Polityka Polski
Z Wikipedii
Należy w nim poprawić: wszystko.
Więcej informacji co należy poprawić, być może znajdziesz na odpowiedniej stronie. W pracy nad artykułem należy korzystać z zaleceń edycyjnych. Po naprawieniu wszystkich błędów można usunąć tę wiadomość.
Możesz także przejrzeć pełną listę stron wymagających dopracowania.
Do weryfikacji: wszystko
Zajrzyj również na stronę dyskusji.
Głównymi elementami ustroju politycznego Rzeczypospolitej Polskiej są Władza ustawodawcza, wykonawcza i sądownicza, przy czym władza zwierzchnia należy do Narodu.
Władzę ustawodawczą sprawują Sejm i Senat - dwuizbowy parlament. Władzę wykonawczą sprawują Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej oraz Rada Ministrów, z Prezesem Rady Ministrów na czele.
Władzą sądowniczą, odrębną i niezależną od innych władz, są Sądy i Trybunały. Wymiar sprawiedliwości tworzą Sąd Najwyższy, sądy powszechne, sądy administracyjne oraz sądy wojskowe. Trybunałami są Trybunał Konstytucyjny i Trybunał Stanu. Sędziowie w sprawowaniu swojego urzędu są niezawiśli i podlegają tylko Konstytucji oraz ustawom (sędziowie Trybunału Konstytucyjnego w sprawowaniu swojego urzędu podlegają tylko Konstytucji).
Zadania publiczne nie zastrzeżone przez Konstytucję lub ustawy dla organów innych władz publicznych wykonuje samorząd terytorialny: gminny, powiatowy i województwa. Podstawową jednostką samorządu terytorialnego jest gmina.
Spis treści
|
[edytuj] Obecna sytuacja
Wybory prezydenckie w październiku 2005 roku w II turze wygrał konserwatysta z Prawa i Sprawiedliwości, urzędujący prezydent Warszawy Lech Kaczyński (54,04%), który pokonał liberała Donalda Tuska (45,96%) z Platformy Obywatelskiej.
Polski parlament (ciało ustawodawcze, inaczej legislatywa) składa się z dwóch izb. Izba wyższa (Senat) liczy 100 senatorów, izba niższa (Sejm) 460 posłów. Posłowie i senatorowie wybierani są w wolnych i powszechnych wyborach na 4-letnią kadencję. Wybory we wrześniu 2005 roku wygrała konserwatywna partia Prawo i Sprawiedliwość. Do parlamentu dostały się także partie: Platforma Obywatelska, Samoobrona Rzeczypospolitej Polskiej, Sojusz Lewicy Demokratycznej, Liga Polskich Rodzin oraz Polskie Stronnictwo Ludowe.
Nowa Konstytucja oraz reforma administracyjna (1999) spowodowały konieczność nowelizacji ordynacji wyborczej (2001). Najistotniejsze zmiany, jakie wprowadzono w nowej ustawie, to zlikwidowanie tak zwanych list ogólnopolskich. Obecnie wszyscy posłowie lub senatora są wybierani bezpośrednio przez wyborców (podział mandatów poselskich odbywa się według metody d'Hondta, faworyzującej większe ugrupowania; senatorowie natomiast uzyskują mandaty w specyficznym systemie większości względnej, znanej jako Block Vote). Ordynacja wyborcza wymaga, by (wyłączając mniejszości narodowe, które mają zagwarantowane 2 miejsca w Sejmie) ugrupowania startujące w wyborach do izby niższej parlamentu uzyskały co najmniej 5% poparcia, by uczestniczyć w podziale mandatów (dla koalicyjnych partii ten próg wynosi 8%). Senatorowie są wybierani metodą większościową.
