Korona Królestwa Polskiego
Z Wikipedii
Corona Regni Poloniae (pol. Korona Królestwa Polskiego) – łacińska nazwa Polski przyjęta w czasach Kazimierza Wielkiego.
Państwo Kazimierza Wielkiego różniło się znacznie od państwa poprzednich Piastów. Przede wszystkim zostało przezwyciężone rozbicie dzielnicowe, wzrastało poczucie więzi państwowej Polaków. Wykształcenie konstrukcji polityczno-prawnej zwanej Corona Regni Poloniae było sukcesem polityki zjednoczeniowej monarchii, przełamującej dzielnicowe partykularyzmy. Przyjęta wówczas nowa nazwa Polski odnosiła się do ziem pozostających pod panowaniem króla polskiego oraz do wszystkich ziem historycznie i etnicznie polskich, w stosunku do których rozciągała się zwierzchność monarchy.
Corona Regni opierała się na zasadach pełnej suwerenności króla i Królestwa oraz niezbywalności i niepodzielności terytorium państwa. Terytorium to nie mogło być uszczuplone przez monarchę. Państwo przestało być własnością dziedziczną dynastii, a jego pojęcie oddzielono od osoby aktualnie panującego. Jedność państwa w wielości jego ziem, zgodnie z zasadą in pluritate unitas, symbolizował Orzeł Biały w koronie.
Od unii lubelskiej 1569 nazwa Korona była używana w przeciwstawieniu do Litwy, której godłem była Pogoń. Nazwy tej używano w odniesieniu do Wielkopolski, Kujaw, Małopolski, Mazowsza, Prus Królewskich i Książęcych, Rusi Czerwonej, Podlasia, Podola, Wołynia i Spiszu.
W XVII wieku Korona utraciła część ziem, jednak mimo drobnych zmian terytorialnych przetrwała do rozbiorów. Wielkość Korony Królestwa Polskiego można odczytać z kamiennych tarcz herbowych znajdujących się na Bramie Herbowej Zamku na Wawelu. Brama została wzniesiona w roku 1921 według projektu Adolfa Szyszko-Bohusza. Na dziewięciu kamiennych tarczach artysta wykuł herby wszystkich ziem Rzeczypospolitej tworząc śmiałe kompozycje heraldyczne. W kompozycjach tych Szyszko-Bohusz zawarł cały przemyślany program historyczno-heraldyczny i jednocześnie zobrazował strukturę terytorialną państwa polskiego. Wiele polskich herbów ziemskich można również odnaleźć w Sali Mauretańskiej neogotyckiego zamku w Kórniku.
Zobacz też: Wawel, Krainy historyczne w Polsce
| Własne | • Księstwo Pomorskie • Ziemia santocka • Ziemia sieradzka • Ziemia łęczycka • Księstwo Mazowieckie • Ziemia chełmska • Księstwo Bełskie • Podole • Mołdawia • Księstwo Włodzimierskie • Wołoszczyzna • Księstwo Słupskie • Prusy Zakonne • Ziemia lęborsko-bytowska • Prusy Książęce |
| Wspólne z Litwą | • Księstwo Kurlandii i Semigalii |
