Piłka nożna w Polsce

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Piłka nożna jest prawdopodobnie najpopularniejszym sportem w Polsce. Ponad 400 000 Polek i Polaków grywa regularnie, a miliony od czasu do czasu. Pierwsze kluby zawodowe były zakładane we wczesnych latach XX wieku, zaś pierwszy mecz narodowej reprezentacji w piłce nożnej mężczyzn został rozegrany w 1921.

Setki zawodowych i amatorskich zespołów uczestniczą w życiu sportowym kraju:

Rozgrywki klubowe mężczyzn są organizowane w następujących ligach: pierwszej, drugiej, czterogrupowej trzeciej, w dziewietnastu grupach czwartej ligi, w piątej lidze (w niektórych województwach). Wiele wiecej rozgrywek ma miejsce na jeszcze niższych szczeblach: Klasy okręgowej i Klas A, B i C. Są również prowadzone rozgrywki pucharowe: Pucharu Polski, Superpucharu Polski i Pucharu Ligi Polskiej.
Kobieca piłka nożna w Polsce jest mniej rozwinięta i mniej popularna.

[edytuj] Historia

[edytuj] Początki piłki nożnej w Polsce

W football (czyli dzisiejszą odmianę piłki nożnej) na ziemiach polskich (wówczas jeszcze pod zaborami) zaczęto prawdopodobnie grywać już w połowie lat 80. XIX wieku. Po dziś dzień rodzimi historycy zastanowiają się, w którym mieście lub regionie mogli pojawić się pionierzy. Krakowie, bądź Lwowie – w Galicji Polacy posiadali przecież względnie największą autonomię ze wszystkich zaborów. A może Gdańsku – do którego drogą morską docierało od zawsze mnóstwo obcokrajowców lub Łodzi – gdzie pracowało podówczas wielu Anglików, tworzących tzw. "polski Manchester". Niewykluczone, że palmę pierszeństwa dzierżyć mogą mieszkańcy Śląska – tam wpływy niemieckie powodowały szybki rozwój sportu w ogóle.

Jednak z całą pewnością pierwszy, w pełni potwierdzony, przypadek pojawienia się futbolówki w naszym kraju miał miejsce w roku 1889, gdy po pobycie w Niemczech Henryk Jordan przywiózł ją do Krakowa. Nieco wcześniej (w 1888), właśnie dzięki niemu władze Krakowa zgodziły się na wydzielenie terenów na Błoniach dla celów sportowych, co doprowadziło do powstania tzw. Parku Jordana. Jego oficjalna inauguracja nastąpiła 12 marca 1889 i wkrótce z możliwości czynnego spędzania wolnego czasu regularnie korzystało około 32 tysięcy ludzi, głównie dzieci i młodzieży. W 1891 na Błoniach istniały już 4 boiska piłkarskie (zwane wówczas placami gry), na których przeprowadzano pierwsze treningi i rozgrywano mecze. We Lwowie natomiast od 7 lutego 1867 prężnie działało Polskie Towarzystwo Gimnastyczne "Sokół", w którym z czasem zaczęto trenować również football. Od kiedy? – tego nie wiadomo, jednak pewnym jest, iż w 1892 tamtejszy działacz Edmund Cenar przywiózł z wojaży po Anglii pierwszą prawdziwą footballówkę. W tym samym roku we Lwowie – podczas "I Zlotu Sokolego" – planowano rozegrać pierwszy prawdziwy mecz piłkarski (match footballowy, jak wówczas pisano), jednak z niewiadomych przyczyn do tego niego nie doszło.

Udało się to dwa lata później – podczas "II Zlotu Sokoła" (zorganizowanego również we Lwowie), w którym uczestniczyła młodzież sokola z Galicji. Wśród licznych pokazów i zawodów sportowych przeróżnych dyscyplin, na 14 lipca 1894 zaplanowano bowiem rozegranie futbolowego spotkania między reprezentacjami Sokoła lwowskiego (białe koszulki i szare spodenki gimnastyczne) – z inż. Niedzielskim, jako szkoleniowcem – oraz krakowskiego (białe koszulki i czarne spodenki gimnastyczne). Był to zatem pierwszy w dziejach udokumentowany mecz piłkarski na ziemiach polskich. Premierowego gola zdobył dla gospodarzy 16-letni lwowianin Włodzimierz Chomicki już w 6 minucie, po czym sędzia Zygmunt Wyrobek z Krakowa – z wyraźnego polecenia Antoniego Durskiego (ówczesnego szefa lwowskiego Sokoła i kierownika zlotu) – zagwizdał po raz ostatni. Wobec niezwykle napiętego programu uroczystości, fakt zdobycia bramki przez jedną ze stron uznano najwyraźniej za idealny moment do zakończenia pojedynku (toteż już chwilę później na tym samym boisku mogły rozpocząć się oczekiwane przez wszystkich – niezwykle wówczas prestiżowe – pokazy gimnastyczne, stanowiące główny punkt zlotu). Można zatem przypuszczać, iż owo pierwsze spotkanie piłkarskie i historycznego gola oglądała całkiem spora liczba widzów.

