Teologia wyzwolenia

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Teologia wyzwolenia jest ważną i kontrowersyjną szkołą w teologii katolickiej po Soborze Watykańskim II. Szczególnie rozpowszechniona jest w Ameryce Łacińskiej oraz wśród Jezuitów, choć jej wpływ znacznie zmalał odkąd została potępiona przez papieża Jana Pawła II podczas jego pielgrzymki do Meksyku w styczniu 1979 roku.

Teologia wyzwolenia opiera się na związku między teologią chrześcijańską (głównie katolicką) i aktywizmem politycznym, szczególnie w kwestiach sprawiedliwości społecznej i praw człowieka. Ze względu na kontrowersyjna naturę tych zagadnień, ich miejsce w nauce Kościoła, oraz to, w jakim stopniu hierarchowie kościelni powinni się w nie angażować, zawsze była przedmiotem dyskusji.

Teologia wyzwolenia koncentruje się na osobie Jezusa postrzeganego jako wyzwoliciela. Nacisk kładzie się na te fragmenty Biblii, gdzie misja Jezusa jest opisania właśnie w rozumieniu wyzwolenia, i gdzie on sam przedstawiony jest jako ten, który przywraca sprawiedliwość.

Część z wyznawców tej teologii dodawała do niej elementy marksizmu, wspierała sandinistów. Główna kontrowersją jest doktryna o odwiecznej walce klas. Watykańska Kongregacja Doktryny Wiary nakazała tym teologom, uznanym za heretyków, zaprzestania takich publikacji.

Papież Jan Paweł II w znacznym stopniu położył kres oficjalnemu poparciu dla teologii wyzwolenia wśród hierarchii Kościoła katolickiego oświadczeniem wygłoszonym w styczniu 1979 roku, podczas wizyty w Meksyku: ta koncepcja Chrystusa jako polityka, rewolucjonisty, jako wywrotowca z Nazaretu, nie zgadza się z nauczaniem Kościoła. Jednakże teologia ta w dalszym ciągu cieszy się pewnym poparciem, zwłaszcza wśród laikatu i poszczególnych księży.

Spis treści

1 Cytaty biblijne
2 Teologowie wyzwolenia i wspierający teologię wyzwolenia
3 Polskojęzyczna bibliografia prac przedstawicieli Teologii Wyzwolenia
4 Polskojęzyczna literatura o Teologii Wyzwolenia
5 Linki zewnętrzne

[edytuj] Cytaty biblijne

On przejawia moc ramienia swego, rozprasza [ludzi] pyszniących się zamysłami serc swoich. Strąca władców z tronu, a wywyższa pokornych. Głodnych nasyca dobrami, a bogatych z niczym odprawia. (Łk 1:51-53)
Jeżeli brat twój zubożeje i ręka jego osłabnie, to podtrzymasz go, aby mógł żyć z tobą przynajmniej jak przybysz lub osadnik. Nie będziesz brał od niego odsetek ani lichwy. Będziesz się bał Boga swego i pozwolisz żyć bratu z sobą. Nie będziesz mu dawał pieniędzy na procent. Nie będziesz mu dawał pokarmu na lichwę. Ja jestem Pan, Bóg wasz, który wyprowadził was z ziemi egipskiej, aby dać wam ziemię Kanaan i aby być waszym Bogiem! (Kpł 25:35-38)
Jeden duch i jedno serce ożywiały wszystkich wierzących. Żaden nie nazywał swoim tego, co posiadał, ale wszystko mieli wspólne. Apostołowie z wielką mocą świadczyli o zmartwychwstaniu Pana Jezusa, a wszyscy oni mieli wielką łaskę. Nikt z nich nie cierpiał niedostatku, bo właściciele pól albo domów sprzedawali je i przynosili pieniądze [uzyskane] ze sprzedaży, i składali je u stóp Apostołów. Każdemu też rozdzielano według potrzeby. (Dz 4:32-35)
Duch Pana Boga nade mną, bo Pan mnie namaścił. Posłał mnie, by głosić dobrą nowinę ubogim, by opatrywać rany serc złamanych, by zapowiadać wyzwolenie jeńcom i więźniom swobodę; aby obwieszczać rok łaski Pańskiej, i dzień pomsty naszego Boga; aby pocieszać wszystkich zasmuconych. (Iz 61:1-2)
A teraz wy, bogacze, zapłaczcie wśród narzekań na utrapienia, jakie was czekają. Bogactwo wasze zbutwiało, szaty wasze stały się żerem dla moli, złoto wasze i srebro zardzewiało, a rdza ich będzie świadectwem przeciw wam i toczyć będzie ciała wasze niby ogień. Zebraliście w dniach ostatecznych skarby. Oto woła zapłata robotników, żniwiarzy pól waszych, którą zatrzymaliście, a krzyk ich doszedł do uszu Pana Zastępów. Żyliście beztrosko na ziemi i wśród dostatków tuczyliście serca wasze w dniu rzezi. Potępiliście i zabili sprawiedliwego: nie stawiał wam oporu. (Jak 5:1-6)
Nie toczymy bowiem walki przeciw krwi i ciału, lecz przeciw Zwierzchnościom, przeciw Władzom, przeciw rządcom świata tych ciemności, przeciw pierwiastkom duchowym zła na wyżynach niebieskich. (Ef 6:12)

