Krążowniki ciężkie typu Pensacola
Z Wikipedii
Krążowniki ciężkie typu Pensacola - seria dwóch amerykańskich ciężkich krążowników, zbudowanych w latach 1926 – 1930 w amerykańskich stoczniach.
Spis treści |
[edytuj] Historia powstania
Podpisany w 1922 roku traktat waszyngtoński ograniczył tonaż i kaliber artylerii głównej nowo budowanych okrętów. Nowe krążowniki nie mogły mieć wyporności standardowej większej niż 10 000 ton, a maksymalny kaliber ich armat nie mógł być większy niż 203 mm. Stany Zjednoczone jako ostatnie z państw – sygnatariuszy tego traktatu przystąpiły do budowy nowej klasy krążowników ciężkich, o maksymalnych parametrach dopuszczalnych traktatem. Podjęto decyzję o budowie dwóch krążowników tego typu, oznaczonego od pierwszej jednostki jako typ Pensacola.
Konstrukcję nowych okrętów Amerykanie oparli na doświadczeniach innych państw. I tak, Francja i Włochy budując swoje okręty typów Duquesne i Trento dążyli do uzyskania największej prędkości kosztem słabego opancerzenia. Japończycy w swoich krążownikach typu Myoko dodali piątą wieżę artylerii głównej, zwiększając liczbę dział do 10, przy dobrym opancerzeniu i niezłej prędkości, lecz uzyskano to w wyniku przekroczenia limitu tonażu o przeszło 1000 ton, czego nie ujawniono. Natomiast brytyjskie okręty typu County miały niższą prędkość od ich odpowiedników, były także słabiej uzbrojone i opancerzone niż okręty japońskie. Miały jednak solidną budowę i bardzo dobre właściwości morskie.
Przy projektowaniu okrętów typu Pensacola położono nacisk na siłę ognia, opancerzenie, w walce na dystansie mniejszym niż 5 km skuteczne były jednie w walce z niszczycielami a znacznie słabsze w walce z okrętami liniowymi. Krążowniki przewidziane były do działań na Pacyfiku, gdzie miały służyć do dalekiego zwiadu.
Koncepcja ogólna okrętów była zbliżona do okrętów japońskich. Uzbrojono je również w 10 armat kalibru 203 mm (okręty japońskie kal. 200 mm), choć inaczej rozmieszczone. Z uwagi na ostry kształt kadłuba, przy dużej średnicy barbet i objętości komór amunicyjnych, wieże trzylufowe musiały być odsunięte od dziobu i rufy oraz ustawione na nadbudówkach, co jednak pogorszyło stateczność okrętu, poprzez wysokie usytuowanie ciężkich mas. Dopiero zastosowanie szerszych stępek przeciwprzechyłowych poprawiło tą sytuację. Przy budowaniu gładkopokładowego kadłuba o płynnej linii wzniosu pokładu oraz w konstrukcji nadbudówek zastosowano szereg elementów wykonanych z aluminium w celu zmniejszenia ciężaru. Dzięki temu okręty były wyjątkowo lekkie jak na swoją wielkość i miały ciężar niższy aż o 900 ton od limitu, a w stosunku do japońskich krążowników typu Myoko aż o 1840 ton.
Kotłownie i maszynownie okrętów rozmieszczono naprzemiennie, podobnie jak w lekkich krążownikach Omaha, co miało zapewnić żywotność okrętów w przypadku trafienia w jedną z kotłowni lub maszynowni. Krążowniki zabierały na pokład 4 wodnosamoloty, nie miały one jednak hangarów i samoloty stały na 2 katapultach lub bezpośrednio pod nimi, co narażało je na czynniki atmosferyczne.
W połowie lat trzydziestych zdemontowano wyrzutnie torped, których było 6 kalibru 533 mm na górnym pokładzie, gdyż nie przewidywano, aby krążowniki walczyły z okrętami przeciwnika w odległości, w której można byłoby zastosować torpedy. Po wybuchu II wojny światowej na platformach nadbudówki rufowej zamontowano dodatkowo 4 działa przeciwlotnicze kal. 127 mm, a pod koniec 1941 roku jeszcze 16 działek przeciwlotniczych kal. 28 mm (cztery zestawy sprzężone po 4 działka). Później jeszcze kilkakrotnie zmieniano uzbrojenie okrętów poprzez zwiększenie ilości lekkiego uzbrojenia przeciwlotniczego. Wprowadzono działka Boforsa kal. 40 mm (w zestawach po 6 działek) i działka Oerlikon kal. 20 mm. Zamontowano również radary ostrzegawcze i kierowania ogniem. Ponadto w USS "Pensacola" usunięto tylny maszt oraz ścięto do połowy maszt dziobowy. W USS "Salt Lake City" przebudowy tej nie wykonano z uwagi na zakończenie wojny.
