Piotr Ryba
Z Wikipedii
Piotr Teodor Ryba (ur. 8 września 1897, zm. 23 sierpnia 1963) - polski wojskowy, uczestnik kampanii wrześniowej 1939 w stopniu majora.
Urodził się 8 września 1897 w Łapanowie. Podczas I wojny światowej pełnił służbę w armii austro-węgierskiej. Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę w listopadzie 1918 wstąpił do Wojska Polskiego. W Wojsku Polskim służył przez cały okres do 1939, między innymi jako oficer 16 pułku piechoty Ziemi Tarnowskiej.
W chwili wybuchu II wojny światowej we wrześniu 1939 był dowódcą 1. batalionu 16 pułku piechoty, w stopniu majora. Po bitwie w rejonie Pszczyny 2 września 1939, mjr Ryba stanął na czele mieszanej grupy bojowej w składzie 1. i 4. batalionów i plutonu przeciwpancernego 16 pp, baterii artylerii 6 pal, trzech plutonów kompanii Obrony Narodowej "Kęty" z batalionu "Oświęcim" i żołnierzy z innych oddziałów (m.in. 12 pp i 20 pp), wycofującej się w nocy z 2 na 3 września lasami z okrążenia niemieckiego. Grupa ta wycofała się na południowy wschód od Międzyrzecza, tocząc walki ze ścigajacymi ją Niemcami. Podczas dalszego marszu w kierunku Oświęcimia, rano 4 września grupa rozproszyła sztab niemieckiej 5 Dywizji Pancernej w pałacyku pod Rajskiem, lecz w następującym boju w oparciu o Sołę, poniosła straty na skutek kontrakcji niemieckich czołgów i piechoty. Forsowanie wezbranej Soły sprawiało trudności, dopiero pod wieczór major Ryba z grupą żołnierzy sforsował Sołę pod Osiekiem i dotarł do sztabu 6 Dywizji Piechoty w Skawinie.
Podczas dalszych działań Piotr Ryba dostał się do niewoli niemieckiej, ale uciekł w Krakowie z transportu. Ukrywał się pod nazwiskiem Jan Grzywacz początkowo w Krakowie, później w rejonie Dębicy i Mielca. W 1942 wstąpił tam do oddziału partyzanckiego Batalionów Chłopskich im. W. Witosa, służąc tam jako instruktor. Po wyzwoleniu tych ziem, w sierpniu 1944 wstąpił do ludowego Wojska Polskiego i został dowódcą batalionu w 2 zapasowym pułku piechoty w Rzeszowie. W grudniu 1945 awansował do stopnia podpułkownika. W jednostce tej służył do czerwca 1946, w charakterze kierownika sekcji wyszkolenia bojowego i zastępcy szefa Wydziału Operacyjnego.
Po zakończeniu służby w wojsku zamieszkał w Katowicach, gdzie pracował w Miejskiej Komunikacji Samochodowej. Zmarł 23 sierpnia 1963 w Katowicach.
Był odznaczony Orderem Virtuti Militari V klasy (za walki w 1939) i Medalem Zwycięstwa i Wolności 1945.
[edytuj] Bibliografia
- Władysław Bartosz, "Major Piotr Ryba" oraz Aleksander Bukko, "Bój pod Rajskiem" w: Za Wolność i Lud nr 37 z 10 IX 1988
