Solomon Mogilewskij
Z Wikipedii
Solomon Grigoriewicz Mogilewskij, ros. Соломон Григорьевич Могилевский (ur. 1885, zm. 22 marca 1925), funkcjonariusz radzieckich organów bezpieczeństwa i wywiadu.
Urodził się w Pawłogradzie w guberni jekatierinosławskiej w rodzinie żydowskiego kupca. Brał udział w radzieckim ruchu rewolucyjnym, od 1903 był członkiem partii RSDPR. W 1904 był aresztowany przez carską ochranę. Po wyjściu z więzienia, wyemigrował do Szwajcarii, gdzie m.in. spotkał się z Leninem, po czym przystał do bolszewików i w 1906 powrócił do Rosji. Ukończył prawo na uniwersytecie. Podczas I wojny światowej w 1916 był zmobilizowany do armii rosyjskiej. Po rewolucji lutowej wszedł w skład rady mińskiej. Uczestniczył w rewolucji październikowej 1917. Następnie brał udział w organach sądowych bolszewików, m.in. trybunale rewolucyjnym 12. Armii. W 1918 skierowano go do Moskwy, do pracy w Ludowym Komisariacie Sprawiedliwości.
W 1919 został skierowany przez Komitet Centralny partii do pracy w Komisji Nadzwyczajnej do Walki z Kontrrewolucją i Sabotażem - WCzK. Działał w moskiewskiej organizacji Czeki, jako zastępca naczelnika oddziału moskiewskiego, biorąc aktywny udział w zwalczaniu członków organizacji kontrrewolucyjnych, m.in. "Nacjonalnyj centr". Od 1921 do wiosny 1922 był naczelnikiem Wydziału zagranicznego (INO) WCzK, następnie INO GPU, rozwijając działalność zagraniczną wywiadu. W 1922 został skierowany jako przedstawiciel GPU na Zakaukazie, jednocześnie przewodniczący zakaukaskiej Czeki i dowódca wewnętrznych i pogranicznych wojsk Federacji Zakaukaskiej. Jego zastępcą był Ławrientij Beria. Mogilewskij kierował pracą wywiadowczą m.in. wobec Turcji i Iranu. Za zlikwidowanie powstania mienszewików w Gruzji odznaczony Orderem Czerwonego Sztandaru (1924)
Zginął 22 marca 1925 w wypadku lotniczym z Aleksandrem Miasnikowem i Gieorgijem Atarbekowem, na skutek pożaru samolotu Junkers F 13, lecąc na konferencję do Suchumi (istnieją przypuszczenia, że mógł zostać zlikwidowany przez Berię).
- Wiele innych źródeł podaje, że zginął rozstrzelany podczas czystek stalinowskich pod koniec lat trzydziestych.
| Naczelnicy wywiadu zagranicznego CzeKa/GPU/OGPU/NKWD/NKGB/MGB/MVD/KGB i daty urzędowania |
|
Jakow Dawtian (1920-1921) | Solomon Mogilewski (1921) | Michaił Trilisser (1921-1930) | Artur Artuzow (1930-1936) | Abram Słucki (1936-1938) | Zelman Pasow (1938) | Siergiej Szpigelglas (1938) | Paweł Sudopłatow (1938) | Władimir Diekanozow (1938-1939) | Paweł Fitin (1939-1946) | Piotr Kubatkin (1946) (VI-IX) | Piotr Fiodotow (1946-1949) | Siergiej Sawczenko (1949-1952) | Jewgienij Pitowranow (1952-1953) | Wasilij Riasnoj (1953- III-IV) | Aleksandr Paniuszkin (1953-1955) | Aleksandr Sacharowski (1956-1971) | Fiodor Mortin (1971-1974) | Władimir Kriuczkow (1974-1988) | Leonid Szebarszyn (1988-1991) | |