Obecnie (grudzień 2006) rządy sprawuje gabinet Jarosława Kaczyńskiego. 19 października 2005 roku prezydent Aleksander Kwaśniewski przyjął dymisję rządu Marka Belki w związku z wynikiem wyborów parlamentarnych, powierzając mu zarazem sprawowanie władzy do czasu wyłonienia nowego rządu przez Prawo i Sprawiedliwość. Jednocześnie desygnował na stanowisko Prezesa Rady Ministrów Kazimierza Marcinkiewicza (PiS). Premier od czasu desygnowania miał dwa tygodnie na utworzenie swojego rządu. Celem Marcinkiewicza było utworzenie koalicji rządowej Prawa i Sprawiedliwośći oraz Platformy Obywatelskiej (POPiS). Jednak do zawarcia koalicji nie doszło, dlatego też gabinet Marcinkiewicza pozostawał do maja 2006 rządem mniejszościowym (popieranym przez PiS, Samoobronę i LPR, choć ta nieformalna koalicja często zawodziła). W maju 2006 została zawarta formalna koalicja PiS, Samooobrony i LPR. Nowymi wicepremierami zostali Andrzej Lepper (4-krotnie skazany prawomocnymi wyrokami sądowymi), który objął także tekę ministra rolnictwa, oraz Roman Giertych (wcześniej twórca Młodzieży Wszechpolskiej, częstokroć oskarżanej o kryptofaszyzm), obejmując również tekę ministra oświaty.
[edytuj] Następne spodziewane wybory (zgodnie z Konstytucją RP)
[edytuj] Fakty
[edytuj] Przegląd
Nazwa państwa:
Oficjalna nazwa:
Rzeczpospolita Polska
Oficjalna nazwa (skrócona):
Polska
Kod ISO 3166:
PL
Ustrój polityczny:
Zobacz główny artykuł: ustrój polityczny Polski
republika parlamentarna
Stolica i największe miasto:
Warszawa
[edytuj] Podział administracyjny
16 województw
379 powiatów: 314 ziemskich i 65 grodzkich
2479 gmin
[edytuj] Święta narodowe
Święto Konstytucji 3 maja (1791); Święto Niepodległości, 11 listopada (1918). Zobacz również Święta w Polsce.
[edytuj] Konstytucja
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej przyjęta przez Zgromadzenie Narodowe 2 kwietnia 1997; przyjęta w referendum powszechnym 25 maja 1997; podpisana przez Prezydenta RP 16 lipca 1997; weszła w życie 17 października 1997
[edytuj] System ustrojowy
Mieszanka kontynentalnego (napoleońskiego) prawa cywilnego oraz komunistycznego systemu teorii; zmiany nastąpiły po 1989 roku, kiedy to doszło do przobrażeń demokratycznych; zgodność ustaw i uchwał z konstytucją jest gwarantowana przez Trybunał Konstytucyjny, który istnieje od 1986 roku; możliwość odwoływania się od decyzji sądu do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w Strasbourgu.
[edytuj] Prawo wyborcze
Czynne: najpóźniej w dniu wyborów ukończone 18 lat; uniwersalne
Bierne: Sejm - 21 lat, Senat - 30 lat, Prezydent RP - 35 lat
[edytuj] Władza wykonawcza
[edytuj] Głowa państwa
Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Lech Aleksander Kaczyński (od 23 grudnia 2005), wybrany w wyborach jako kandydat z ramienia Prawa i Sprawiedliwości
- Zobacz: Prezydenci Polski
[edytuj] Szef Rządu
Prezes Rady Ministrów Jarosław Kaczyński
- Zobacz: Premierzy Polski
[edytuj] Rząd
- Zobacz: Składy rządów polskich
[edytuj] Wybory
Prezydent wybierany w wyborach powszechnych na 5-letnią kadencję w dwóch turach (o ile w pierwszej turze nie zdobędzie 50%+1 głos); premier i członkowie rządu nominowani przez prezydenta i zatwierdzani przez Sejm.
- Zobacz: Wybory w Polsce
[edytuj] Wyniki wyborów
I tura
- Donald Tusk - 36.3% (wicemarszałek Sejmu, liberalny demokrata)
- Lech Kaczyński - 33.1 % (prezydent Warszawy, konserwatysta)
- Andrzej Lepper - 15.1 % (lider Samoobrony, socjalista)
- Marek Borowski - 10.3 % (były Marszałek Sejmu, socjaldemokrata)
- Jarosław Kalinowski - 1.8 % (były wicepremier, ludowiec)
- Janusz Korwin-Mikke - 1.4 % (konserwatywny liberał)
- Henryka Bochniarz - 1.3 % (liberalny demokrata)
II tura
- Lech Kaczyński - 55%
- Donald Tusk - 45%
[edytuj] Władza ustawodawcza
Dwuizbowy parlament składa się z Sejmu (460 miejsc; członkowie wybierani według systemu proponcjonalnego na czteroletnią kadencję) oraz Senat (100 miejsc; członkowie wybierani w według systemu większościowego na czteroletnią kadencję). W niektórych przypadkach Sejm i Senat obradujące wspólnie tworzą Zgromadzenie Narodowe.
