Percy Bysshe Shelley
Z Wikipedii
Percy Bysshe Shelley (ur. 4 sierpnia 1792 w Field Place koło Horsham w hrabstwie Sussex, zm. 8 lipca 1822), angielski poeta epoki Romantyzmu. Urodzony jako członek bogatego rodu szlacheckiego w Field Place w hrabstwie Sussex, absolwent prestiżowej szkoły Eton College, przez krótki okres student Oksfordu. Był wegetarianinem.
W 1810 r. Shelley opublikował swój pierwszy utwór - powieść gotycką Zastrozzi, w której objawił swój ateistyczny pogląd na świat. W tym samym roku wydał wraz z siostrą Elizabeth Original Poetry by Victor and Cazire, a już jako student w Oxford - Posthumous Fragments of Margaret Nicholson.
W 1811 r. Shelley wydał broszurę The Necessity of Atheism (O konieczności ateizmu), z powodu której został wydalony z uczelni. Kolejnym skandalem w życiu ledwie 18-letniego Shelleya stała się ucieczka do Szkocji i ślub - mezalians z Harriet Westbrook, córką oberżysty. Młodzi małżonkowie przenieśli się najpierw do Lake District, a następnie do Irlandii, gdzie Shelley zaangażował się w pisarstwo polityczne.
W 1813 r. został wydany utwór Queen Mab: A Philosophical Poem, w którym widać fascynację poety radykalną filozofią Williama Godwina. Shelley zakochał się w córce Godwina i Mary Wollstonecraft, Mary. Uciekli razem na Kontynent, do Francji i Szwajcarii. Owocem sześciotygodniowej podróży były opublikowane później wspomnienia.
W 1815 r. powstał pierwszy istotny wiersz Shelleya, alegoria "Alastor, or the Spirit of Solitude" (Alastor albo duch samotności).
Latem 1816 r. miała miejsce kolejna podróż Shelleya, Mary i jej siostry Claire Clairmont - kochanki Byrona - do Szwajcarii. Wspólny pobyt nad Jeziorem Genewskim i rozmowy z Byronem miały inspirujący wpływ na Shelleya i zaowocowały m.in. powstaniem kolejnego znaczącego utworu Hymn to Intellectual Beauty (Hymn do piękna myśli ludzkiej). Wyprawa w Alpy Francuskie zainspirowała powstanie wiersza Mont Blanc. W tym samym czasie Mary rozpoczęła pisanie słynnej powieści Frankenstein.
W grudniu 1816 r. Harriet Shelley po latach nieszczęśliwego małżeństwa popełniła samobójstwo. Po kilku tygodniach Shelley poślubił Mary. Osiedlili się w Marlow, w pobliżu przyjaciela Shelleya Thomasa Love Peacocka. Shelley zaczął udzielać się w kręgu literackim stworzonym wokół pisarza Jamesa Henry Leigh Hunta, kiedy to poznał innego angielskiego romantyka, Johna Keatsa. W owym czasie powstał długi poemat narracyjny Laon and Cythna - kolejne dzieło antyreligijne. Obrazoburczy utwór został wycofany ze sprzedaży, następnie przeredagowany i wydany ponownie w 1818 r. jako The Revolt of Islam (Rewolucja muzułmańska). Pod pseudonimem Pustelnik z Marlow Shelley wydał wtedy także dwa traktaty polityczne.
Ponowny kontakt z Byronem we Włoszech w 1818 r. znów zainspirował silnie Shelleya - powstały utwory Julian and Maddalo oraz Prometeusz rozpętany (Prometheus Unbound). Prometeusz rozpętany jest najwznioślejszym dziełem Shelleya, będąc udramatyzowanym poematem, swego rodzaju kontynuacją dzieła Ajschylosa.
Wyjazd do Włoch związany był jednak też z rodzinną tragedią Shelleyów - umarła ich córka, potem syn.
W 1819 r. w Livorno powstał dramat The Cenci, a po masakrze Peterloo, najbardziej znane wiersze polityczne - "The Masque of Anarchy" i "Men of England", a także esej polityczny The Philosophical View of Reform (Pogląd filozoficzny na reformę).
W 1821 r. powstała elegia na śmierć Johna Keatsa "Adonais". W 1822 r. Shelley planował utworzenie wraz z Byronem i Leigh Huntem, pod wydawniczą egidą tego ostatniego, czasopisma o tytule "The Liberal", które miałoby stać się alternatywą dla pism konserwatywnych.
8 lipca 1822 podczas sztormu, w drodze z Pizy do Lerici, szkuner Shelleya Don Juan zatonął - Shelley zginął, dopiero co omówiwszy z Leigh Huntem szczegóły dotyczące nowego czasopisma.
Ciało Shelleya zostało skremowane na plaży w pobliżu Viareggio, a prochy złożone na Cmentarzu Protestanckim w Rzymie. Serce aż do swej śmierci w 1851 r. zachowała jego żona Mary.
Inne sławne, niewspomniane wyżej utwory Percy Bysshe'a Shelleya to: "Ode to the West Wind" (Oda do wiatru zachodniego), "To a Skylark" (Do skowronka), "Ozymandias", "The Cloud" (Chmura), "The Defence of Poetry" (Obrona poezji).
Utwory poetyckie Shelleya tłumaczyli na język polski m.in. Adam Asnyk i Ludmiła Marjańska.
