Rotunda świętego Prokopa
Z Wikipedii
Rotunda świętego Prokopa w Strzelnie to największa romańska świątynia w Polsce zbudowana na planie koła. Zapis o jej konsekracji datowany jest w kronikach Jana Długosza na 16 marca 1133.
Budowla wykonana została z ciosów kamiennych. Do rotundy przylegają:
- od strony wschodniej – prezbiterium na planie kwadratu, przekryte sklepieniem krzyżowo-żebrowym,
- od północy – dwie małe apsydy,
- od zachodu – wysoka, cylindryczna wieża ze skarpą
Podczas przebudowy w XV wieku nadbudowo wieżę dodając do niej ceglaną skarpę. Podczas tej przebudowy rotunda została włączona w zabudowania klasztoru norbertanek i pełniła rolę klasztornej furty. Sakralny charakter budowli został przywrócony w XVIII wieku (podczas konsekracji, ok. 1779 zmieniono wezwanie świątyni św. Krzyża na św. Prokopa). W XIX wieku kościół zaczął popadać w ruinę. Konserwację kościoła przeprowadzono w latach 1924 – 1925, próbując przywrócić jej romański charakter. Podczas II wojny rotunda została zamieniona na magazyn. Wybuch i pożar zniszczyły kopułę, górne partie wieży i całe wnętrze. Odbudowa, rozpoczęta w latach pięćdziesiątych XX wieku trwała do początku obecnego stulecia. W wieży, podczas rekonstrukcji, przywrócono biforium zamykające emporę. Do elementów wystroju należą: odlew tympanonu fundacyjnego (z oryginału, po pożarze w 1945, zachowała się tylko głowa Chrystusa), kropielnica z XII wieku wykonana z jednej bryły kamienia, romański grobowiec oraz rzeźbione w drewnie lipowym stacje drogi krzyżowej z 1531.
[edytuj] Galeria
 |
 |
 Tympanon fundacyjny rotundy i stacja drogi krzyżowej |
 |
 Kropielnica z XII wieku |
 Empora |