[edytuj] Losy ciężkich krążowników typu Pensacola
Do 1 lipca 1931 okręty były klasyfikowane jako krążowniki lekkie
[edytuj] USS "Pensacola" (CA-24)
Stępkę pod okręt położono w dniu 27 października 1926 roku w stoczni Marynarki Wojennej w Nowym Jorku, wodowanie – 24 kwietnia 1929 roku, włączenie w skład US Navy – 6 lutego 1930 roku). Nosił znak taktyczny CA-24, do 1931 CL-24.
Po wcieleniu do floty okręt wypłynął w dwumiesięczny rejs do Peru i Chile. Następnie w latach 1930 – 1934 operował na wschodnim wybrzeżu Stanów Zjednoczonych i na Morzu Karaibskim. W tym czasie kilkakrotnie przechodził przez Kanał Panamski i brał udział w manewrach floty pomiędzy Kalifornią i Hawajami. W 1939 roku został wcielony do Floty Pacyfiku.
Po włączeniu się Stanów Zjednoczonych do wojny w styczniu 1942 roku wziął udział w konwoju do Brisbane w Australii. Następnie działał w rejonie Wysp Salomona, gdzie w dniu 4 czerwca 1942 roku wziął udział w bitwie o Midway. Następnie został wycofany w rejon Hawajów. Po kilku tygodniach ponownie został skierowany w rejon Wysp Salomona i 26 października 1942 roku wziął udział w bitwie pod Santa Cruz. W dniu 30 listopada 1942 roku wziął udział w nocnej bitwie pod Tassafarongą, gdzie został trafiony torpedą wystrzeloną z japońskiego niszczyciela. W wyniku trafienia zalana została maszynownia oraz wyłączone z działania trzy wieże. Okręt został wyeliminowany z walki. Naprawa trwała przez prawie cały 1943 rok.
W drugiej połowie listopada 1943 roku okręt wziął udział w bombardowaniu artyleryjskim wysp Betio i Tarawa i do końca kwietnia 1944 roku stanowił osłonę zespołu lotniskowców.
Następnie skierowany został w rejon Wysp Kurylskich, gdzie w dniu 26 czerwca 1944 roku ostrzeliwał lotniska, instalacje nadbrzeżne i statki japońskie w rejonie wysp. W dniu 29 sierpnia 1944 roku ostrzeliwał wyspę Wake. Następnie od października 1944 roku brał udział w działaniach wyzwalania Filipin.
W dniu 17 lutego 1945 roku brał udział w bitwie o Iwo Jimę, gdzie został sześciokrotnie trafiony. Od kwietnia 1945 roku brał udział w bombardowaniu Okinawy w trakcie bitwy o tę wyspę.
Po zakończeniu działań wojennych brał udział w transportowaniu żołnierzy do Stanów Zjednoczonych. Ostatni rejs wykonał w styczniu 1946 roku.
W dniach 1 lipca, a następnie 25 lipca 1946 roku został użyty jako okręt-cel podczas dwóch próbnych wybuchów atomowych w rejonie atolu Bikini (pierwszy w powietrzu, drugi pod wodą), podczas których został ciężko uszkodzony. W dniu 26 sierpnia 1946 roku oficjalnie został skreślony z listy floty. Następnie poddany został badaniu stopnia skażenia i zniszczeń jakich doznał w trakcie wybuchów atomowych. W dniu 10 listopada 1948 został zatopiony w odległości 100 mil morskich od wybrzeży stanu Waszyngton (USA).
[edytuj] USS "Salt Lake City" (CA-25)
Stępkę pod okręt położono w dniu 9 czerwca 1927 roku w stoczni New York Shipbuilding Corp. w Camden (New Jersey), zwodowany został w dniu 23 stycznia 1929 roku. Włączony w skład floty w dniu 11 grudnia 1931 roku. Nosił znak taktyczny CA-25, do 1931 CL-25.
Po wcieleniu do floty okręt skierowano w rejs do Brazylii, a po powrocie pływał przez cały 1931 rok w rejonie Nowej Anglii i Nowego Jorku. Od 1932 roku bazował na Pacyfiku, odbywając jednak podróże w rejon Nowego Jorku i Morza Karaibskiego.
