Privacy Policy Cookie Policy Terms and Conditions Portal:Literatura - Wikipedia, wolna encyklopedia

Portal:Literatura

Z Wikipedii

Literatura

Ta strona to portal dla wikipedystów zainteresowanych literaturą, umożliwiający łatwiejszy dostęp oraz pomoc w rozwoju artykułów związanych z tą dziedziną wiedzy.

Literatura to wszystkie dzieła artystyczne zachowane w formie pisanej lub w przekazie ustnym. Dzieli się ją na trzy rodzaje literackie: epikę, lirykę i dramat.

Inne portale dotyczące literatury: Fantastyka, Hogwart, Śródziemie.

Artykuł tygodnia

Sentymentalizm – kierunek umysłowy i literacki w Europie w II poł. XVIII w., ukształtowany w opozycji do klasycyzmu.

Na powstanie nurtu sentymentalistycznego wpływ miała filozofia Jeana-Jacquesa Rousseau. Jej główne założenia – człowiek jest z natury istotą dobrą, miłującą ład i sprawiedliwość oraz nawoływanie do powrotu do stanu natury, a także utwory literackie samego Rousseau (Nowa Heloiza, 1761 – pierwsze wielkie dzieło liryczne oraz Wyznania z lat 1781-88, w których autor podkreśla indywidualizm) stały się podstawą filozoficzną nowego stylu w sztuce i kulturze XVIII-wiecznej Europy. Często eksponowany przez francuskiego myśliciela motyw powrotu do natury, pisarze i poeci zinterpretują jako powrót na wieś (np. Franciszek Karpiński w wierszu pod wymownym tytułem Powrót z Warszawy na wieś), a ich mottem przewodnim stanie fragment z Wyznań: Jeśli ktoś wzdycha do sławy, niech szuka czytelników w Paryżu, jeśli komuś zależy na użyteczności, niech posyła swe książki na prowincję.

Od lat 80. XVIII w. można mówić o zmianie dotychczasowej dominanty w literaturze i kulturze polskiej. Klasycyzm, który rozkwitał w Rzeczypospolitej od roku wstąpienia Stanisława Augusta na tron i od ponad 20 lat stanowił jedyny wzorzec w sztuce i literaturze, od ostatniego dwudziestolecia XVIII w. zaczyna wygasać i zostaje powoli wypierany przez sentymentalizm i rokoko.


Przeczytaj cały artykuł

Propozycje na artykuł tygodnia
Archiwum

Rodzaje i gatunki literackie

Liryczne: aleksandryn anakreontyk, bergeretta, bukolika, ci, chōka, dumka, elegia, epigramat, epitafium, epyllion, fraszka, fu, gazel, haiku, hymn, kasyda, limeryk, oda, pieśń, psalm, rubajat, shi, sielanka, sonet, tren.

Epickie: anegdota, autobiografia, bajka, baśń, biografia, chansons de geste, epos, humoreska, kronika, legenda, makama, monogatari, nowela, opowiadanie, pateryk, powieść, powieść auktoralna, powieść autobiograficzna, powieść biograficzna, powieść detektywistyczna, powieść epistolarna, powieść fantastyczna, powieść historyczna, powieść kryminalna, powieść poetycka, powieść przygodowa, powieść psychologiczna, powieść społeczno-obyczajowa, powieść tendencyjna, sadż, sirat.

Dramatyczne: dramat antyczny, dramat niesceniczny, dramat satyrowy, dramat symboliczny, dramat szekspirowski, dramat romantyczny, dramat historyczny, dramat współczesny, dramat modernistyczny, dramat właściwy, komedia, oficjum, skecz, tragedia, tragifarsa.

Mieszane: ballada, ballada romantyczna, dramat romantyczny, gawęda, satyra, poemat dygresyjny, poemat heroikomiczny, powieść poetycka, sylwa, traktat.

Pograniczne: apologia, bestiariusz, dziennik, esej, felieton, latopis, pamiętnik, reportaż.

