebudowy niektórych elementów archtektonicznych w Pałacu.I tak rozebrano np. oryginalne schody dębowe oraz wszystkie stropy między kondygnacjami, oprócz stropu ogniotrwałego nad piwnicami. Konstrukcja dachowa została zaimpregnowana grzybobójczo oraz środkami przeciwpożarowymi. Dachy zostały przełożone i uzupełnione dachówką, założono nowe rynny i rury spustowe. Zachodnia wieża okrągła oraz 2 wieże wschodnie zostały pokryte miedzią.

Szereg przeprowadzonych modernizacji i odbudowy fragmentów budynku spowodował, że Pałac stał się niejako wizytówką Toporowa. Zamek stojąc przy głównej drodze wsi, w zabytkowym parku wśród sędziwych drzew, wspaniale komponuje się z otaczającym go krajobrazem.

[edytuj] Parafia

Historia. Po zakończeniu II wojny światowej teren parafii został zasiedlony przez ludność zza Buga, bądź z centralnych terenów Polski. Od maja do listopada 1945 r. przeprowadzono gruntowny remont poewangelickiej świątyni, która wcześniej służyła za spichlerz dla wojsk sowieckich i dostosowano ją do potrzeb Kościoła katolickiego. Ogromną pomocą w zakupie najbardziej potrzebnych naczyń i szat liturgicznych służyła Liga Katolicka zza granicy.

Kościół pw. Matki Bożej Różańcowej. Pierwsza wzmianka o kościele z 1467 r. Obecny zbudowany w XIX w., poprotestancki, neogotyk, kryty blachą cynkową, poświęcony 22.09.1945 r. przez ks. P. Janika. Prezbiterium: krzyż z gipsową figurą Chrystusa.

Poprzedni proboszczowie:

ks. Jan Trela - 11.1945 r.
ks. Paweł Biłyk.
ks. Zygmunt Młynarek
ks. Antoni Purol - 1952 r.
ks. Józef Kotwicki - 1.08.1955 r.
ks. Franciszek Smolarski - 25.10.1956 r.
ks. Józef Mrowiec - 19.09.1959 r.
ks. Mieczysław Ruta - 17.08.1965 r.
ks. Stanisław Stopa - 13.12.1967 r.
ks. Jan Osikowski - 9.06.1975 r.
ks. Jerzy Loch - 1.07.1981 r.
ks. Alojzy Budnik - 10.07.1987 r.

Obecny proboszcz:

ks. Janusz Jóźwiakowski - 30.10.1990 r.

Odpust:

7 października

[edytuj] Piłka nożna

Toporów ma drużynę piłkarską - "Błękitni Toporów" - w bieżącym sezonie 2006/2007 - IV liga lubuska. Trenerem drużyny jest Marian Fiodorowicz (były wieloletni trener 3-cio ligowej "Pogoni Świebodzin").

Mecze ligowe rozgrywane są na boisku obok Szkoły Podstawowej im. Janusza Korczaka przy ul. Szkolnej 11.