Pielnia

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).


Pielnia
Województwo	podkarpackie
Powiat	sanocki
Gmina	Zarszyn
Położenie	49° 33' N 22° 4' E
Populacja (2002) - liczba ludności	870
Strefa numeracyjna (do 2005)	13
Tablice rejestracyjne	RSA

Pielnia – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie sanockim, w gminie Zarszyn.

Pielnia leży nad potokiem Pielnica, dopływem Wisłoka, przy drodze z Nowotańca do Pisarowic. Okolica podgórska, pokryta od zachodu lasem Retkowem, na Pogórzu Bukowskim.

[edytuj] Dawne nazwy

Historyczne nazwy wsi to: Pewel 1427, Iohannes Peluelski de Pella 1429, Pella Inferior 1434, Pyella 1450, Pella 1523, Pielli 1561, Pielle 1653, Pielnia XIX i XX w. Lustracja Województwa ruskiego z 1577 roku wymienia trzy części wsi: "Piella Superior, Piella Inferior, Piella Skalczyna". Sugerować można związek nazwy wsi z niem. n. osob. Pella, łem. Pelnia.

[edytuj] Historia

Pielnia historycznie graniczy od południa z Nadolanami, na zachodzie z Odrzechową, na południu z miejscowością Długie a na wschodzie z Jędruszkowcami (Andruszkowce), Dudyńcami i Pobiednem. Pierwsze wzmianki pochodzą z roku 1400, osadźcą był wówczas Skalka de Pella, kolonizacja na prawie niemieckim, układ zabudowy wsi w formie łańcuchówki niemieckiej.

Do roku 1772 wieś leżała administracyjnie w ziemi sanockiej województwa ruskiego. Od 1772 należała do cyrkułu leskiego, a następnie sanockiego. Po reformie administracyjnej w roku 1864, powiat sądowy sanocki, gmina wiejska Sanok w kraju Galicja. W roku 1898 wieś liczyła 1002 osób zamieszkujących 181 domów. Własność szlachecka - dobra Leopoldyny de Ścibor-Rylski Horodeńskiej.

Ostatnim właścicielem majątku był Eustachy Rylski. Po roku 1944 większość Rusinów wyjechała na Ukrainę lub została przesiedlana na Ziemie Odzyskane. Wieś palona przez UPA w roku 1946 dwa razy, z pożogi ocalało 10 domów. W latach 1975-1998 miejscowość położona była w województwie krośnieńskim.

Pielnia, polskie stroje ludowe

[edytuj] Wyznania

[edytuj] Bracia polscy

Od co najmniej połowy XVII wieku we wsi znajdował się zbór braci polskich, któremu patronował ówczesny właściciel Paweł Brzeski oraz jego synowie Wacław i Paweł (do 1653 ius patronus zboru w Nowotańcu), który przeszedł z kalwinizmu na to wyznanie. Jego zięciem był słynny teolog i astronom Stanisław Lubieniecki. Zbór braci polskich upadł po ich wygnaniu z Polski w 1662 roku.

[edytuj] Katolicy obrządku greckiego

Parafia greckokatolicka pw. Św. Jana Ewangelisty obejmowała niegdyś zasięgiem miejscowości:

Dudyńce (cerkiew filialna do 1947)
Jędruszkowce (Andruszkowce)
Markowce
Pobiedno (Pobidno)
Podgaj,
Prusiek
Pisarowce (Pisarzowice)

Na miejscu pozostał stary cmentarz greckokatolicki.

[edytuj] Katolicy obrządku łacińskiego

Parafia łacińska dla Pielni znajdowała się w Nowotańcu. Obecnie we wsi znajduje się kościół rzymskokatolicki pw. Matki Boskiej Wspomożenia Wiernych, erygowany w 1946 roku.

[edytuj] Mieszkańcy

Nazwiska mieszkańców XIX wiek : Bednarczyk, Brechun, Burnatoski, Czajkowski, Czupil, Drozd, Dziadyk, Furtak, Fornal, Gagatko, Glistak, Jakubowski, Jankowski, Jurczyk, Juszik, Kocoń, Koncik, Kotlarz, Kowalczyk, Kuzmak, Laskowski, Lipka, Lisnak, Łuczka, Maczużak, Miedziuch, Martyniak, Mołocznik, Ołowiany, Orybkiewicz, Pałuk, Paskanik, Patrylak, Pich, Pluskwa Pluskwik, Polnyj, Polywka, Proćko, Prokopyk, Pyrkan, Pospolitak, Przystasz, Rasewicz, Seńko, Słysz, Sokołoski, Struś, Suszko, Świstak, Szajnak, Szczerba, Szerda, Wajs, Warcholak, Wasylenko, Watral, Wiewiorski,

[edytuj] Źródła

metryki rzymskokatolickie od 1784 roku
metryki greckokatolickie z lat 1784-1876

[edytuj] Architektura

W Pielni znajdowała się do 1945 greckokatolicka cerkiew parafialna pw. św. Jana Ewangelisty, erygowana w 1805. Obecnie we wsi znajduje się kościół rzymskokatolicki pw. Matki Boskiej Wspomożenia Wiernych, erygowany po 1946. We wnętrzu późnobarokowy ołtarz główny i dwa boczne klasycystyczne. Ambona rokokowa. Na ścianach epitafia, patronów świątyni, kolatorów: Stanisława i Magdaleny Truskolaskich z 1806 r. W miejscu zabudowań dworskich stoi dziś remiza strażacka.