Orzęski

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Protisty zwierzęce


Typ:	Parabasalia
Typ:	kinetoplastydy
Typ:	wiciowce kołnierzykowe
Typ:	apikompleksy
Typ:	zarodziowe*
Typ:	orzęski

* Prawdopodobnie grupa sztuczna,
polifiletyczna (nie takson),

wyróżniona przede wszystkim na
podstawie sposobu poruszania
się (nibynóżki)

Orzęski (Ciliata) - typ organizmów z królestwa Protista, tradycyjnie zaliczany do protistów zwierzęcych.

[edytuj] Budowa zewnętrzna

Nazwa grupy pochodzi od obecności bardzo licznych rzęsek, ułożonych wzdłuż ciała w charakterystyczne szeregi. Pelikula orzęsków ma bardzo złożoną strukturę i z tego powodu wodniczki nie mogą się tworzyć ani opróżniać w dowolnym miejscu. Orzęski mają więc "komórkowy otwór gębowy" (cytostom) i "komórkowy odbyt" (cytopyge). Są to obszary błony komórkowej, gdzie nie wystepują rzęski.

Wiele spośród orzęsków ma wyróżniony przód i tył ciała, wiele także strony brzuszną i grzbietową.

Rzęski służą do przemieszczania się lub napędzania pokarmu. U niektórych gatunków pęki ciasno ułożonych rzęsek towrzą silne i ruchome szczecinki, na których kroczą, np. małżynek, czyli stylonychia.

[edytuj] Budowa wewnętrzna

Każdy orzęsek obdarzony jest dwoma jądrami: mikronukleusem (Min) i makronukleusem (Man). Mikronukleus jest jądrem diploidalnym, zwykle kulistym. Jest odpowiednikiem jądra komórkowego innych eukariontów. Zawiera całość informacji genetycznej komórki, nie zachodzi w nim jednak transkrypcja. Makronukleus zawiera w sobie wiele kopii niektórych genów komórki i jest transkrypcyjnie czynny. Zawiera w sobie 60-1500 razy więcej materiału genetycznego niż mikronukleus.

[edytuj] Rozmnażanie

Orzęski rozmnażają się wyłącznie bezpłciowo, przez poprzeczny podział komórkowy. Podczas podziału mikronukleus ulega mitozie, a makronukleus przewęża się i jest dzielony pomiędzy komórki potomne, mniej więcej po połowie.Ich odrębność od innych protistów polega na tym że one jako jedyne przeprowadzają proces koniugacji z udziałem aparatu jadrowego.

U orzęsków występuje proces wymiany materiału genetycznego, zwany koniugacją, przy czym brak podziału organizmów na męskie i żeńskie. Przebieg koniugacji orzęsków:

Dwa organizmy tego samego gatunku spotykają się. Dochodzi do częściowego (brzeżnego) zlania cytoplazm.
Oba mikronukleusy ulegają mejozie. W każdej komórce trzy jądra potomne ulegają degeneracji.
Pozostałe jądra haploidalne ulegają mitozie.
Każda komórka przekazuje drugiej jedno ze świeżo powstałych, haploidalnych jąder.
Następują zapłodnienia i powstają dwa mikronukleusy.
Orzęski się rozdzielają.
W każdym znich zachodzi mitoza mikronuklusa i degenracja makronukleusa.
W każdej komórce jedno z jąder powstałych na drodze mitozy zostaje przekształcone w makronukles. Podczas tego procesu wybrane geny są wielokrotnie kopiowane z mikronukleusa na makronukleus.