[edytuj] Teologowie wyzwolenia i wspierający teologię wyzwolenia

Marcella Althaus-Reid, Argentyna-Szkocja
Jean-Bertrand Aristide, Haiti (ur. 1953)
Alan Boesak, Afryka Południowa
Paulo Evaristo Arns, Brazylia (ur. 1921)
Hugo Assmann, Brazylia (ur. 1933)
Tomás Balduíno, Brazylia (ur. 1923)
Carlos Filipe Ximenes Belo, Timor Wschodni (ur. 1948)
Clodovis Boff, Brazylia
Rafael Puente Calvo, S.J., Boliwia (ur. 1940)
Leonardo Boff, Brazylia (ur. 1938)
Robert McAfee Brown, USA
Hélder Câmara, Brazylia (1909-1999)
Katie Geneva Cannon, U.S.A.
Pedro Casaldáliga, Hiszpania-Brazylia (ur. 1928)
James Cone, U.S.A. (ur. 1938)
Ernesto Cardenal, Nikaragua (ur. 1925)
Fernando Cardenal, Nikaragua
Virgilio Elizondo, U.S.A.
Ignacio Ellacuría, S.J., Hiszpania-Salvador (1930-1989)
Paul Gauthier, Francja (1914-2002)
Gustavo Gutiérrez, Peru (ur. 1928)
François Houtart, Belgia (ur. 1925)
Gérard Jean-Juste, Haiti (ur. 1947)
Sebastian Kappen, Indie (1924-1993)
Elmar Klinger, Niemcy (ur. 1938)
Erwin Kräutler, Austria-Brazylia (ur. 1939)
Hans Küng, Szwajcaria-Niemcy (ur. 1928)
Martin Maier, S.J., Niemcy
Ignacio Martín-Baró, S.J., Hiszpania-Salvador (1942-1989)
Herbert McCabe, O.P., UK (1926-2001)
Johann Baptist Metz, Niemcy (ur. 1928)
José Míguez Bonino, Argentyna
Jürgen Moltmann, Niemcy (ur. 1926)
Segundo Montes, S.J., Hiszpania-Salvador (1933-1989)
Carlos Mugica, Argentyna (1930-1974)
Henri Nouwen, Holandia (1932-1996)
Óscar Romero, Salvador (1917-1980)
Samuel Ruiz, Meksyk (ur. 1924)
Edward Schillebeeckx, Belgia-Holandia (ur. 1914)
Juan Luis Segundo, S.J., Urugwaj (1925-1996)
Stefan Silber, Niemcy
Stephen Sizer, Anglia
Diane Drufenbrock, USA
Jon Sobrino, S.J., Hiszpania-Salvador (ur. 1938)
Dorothee Sölle, Niemcy (1929-2003)
Camilo Torres Restrepo, Kolumbia (1929-1966)

[edytuj] Polskojęzyczna bibliografia prac przedstawicieli Teologii Wyzwolenia

Juan Alfaro – Chrześcijańska nadzieja i wyzwolenie człowieka; IW PAX 1978
Juan Alfaro – Teologia postępu ludzkiego; Biblioteka ODiSS 1971
Leonardo Boff – Sakramenty Kościoła; IW PAX 1981
Helder Camara – Godzina trzeciego świata; Znak 1973
Helder Camara – Żyć ewangelią; IW PAX 1995
Ernesto Cardenal – Poezje; Wydawnictwo Literackie 1989
Ernesto Cardenal – Poematy; Wydawnictwo Literackie 1990
Gustavo Gutierrez – Teologia wyzwolenia. Historia, polityka i zbawienie; IW PAX 1976
Camilo Torres – Stuła i karabin; IW PAX 1970
Teofilo Cabestrero (red.) - U źródeł teologii wyzwolenia; KAW 1985
Dionizy Tanalski (red.) – Teologia wyzwolenia. Wybór tekstów; Akademia Nauk Społecznych PZPR, 1986

[edytuj] Polskojęzyczna literatura o Teologii Wyzwolenia

Hans Waldenfels – Teologowie Trzeciego Świata - jedenaście szkiców biograficznych z Afryki, Azji i Ameryki Łacińskiej; Verbinum 1987
Battista Mondin – Teologowie wyzwolenia; IW PAX 1988
Józef Wołowski (red.) – Teologia wyzwolenia a szanse dialogu; IW PAX 1988
Wiesław Mysłek, Mirosław Nowaczyk (red.) – Teologia wyzwolenia; Akademia Nauk Społecznych PZPR, 1988