Krzyżowa (powiat świdnicki)
Z Wikipedii
Współrzędne: 50°38' N 016°32' E
| Krzyżowa | |
| Województwo | dolnośląskie |
| Powiat | świdnicki |
| Gmina | Świdnica |
| Położenie | 50° 38' N 16° 32' E |
| Wysokość | 230 m n.p.m. |
| Populacja (2006) - liczba ludności |
ok. 220 |
| Strefa numeracyjna (do 2005) |
74 |
| Kod pocztowy | 58-112 |
| Tablice rejestracyjne | DSW |
 |
|
Krzyżowa (do 1945 roku niem.Kreisau) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie świdnickim, w gminie Świdnica, na pd. skraju Równiny Świdnickiej nad rzeką Piławą.
W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa wałbrzyskiego.
We wsi znajduje się neobarokowy zespół pałacowy wraz z zabudowaniami gospodarczymi i parkiem z 1. ćwierćwiecza XVIII w. który, wielokrotnie przebudowywano, odbudowany w latach (1990–98). Obecnie teren pałacu jest wykorzystywany przez "Fundację Krzyżowa" jako Międzynarodowy Dom Spotkań Młodzieży.
Spis treści |
[edytuj] Historia
Wzmiankowana w 1335 roku jako wieś w Księstwie jaworsko-świdnickim, od 1392 r. pod zwierzchnictwem Czech, od 1526 r. Habsburgów, od 1742 r. w państwie Prus, od 1867 r. własność rodziny von Moltke, kiedy to Helmuth von Moltke - dowódca "niemieckich wojen zjednoczeniowych" - nabywa majątek Krzyżowa. Majątek wraz z pałacem po śmierci feldmarszałka w 1891 r. odziedziczył jego bratanek Wilhelm von Moltke, dziadek Helmutha Jamesa von Moltke. Już w XVI wieku istniał tu zapewne jakiś dwór, który został zniszczony w 1633 r. w związku z trwającą wtedy wojną trzydziestoletnią. Dzisiejszy pałac zbudowano na skarpie, nad dawnym korytem rzeki Piławy, z inicjatywy Sigismunda von Zedlitz und Lepie około 1720 roku. Projekt ziemiańskiej siedziby wykonał być może Felix Anton Hammerschmidt ze Świdnicy. W czasie II wojny światowej pałac był miejscem tajnych spotkań niemieckiej antynazistowskiej grupy "Kręgu z Krzyżowej", założonej. m.in. przez właściciela - hrabiego Helmuth James von Moltke. W wyniku zdemaskowania organizacji po nieudanym zamachu na Hitlera w Wilczym Szańcu, jej członkowie wraz z właścicielem pałacu hrabią Helmutem von Moltke zostali straceni. W 1945 dotychczasowi mieszkańcy musieli opuścić swoje domy. We wsi osiedlono mieszkańców z byłych terenów polskich na wschodzie oraz z Polski centralnej. Majątek w Krzyżowej przekształcono w PGR, a w Domu na Wzgórzu zamieszkało kilka rodzin. Użytkowany w coraz mniejszym stopniu pałac popadał w ruinę, aż do 1990 roku,kiedy rozpoczęto odbudowę pałacu. W pałacu 12 listopada 1989 odbyło się spotkanie premiera Polski Tadeusza Mazowieckiego i kanclerza Niemiec Helmuta Kohla, w czasie którego odprawiono słynną "Mszę Pojednania".
[edytuj] Zabytki
- neobarokowy zespół pałacowy
- kościół filialny pod wezwaniem Św. Michała Archanioła wzmianki o świątyni pochodzą z 1335 r., obecny gotycki wzniesiony w pocz. XIV w., częściowo odbudowany po pożarze w 1846 r. Orientowany, murowany z kamienia, jednonawowy z prostokątnym prezbiterium nakrytym sklepieniem krzyżowo-żebrowym. We wnętrzu w ścianie wschodniej kamienne sakramentarium przyścienne, ozdobione sterczyną o motywach roślinnych.
- cmentarz
[edytuj] Znane osoby z Krzyżowej
- Helmuth von Moltke - feldmarszałek
- Helmuth Jamesa von Moltke - współzałożyciel Kręgu Krzyżowa - organizacji antyhitlerowskiej
- ksiądz prałat Bolesław Kałuża- honorowy kapelan Jego Świątobliwości, wykładowca uniwersytecki, gospodarz słynnej Mszy Pojednania"
[edytuj] Linki zewnętrzne
Strona internetowa Fundacji Krzyżowa
- Mapy i zdjęcia satelitarne
- error: Unexpected / operator&x=Expression error: Unexpected / operator&z=12&l=28&m=h mapy i zdjęcia satelitarne (Google) w Wikimapii
- error: Unexpected / operator&e=Expression error: Unexpected / operator&z=3&t=Krzy%C5%BCowa_%28powiat_%C5%9Bwidnicki%29&m=Krzy%C5%BCowa_%28powiat_%C5%9Bwidnicki%29 mapa w Szukaczu
- mapa w Mapquest (en)