[edytuj] Organizowanie polskiego piłkarstwa w początkach XX wieku

Pierwsze próby organizowania życia piłkarskiego na ziemiach polskich w bardziej zwięzłych strukturach miały miejsce jeszcze pod koniec XIX wieku. Naturalnym zapleczem stały się poszczególne towarzystwa sokole, a z czasem również placówki pedagogiczne (szkoły realne, gimnazja, uczelnie wyższe), w których pracę dydaktyczną podejmowali młodzi ludzie coraz bardziej ogarniani futbolową pasją. To właśnie uczniowie lwowskich szkół – pod przewodnictwem swych opiekunów – założyli trzy pierwsze polskie kluby piłkarskie: Lechię, Czarnych oraz Pogoń.

4 czerwca 1906 doszło w Krakowie do wielkiego rewanżu na linii Lwów – Kraków sprzed 12 lat. W Parku Jordana na przeciw piłkarzy lwowskich Czarnych oraz IV Gimnazjum stanęła młodzież krakowska. Wizyta ta stała się bodźcem do gwałtownego rozwoju piłkarsktwa w "grodzie Kraka" i już niebawem z luźnych drużyn wykształciły się potężne kluby: Cracovia i Wisła.

Następne kluby powstawały w Galicji jak grzyby po deszczu, z czasem sztuka ta udała się również mieszkańcom dwóch pozostałych zaborów. Normania w Poznaniu (późniejsza Poznania), Venetia w Ostrowie Wlkp., ŁKS (wówczas pod nazwą Łodzianka) w Łodzi i Polonia w Warszawie (wyodrębniona z Warszawskiego Koła Sportowego) stały się prekursorami w swoich miastach lub regionach.

[edytuj] Powstanie PZPN

W 1911 w Galicji powstają: najpierw Związek Footbalistów Polskich, zaś później Związek Polskiej Piłki Nożnej. Ten drugi działał prężnie do wybuchu I wojny światowej, a pod odzyskaniu przez nasz kraj niepodległości stał się sworzeniem dla Polskiego Związku Piłki Nożnej. Podczas "1. zjazdu 31 polskich klubów piłki nożnej" – zorganizowanego w Warszawie, w dniach 20 grudnia i 21 grudnia 1919 – doszło do założenia największego obecnie polskiego związku sportowego. Jego pierwszym prezesem mianowano działacza Cracovii – Edwarda Cetnarowskiego. Ponadto, podczas owego założycielskiego zgromadzenia: przyjęto statut, wybrano pierwszą siedzibę (Kraków), ogłoszono regulamin 1. Mistrzostw Polski w piłce nożnej (w 1920) oraz dokonano podziału kraju na 5 okręgów piłkarskich (OZPN): krakowskiego, lwowskiego, łódzkiego, warszawskiego i poznańskiego (26 lutego 1922 zatwierdzono powstanie trzech kolejnych: górnośląskiego, lubelskiego i wileńskiego, a 25 lutego 1923 ostatniego przedwojennego – toruńskiego).

[edytuj] Premierowe mistrzostwa Polski i oficjalny debiut międzypaństwowy reprezentacji

Planowanych na sezon 1920 (w Polsce grano wówczas systemem "wiosna-jesień") 1. Mistrzostw Polski w piłce nożnej – na skutek agresji wojsk bolszewickich – nie udało się dokończyć (rozpoczęto jedynie rozgrywki eliminacyjne w niektórych okręgach). W następnym roku – kiedy liczba istniejących w Polsce klubów przekroczyła 100, a grających zawodników 2000 – po raz pierwszy wyłoniono piłkarskiego mistrza kraju (tytuł zdobyła Cracovia), a nasza reprezentacja narodowa rozegrała swoje inauguracyjne spotkanie międzynarodowe, ulegając w Budapeszcie Węgrom pechowo 0:1.

