Sojuz 18-1

Z Wikipedii

Sojuz 18-1

Dane misji
Nazwa misji	Sojuz 18-1
Kod wywoławczy	Урал (Ural)
Załoga	Wasilij Łazariew (2), Oleg Makarow (2)
Dublerzy	Piotr Klimuk (2), Witalij Siewastjanow (2)
Start	5 kwietnia 1975 11:04:54 UTC Bajkonur
Lądowanie	5 kwietnia 1975 11:26:21 UTC góry Ałtaj
Czas trwania misji	21 min, 27 s
Orbit	-
Parametry lotu
Masa statku	6830 kg
Perygeum	-
Apogeum	-
Kąt nachylenia orbity	-

Союз 18 – radziecki pojazd kosmiczny, który nie zdołał osiągnąć orbity na skutek poważnej awarii podczas startu. W skład załogi wchodzili major sił powietrznych Wasilij Łazariew, oraz inżynier lotu, cywil, Oleg Makarow.

Sojuz 18 miał być drugą załogową wizytą na pokładzie stacji kosmicznej Salut 4. Dla obu kosmonautów była to druga misja – pierwszą odbyli w tym samym składzie, na pokładzie kapsuły Sojuz 12, testując nowy model kapsuły Sojuz.

Start przebiegał prawidłowo aż do czasu T+288,6 sekund i wysokości 192 kilometrów, kiedy rozpoczęło się oddzielanie członów drugiego i trzeciego. Tylko trzy z sześciu zamków łączących człony rozpięło się prawidłowo. Silnik trzeciego członu uruchomił się pomimo tego, że pod nim znajdował się nadal człon drugi. Odrzut członu trzeciego w końcu zerwał pozostałe zamki i odrzucił drugi człon, ale nieplanowane siły działające na człon trzeci sprawiły, że rakieta zboczyła z planowanej trajektorii. Przy T+295 sekundach, odchylenie osiągnęło stan, który spowodował zadziałanie automatycznego systemu ratunkowego, odciągającego kapsułę Sojuz od rakiety i oddzielającego moduł orbitalny pojazdu.

W momencie aktywacji systemu ratunkowego, pojazd był skierowany w stronę Ziemi, co dodatkowo znacząco zwiększyło jego szybkość opadania. Zamiast przewidywanego przeciążenia 15G, któremu poddawani mieli być astronauci w razie wykonania procedury ratunkowej, załoga Sojuza 18 poddana była przeciążeniu 21,3G. Mimo bardzo dużych przeciążeń, spadochrony zdołały otworzyć się prawidłowo i wyhamować pojazd do normalnej prędkości lądowania, które nastąpiło po zaledwie 21 minutach lotu.

Kapsuła wylądowała w górach Ałtaju w pobliżu granicy z Chinami. Załoga przygotowała się do ewentualnego zniszczenia lądownika, ponieważ załoga nie była pewna, czy znajduje się na terytorium ZSRR, jednak wkrótce napotkany rolnik upewnił ich o tym. Niektóre źródła twierdzą, że Sojuz 18-1 wylądował w skalistej, północno-zachodniej części Chin, półtora kilometra od granicy mongolskiej i ok. 80 km od granic ZSRR zaś załogę ewakuował radziecki śmigłowiec. Władz chińskich nie powiadomiono. Przebieg misji utajniono, jak większość radzieckich niepowodzeń, podając tylko ogólnikowe informacje – pierwsze obszerniejsze publikacje o jej przebiegu opublikował w roku 1983 Czerwony Sztandar.

Lot Sojuza 18a stanowi jak do tej pory jedyny wypadek awarii wynoszącej pojazd załogowy rakiety na dużej wysokości. Jako że kolejna misja ze względu na panujący w ZSRR zwyczaj numeracji i w celu zamaskowania wypadku również nosiła numer Sojuz 18, tę opisuje się zwykle jako Sojuz 18-1 lub Sojuz 18a.