[edytuj] Wybory
Wybory do Sejmu i Senatu odbyły się 25 września 2005.
[edytuj] Rezultat wyborów
Sejm - PiS 155 (mandatów), PO 133, Samoobrona 56, SLD 55, LPR 34, PSL 25, Mniejszość Niemiecka 2; Senat - PiS 49, PO 34, LPR 7, Samoobrona 3, PSL 2, Nowy Senat 2005 2, niezależni 4
[edytuj] Władza sądownicza
Władzę sądowniczą sprawują sądy i trybunały.
Wymiar sprawiedliwości tworzą Sąd Najwyższy, sądy powszechne, sądy administracyjne oraz sądy wojskowe.
Trybunałami są Trybunał Konstytucyjny i Trybunał Stanu.
[edytuj] Partie polityczne i ich liderzy:
[edytuj] Partie konserwatywno-liberalne
- Unia Polityki Realnej - UPR, Wojciech Popiela
- Platforma Janusza Korwin-Mikke - PJKM, Janusz Korwin Mikke
- Platforma Obywatelska - PO, Donald Tusk
[edytuj] Partie socjal-konserwatywne
[edytuj] Partie narodowe
[edytuj] Partie liberalnej demokracji
[edytuj] Partie socjaldemokratyczne
- Sojusz Lewicy Demokratycznej - SLD, Wojciech Olejniczak
- Unia Pracy - UP, Waldemar Witkowski
- Socjaldemokracja Polska - SDPL, Marek Borowski
[edytuj] Partie ludowe
- Polskie Stronnictwo Ludowe Piast - PSL Piast, Zdzisław Podkański
- Polskie Stronnictwo Ludowe - PSL, Waldemar Pawlak
- Samoobrona Rzeczpospolitej Polskiej, Andrzej Lepper
[edytuj] Partie socjalistyczne
- Polska Partia Pracy - PPP, Bogusław Ziętek
- Nowa Lewica - NL, Piotr Ikonowicz
Współcześni polscy politycy w porządku alfabetycznym:
Leszek Balcerowicz, Marek Borowski, Bogdan Borusewicz, Jerzy Buzek, Ludwik Dorn, Roman Giertych, Przemysław Gosiewski, Hanna Gronkiewicz-Waltz, Jarosław Kaczyński, Lech Kaczyński, Janusz Korwin-Mikke, Aleksander Kwaśniewski, Andrzej Lepper, Marek Jurek, Kazimierz Marcinkiewicz, Wojciech Olejniczak, Maciej Płażyński, Jan Maria Rokita, Jerzy Szmajdziński, Donald Tusk, Lech Wałęsa.
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Akty prawne:
- Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r.
- Prawo wyborcze:
- Ustawa z dnia 27 września 1990 r. o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej
- Ustawa z dnia 12 kwietnia 2001 r. Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej
- Ustawa z dnia 20 czerwca 2002 r. o bezpośrednim wyborze wójta, burmistrza i prezydenta miasta
- Ustawa z dnia 16 lipca 1998 r. - Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw
- Ustawa z dnia 23 stycznia 2004 r. Ordynacja wyborcza do Parlamentu Europejskiego
- Samorząd terytorialny:
- Władza sądownicza:
- Ustawa z dnia 20 czerwca 1985 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych
- Ustawa z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych
- Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. - Prawo o ustroju sądów wojskowych
- Ustawa z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym
- Ustawa z dnia 26 marca 1982 r. o Trybunale Stanu
- Ustawa z dnia 23 listopada 2002 r. o Sądzie Najwyższym
To jest tylko zalążek artykułu związanego z prawem i polityką. Jeśli możesz, rozbuduj go.
