Monodia
Z Wikipedii
Monodia (gr. solowy śpiew) to:
- Solowa melorecytacja w dramacie greckim, w szczególności monolog o charakterze lamentacyjnym.
- Gatunek muzyczny wyróżniający się jednolitą linią melodyczną i akompaniamentem. Chociaż tego rodzaju muzyka jest spotykana w wielu kulturach w całej ich historii, termin ten jest generalnie stosowany do włoskiej pieśni powstałej w XVI w., stanowiącej swoiste przeciwieństwo polifonii, w której każda część jest jednakowo ważna, i homofonii, w której akompaniament nie jest rytmicznie niezależny. Termin jest używany zarówno w odniesieniu do całego stylu, jak i pojedynczych pieśni - powstał on jednak dopiero we współczesnej muzykologii, zaś żaden z ówczesnych kompozytorów nie używał tego terminu.
Kompozycjami o monodycznej formie były: madrygały, motety, a nawet koncerty, w ówczesnym znaczeniu concertato, czyli "z instrumentami".
Kompozycje monodyczne dzielą się na utwory solowe zupełnie pozbawione elementu harmonicznego oraz na utwory przeznaczone dla głosu solowego z towarzyszeniem instrumentu (monodia akompaniowana).
Muzyczna monodia rozwinęła się jako próba przywrócenia starogreckiej idei melodeklamacji - pojedynczy głos wykonujący ornamentowaną partię melodyczną, z towarzyszeniem takich instrumentów, jak lutnia, chitarrone, teorban, klawesyn, organy, niekiedy gitara. Niektóre monodie były aranżowane specjalnie dla niewielkich zespołów. Rozwój gatunku był charakterystyczny dla wczesnego baroku, w przeciwieństwie do stylu późnego renesansu, w którym dominowała wielogłosowość.
Kontrastujące pasaże w monodiach mogły być bardziej melodyczne lub bardziej deklamatorskie - style te rozwinęły się potem w arię i recytatyw, a cała forma złączyła się ok. 1635 r. z kantatą kameralną.
Rozwijająca się równolegle we Francji forma solowego śpiewu z akompaniamentem nosiła nazwę air de cour.
Najważniejsi twórcy monodii:
- Vincenzo Galilei (1520 - 1591)
- Giulio Caccini (ok.1545 - 1618)
- Emilio de' Cavalieri (ok.1550 - 1602)
- Bartolomeo Barbarino (? - ok.1617)
- Jacopo Peri (1561 - 1633)
- Claudio Monteverdi (1567 - 1643)
- Alessandro Grandi (ok.1575 - 1630)
- Giovanni Pietro Berti (? - 1638)
- Sigismondo d'India (ok.1582 - 1629)
- Claudio Saracini (1586 - ok.1649)