[edytuj] PZPN w FIFA, polska reprezentacja na IO w Paryżu 1924

20 kwietnia 1923 – na pierwszym powojennym kongresie FIFA w Genewie – PZPN został oficjalnie przyjęty w struktury tej organizacji, a już w 1924 pierwsza reprezentacja Polski wzięła udział w turnieju piłkarskim Igrzysk Olimpijskich w Paryżu. W jedynym rozegranym na nich meczu 0:5 uległa narodowej drużynie Węgier.

[edytuj] Pierwszy Puchar Polski oraz rozgrywki ligowe

Na przełomie sezonów 1925 i 1926 przeprowadzono premierową edycję rozgrywek o Puchar Polski (w 1925 grano na szczeblu poszczególnych okręgów, zaś w 1926 na szczeblu centralnym). Pierwszym triumfatorem została Wisła Kraków po zwycięstwie 2:1 nad Spartą Lwów. Kolejną edycję Pucharu Polski przeprowadzono dopiero w 1951.

Jesienią 1926 większość polskich klubów zaczęła dążyć do utworzenia ligi piłkarskiej (przeciwna była jedynie Cracovia). Stało się to faktem – pomimo zdecydowanego sprzeciwu PZPN – 1 marca 1927, a rozgrywki zainaugurowano miesiąc później (3 kwietnia 1927). Rywalizację wygrała krakowska Wisła, zaś pierwszym spadkowiczem została Jutrzenka Kraków. Do pierwszego sezonu ligowego nie przystąpiła co prawda Cracovia – której prezes był zarazem szefem niechętnego lidze PZPN – ale, gdy 18 grudnia 1927 związek wreszcie zaakceptował istnienie ligi, Pasy natychmiast wyraziły chęć uczestniczenia w niej i zostały przyjęte do grona ligowców. Oficjalnie Ligę Piłki Nożnej (taka była jej pierwsza nazwa) powołano 29 grudnia 1927, a 15 stycznia 1928 stała się ona autonomicznym członkiem piłkarskiej centrali (takim samym, jak wszystkie OZPN-y).

[edytuj] Debiut reprezentacji Polski w MŚ

W 1934 narodowa reprezentacja Polski zadebiutowała w eliminacjach Mistrzostw Świata (porażka w dwumeczu z Czechosłowacją i brak awansu do finałów). Cztery lata później – po wyeliminowaniu Jugosławii – udało się już dostać do turnieju finałowego. W debiucie, po niezwykle dramatycznym – i zakończonym dogrywką – spotkaniu Polacy ulegli Brazylii 5:6, a 4 gole zdobył wówczas Ernest Wilimowski). Na krajowym podwórku zdecydowanym hegemonem był wówczas klub legendarnego "Eziego" – Ruch Chorzów, w latach 30. pięciokrotny triumfator polskiej ligi.

[edytuj] Obecnie

Obecnie w Polsce działa prawie 6 tysięcy klubów piłkarskich, grających na ośmiu poziomach ligowych – od I ligi po Klasę C.

[edytuj] Zobacz też

[edytuj] Reprezentacja narodowa

[edytuj] Rozgrywki klubowe

Mistrzostwo Polski w piłce nożnej
Puchar Polski
Superpuchar Polski
Puchar Ligi Polskiej
Tabela wszech czasów I ligi
I liga polska w piłce nożnej
II liga polska w piłce nożnej
III liga polska w piłce nożnej
IV liga polska w piłce nożnej
V liga polska w piłce nożnej (w niektórych województwach)
Klasa okręgowa
Klasa A
Klasa B
Klasa C

[edytuj] Inne

[edytuj] Historia piłki nożnej w Polsce

[edytuj] Linki zewnętrzne

Oficjalna strona PZPN (w języku polskim i angielskim)
Piłka Nożna w statystyce
Historia polskiej piłki nożnej w statystyce
Transfery piłkarskie
Polska piłka nożna w serwisie pilka24.pl

Piłka nożna w Polsce
Rozgrywki ligowe	PZPN	Rozgrywki pucharowe
Orange Ekstraklasa	Reprezentacja	Puchar Polski
II liga polska	(U-21) (U-19)	Superpuchar Polski
III liga polska	Lista klubów	Puchar Ligi Polskiej
IV liga polska	Stadiony
V liga polska	Piłkarze
Klasa okręgowa	Trenerzy
Klasa: A, B, C	ZPPN

To jest tylko zalążek artykułu związanego z piłką nożną. Jeśli możesz, rozbuduj go.

Źródło: "http://pl.wikipedia.org../../../p/i/%C5%82/Pi%C5%82ka_no%C5%BCna_w_Polsce_aaa4.html"

Kategorie: Piłka nożna w Polsce • Zalążki artykułów - piłka nożna