Rzeczpospolita (Polska)
Z Wikipedii
Rzeczpospolita Polska, w skrócie RP to oficjalna nazwa państwa polskiego w latach 1918-1952 oraz od 1989 do dnia dzisiejszego.
Polski termin rzeczpospolita znaczy to samo, co pochodzące z łacińskiego res publica słowo republika, jednak tradycyjnie jest stosowany niemal wyłącznie w odniesieniu do Polski lub Republiki Rzymskiej.
W historii Polski wyróżnia się trzy RP (nie licząc okresu Polski Ludowej).
Spis treści |
[edytuj] I Rzeczpospolita
-
Zobacz więcej w osobnym artykule: Rzeczpospolita Obojga Narodów.
I Rzeczpospolita, zwana również Rzecząpospolitą szlachecką lub też, jak brzmiała jej oficjalna nazwa od unii lubelskiej w 1569, Rzecząpospolitą Obojga Narodów. I RP była państwem demokracji szlacheckiej, w którym prawa polityczne przysługiwały 10% mieszkańców, co było bardzo dobrym wynikiem w ówczesnej Europie. Trudno wyznaczyć początek I Rzeczypospolitej, czasem symboliczną datą jest 1505 r., w którym wydano konstytucję "nihil novi", końcem zaś I Rzeczypospolitej jest jej III rozbiór w 1795 r.
[edytuj] II Rzeczpospolita
-
Zobacz więcej w osobnym artykule: II Rzeczpospolita.
II Rzeczpospolita istniała w okresie międzywojennym, od 14 listopada 1918 r., tj. od przekazania przez Radę Regencyjną władzy w Królestwie Polskim Józefowi Piłsudskiemu. Za jej koniec, w zależności od punktu widzenia, uważa się: rok 1939 (wybuch II wojny światowej; ta data jest najczęściej przyjmowana za datę graniczną), lata 1944-1945 (przejęcie władzy przez komunistów), rok 1952 (zmiana nazwy oficjalnej kraju z RP na PRL), lub nawet lata 1990-1991 (zakończenie działalności przez rząd emigracyjny w Londynie). Po krótkim okresie kształtowania tymczasowego ustroju państwa (1918 rok) II RP stała się demokratyczną republiką parlamentarną (1919-1939), od roku 1926 rządzona autorytarnie przez sanację.
[edytuj] Polska Ludowa
-
Zobacz więcej w osobnym artykule: Polska Rzeczpospolita Ludowa.
Po II wojnie światowej ze względów ideologicznych nie kontynuowano tradycyjnej numeracji, a oficjalna nazwa nowopowstałego państwa brzmiała Rzeczpospolita Polska. W 1952 r. nazwę zmieniono na Polska Rzeczpospolita Ludowa. PRL upadła w 1989, w wyniku obrad Okrągłego Stołu (inne proponowane daty zakończenia tego ustroju podane są poniżej).
[edytuj] III Rzeczpospolita
-
Zobacz więcej w osobnym artykule: III Rzeczpospolita.
III Rzeczpospolita czyli Polska obecna, demokratyczna i suwerenna republika parlamentarna. Za jej początek uważa się: 4 czerwca 1989 (zwycięstwo Solidarności w wyborach kontraktowych), 24 sierpnia 1989 (powołanie przez Sejm Tadeusza Mazowieckiego na stanowisko premiera), 29 grudnia 1989 (nowelizacja konstytucji m.in. zmieniająca oficjalną nazwę kraju na Rzeczpospolita Polska) lub też 22 grudnia 1990 r. (przekazanie insygniów władzy przez prezydenta emigracyjnego podczas zaprzysiężenia prezydenta Lecha Wałęsy). Podczas tego ostatniego wydarzenia Wałęsa powiedział, że "z tą chwilą zaczyna się uroczyście III Rzeczpospolita Polska".
Czasami wymieniane są też późniejsze daty: pierwsze w pełni wolne wybory parlamentarne 27 października 1991 r., wyjście z Polski ostatnich wojsk rosyjskich 17 września 1993 r., czy nawet uchwalenie nowej konstytucji 2 kwietnia 1997 r.
