Robert Stiller
Z Wikipedii
Robert Stiller (ur. 25 stycznia 1928 w Warszawie) - polski tłumacz, pisarz i poliglota w 2005 kandydował do Sejmu z ramienia Platformy Janusza Korwin-Mikke
Zna czynnie 30 języków - m.in. angielski, niemiecki, francuski, rosyjski, białoruski, ukraiński , czeski, malajski, dwa łużyckie, łacinę, niderlandzki, islandzki, szwedzki, hiszpański, jidysz, hebrajski, a także sanskryt, grekę i parę polinezyjskich. Oprócz tłumaczeń jest znany jako autor książek i esejów o charakterze językoznawczym oraz sztuk teatralnych, a także jako współzałożyciel żydowskiej gminy reformowanej i propagator odrodzenia judaizmu reformowanego w Polsce.
W swoim życiu imał się też zawodów nie związanych z tłumaczeniem i pisaniem książek. O swej młodości pisze: "(...) byłem chłopcem dość nerwowym i bojącym się duchów, dopóki mi nie przyszło w wieku lat szesnastu zająć się pracą, której spora część przebiegała z nieboszczykami i w trupiarni." (we wstępie do antologii "Strofy z dreszczykiem", Iskry 1986)
Niektóre tłumaczenia Roberta Stillera:
- Vladimir Nabokov
- Anthony Burgess
- Człowiek z Nazaretu
- Mechaniczna pomarańcza (wersja R książki Clockwork orange)
- Nakręcana pomarańcza (wersja A książki Clockwork orange)
- Rok 1985 (przy czym ta ostatnia pozycja to przekład wspólny Roberta Stillera i Zbigniewa Batko)
- Lewis Carroll
- Mitologie świata
- Gilgamesz (kompilacja)
- Krymhilda – kompilacja trzech historycznych wersji Pieśni o Nibelungach i innych, osnutych wokół postaci Zygfryda
- Baśnie
- Niewinny Tygrys - baśnie indonezyjskie
- Skamieniały Statek - baśnie malajskie
- Zardzewiały miecz - baśnie skandynawskie (raczej dla dojrzałych czytelników)
- Narzeczony z morza - baśnie skandynawskie (zawiera opowieści z Zardzewiałego miecza w nieco złagodzonej formie i kilka nowych historii; na uwagę zasługuje wybitna oprawa graficzna Andrzeja Strumiłło)
Szczególnie zwraca uwagę "Lolita", w której Stillerowi dość skutecznie udaje się godzić przekazywanie sensu z przekazywaniem brzmienia oryginału, pomimo iż w tej powieści literackość formy jest niezwykle wyśrubowana. Niestety, przekład ten od lat nie jest wznawiany.
"Kryhilda" nie jest wiernym przekładem Pieśni o Nibelungach, a kompilacją dostępnych kompletnych niemieckich wersji opowieści Nibelungenlied i jej wariantów ukrytych w Eddach (starszej i młodszej, tzw. prozaicznej) oraz innych utworach. Z drugiej strony to właśnie czyni "Kryhildę" ciekawą pozycją; dodatkowo zwraca uwagę szereg zastosowanych przez Stillera zabiegów formalnych, a w tym wybór formy prozaicznej, która pozwoliła na pełniejsze oddanie treści.
Wśród dokonań Roberta Stillera zwraca też uwagę opracowanie "Antologii literatury malajskiej". Dzieło to zawiera prawie 80 stron wprowadzenia oraz ponad 500 stron najróżniejszych tekstów tłumaczonych z oryginału malajskiego.