W dniu 7 grudnia 1941 roku w trakcie ataku japońskiego na Pearl Harbor przebywał na północ od Hawajów. W dniu 11 grudnia 1941 roku zaatakował japoński okręt podwodny. W lutym 1942 roku brał udział w ostrzale Wysp Marshalla.
W kwietniu 1942 roku krążownik uczestniczył w eskorcie lotniskowców, z których wystartowały samoloty aby dokonać pierwszego nalotu bombowego na Tokio. W maju 1942 roku osłaniał lotniskowce w bitwie na Morzu Koralowym, zaś w czerwcu stanowił tylną straż w bitwie o Midway. Następnie służył w osłonie lotniskowców m.in. w dniu 15 września 1942 roku osłaniał lotniskowiec USS "Wasp", gdy ten został storpedowany i zatopiony.
W dniach 11–12 października 1942 roku okręt uczestniczył w nocnej bitwie koło przylądka Ésperance, w trakcie której został uszkodzony przez japońskie ciężkie krążowniki. Remont trwał 4 miesiące w Pearl Harbor.
Od marca do września 1943 roku okręt przebywał w rejonie Wysp Aleuckich, gdzie w dniu 26 marca 1943 roku wziął udział w bitwie koło Wysp Komandorskich. W czasie tej bitwy okręt został trafiony i unieruchomiony, lecz nie został ostatecznie zatopiony, gdyż okręty japońskie wycofały się z braku amunicji.
Od listopada 1943 roku do kwietnia 1944 roku okręt brał kilkakrotnie udział w bombardowaniu obiektów na Wyspach Gilberta, Marshalla i Zachodnich Karolinach. Następnie powrócił w rejon Wysp Aleuckich, gdzie w dniu 29 sierpnia 1944 roku atakował wyspę Wake, a później brał udział w osłonie lotniskowców.
Od listopada 1944 roku do stycznia 1945 roku uczestniczył w bombardowaniu lotnisk na Wyspach Wulkanicznych. Następnie w okresie marzec – maj 1945 roku przebywał w rejonie wyspy Iwo-Jima i Okinawa, gdzie działał na rzecz wojsk walczących o te wyspy.
Po zakończeniu II wojny światowej transportował żołnierzy amerykańskich do Stanów Zjednoczonych.
Następnie w dniach 1 lipca i 25 lipca 1946 roku został użyty jako okręt cel w trakcie próbnych wybuchów atomowych w atolu Bikini (podczas pierwszego powietrznego został lekko uszkodzony, podczas drugiego - podwodnego, ciężko). W dniu 29 sierpnia 1946 roku został skreślony z listy floty. Następnie był badany pod względem zniszczeń i skażenia jakich doznał w trakcie prób. W dniu 25 maja 1948 roku został zatopiony jako okręt-cel w odległości 130 mil morskich od wybrzeża południowej Kalifornii.
[edytuj] Dane taktyczno – techniczne
- Wyporność:
- standardowa: 9100 ton
- pełna: 11500 – 12050 ton
- Wymiary:
- długość: 178,5 m
- szerokość: 19,9 m
- zanurzenie:
- standardowe: 5,0 m
- maksymalne: 6,7 m
- Napęd:
- 4 zespoły turbin parowych Parsonsa, 8 kotłów parowych White-Forster
- Moc maszyn: 107 000 KM
- Prędkość: 32,7 węzła
- Zasięg:
- Załoga: 631 (w czasie wojny 1200) osób
- Uzbrojenie:
- 10 dział kal. 203 mm długość lufy L/55 kalibrów (w dwóch wieżach trzydziałowych i dwóch dwudziałowych)
- 8 dział przeciwlotniczych 127 mm L/25 (pojedynczych)
- 24 armaty przeciwlotnicze 40 mm Bofors (6 zestawów czterolufowych) - dodane podczas wojny
- 17 – 22 działek przeciwlotniczych kal. 20 mm Oerlikon (dodane podczas wojny)
- 8 karabinów maszynowych 12,7 mm - przeciwlotniczych
- 4 wodnosamoloty (później zdjęte) - 2 katapulty
- 6 wyrzutni torped kal. 533 mm (później zdjęte)
- Opancerzenie:
- pas burtowy: 64 – 102 mm
- pokład: 25 mm
- wieże artylerii głównej: 19 – 64 mm