Literatura obca

afrykańska - albańska - angielska - amerykańska - arabska - austriacka - bengali - białoruska - brazylijska - bułgarska - chorwacka - chińska - czeska - duńska - estońska - francuska - grecka - gruzińska - hebrajska - hindi - hiszpańska - irlandzka - islandzka - japońska - kanadyjska - koreańska - latynoamerykańska - litewska - łotewska - macedońska - malajska - meksykańska - mongolska - niemieckojęzyczna - norweska - nowogrecka - ormiańska - perska - portugalska - rosyjska - rumuńska - sanskrycka - serbska - słowacka - słoweńska - szwajcarska - szwedzkojęzyczna - turecka - ukraińska - węgierska - włoska - antycznej Grecji - antycznego Rzymu

Historia literatury

Literatura antyku - Literatura średniowiecza - Literatura okresu odrodzenia - Literatura XVI w. - Literatura XVII w. - Literatura XVIII w. - Literatura XIX w. - Literatura XX w. - Literatura XXI w.

Przeglądy chronologiczne

Literatura powszechna - Literatura polska

Aktualności literackie


Cytat tygodnia

Przeszłość jest niezniszczalna:
prędzej czy później zdarzenia powracają.
Jednym z takich powracających zdarzeń
jest zamiar zniszczenia przeszłości.

Jorge Luis Borges


Grafika tygodnia


Don Kiszot i Sancho Pansa,
Honoré Daumier, ok. 1868, olej na płótnie.



Chcesz pomóc?
Kategoria zalążków artykułów literackich zawiera już kilkadziesiąt haseł: biogramów pisarzy, definicji terminów literackich, opisów książek, nagród literackich, itp. Pomóż nam poprawić jakość tych haseł! Kliknij tutaj i wybierz artykuł, który chcesz poszerzyć. Dziękujemy!!!
Uwaga!

Nowe zadanie w WikiFaktorii: Mól książkowy, polegające na opisywaniu nowych książek i pisarzy. Można w nim zdobyć sporo punktów, a zatem - do dzieła!

Do zrobienia

Twórcy: Mariano Azuela - Cyrano de Bergerac - Erskine Caldwell - Lady Augusta Gregory - Aleksander Gribojedow - Gunnar Gunnarsson - Ted Hughes - Kalidasa - D. H. Lawrence - Kostis Palamas - Joanna Papuzińska - Propercjusz - Jeronim De Rada - Klaus Rifbjerg - Arthur Schnitzler - Penczo Sławejkow - Muriel Spark - Amos Tutuola - Miguel de Unamuno - Vladislav Vančura - John Webster

Dzieła: Dama Kameliowa - Eugeniusz Oniegin - Intryga i miłość - Lochy Watykanu - Manon Lescaut - Mały wielki człowiek - Minna von Barnhelm - Moskwa-Pietuszki - Opera za trzy grosze - PerłaPodróże Guliwera - Rozmowa mistrza Polikarpa ze Śmiercią - Spowiedź dziecięcia wieku - Święto kozła

Pojęcia: cykl nowelistyczny - dramat mieszczański - fabliaux – literatura faktu – masnawi - minstrele - okres literacki - poezja skaldyczna – powieść łotrzykowska - szkoła litewska - szkoła ukraińska – traktat filozoficzny - wersyfikacja

Artykuły na medal


Święty Augustyn - Giacomo Casanova - Dylan Thomas - Luis de Góngora y Argote - John Milton
William Wordsworth - William Butler Yeats - Samuel Taylor Coleridge - Zbigniew Herbert
Antoni Kucharczyk - Pieśń nad pieśniami - Śródziemie - Odrodzenie Irlandzkie w literaturze


Inne portale polskiej Wikipedii
Wikiportal


THIS WEB:

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - be - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - closed_zh_tw - co - cr - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - haw - he - hi - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - ms - mt - mus - my - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - ru_sib - rw - sa - sc - scn - sco - sd - se - searchcom - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sq - sr - ss - st - su - sv - sw - ta - te - test - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tokipona - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu

Static Wikipedia 2008 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu -

Static Wikipedia 2007:

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - be - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - closed_zh_tw - co - cr - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - haw - he - hi - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - ms - mt - mus - my - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - ru_sib - rw - sa - sc - scn - sco - sd - se - searchcom - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sq - sr - ss - st - su - sv - sw - ta - te - test - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tokipona - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu

Static Wikipedia 2006:

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - be - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - closed_zh_tw - co - cr - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - haw - he - hi - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - ms - mt - mus - my - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - ru_sib - rw - sa - sc - scn - sco - sd - se - searchcom - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sq - sr - ss - st - su - sv - sw - ta - te - test - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tokipona - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu