Karbon (okres)
Z Wikipedii
Okres poprzedzający |
Okres omawiany | Okres następny |
dewon | karbon | perm |
tabela stratygraficzna |
Spis treści |
[edytuj] Karbon
Karbon (po angielsku Carboniferous) to piąty okres ery paleozoicznej. Trwał od 360 do 290 milionów lat temu. W Stanach Zjednoczonych dzieli się go często na Mississippian (wczesny karbon) i Pennsylvanian (późny karbon). Nazwa okresu pochodzi od węgla, którego największe złoża powstały w tym właśnie okresie.
[edytuj] Geologia
Dewon, karbon i perm składają się na młodszy paleozoik. Wg teorii tektoniki płyt w starszym paleozoiku (kambr, ordowik, sylur) jednolity dotąd kontynent Pannotia rozdziela się na kilka mniejszych bloków (Baltika, Laurencja, Syberia i Gondwana). W tym okresie Europa znajduje się pod wodami morza wypełnionego osadami o miąższości kilku kilometrów. Pod koniec syluru osady te ulegają wypiętrzeniu (orogeneza hercyńska). W karbonie zaczyna się na nowo proces zespalania lądów i ostatecznie w permie wszystkie kontynenty łączą się w superkontynent Pangeę. Cechuje się m.in. powstaniem wapieni.
[edytuj] Fauna
Z karbonu pochodzą pierwsze skrzydlate owady, które były pierwszymi zwierzętami latającymi. Wykształciły się wówczas także pierwsze gady, kotylozaury.
[edytuj] Flora
W Karbonie istniały lasy paproci drzewiastych i gigantycznych skrzypów i widłaków. Bujnie rosły także sagowce.
[edytuj] Klimat
Na półkuli południowej, na lądzie Gondwana nastąpiło zlodowacenie obejmujące Antarktydę oraz przylegające fragmenty Afryki południowej, Ameryki Południowej, Australii oraz Indii. Na półkuli północnej w warunkach gorącego i wilgotnego klimatu rozwijały się bujne lasy tropikalne, które dały początek licznym złożom węgla kamiennego.
[edytuj] Karbon na ziemiach Polski
- w karbonie dolnym powstały piaskowce, zlepieńce i mułowce występujące w Górach Kaczawskich, depresji Świebodzic, Górach Bardzkich, niecce śrudsudeckiej oraz Sudetach Wschodnich. Część z tych osadów została później słabo zmetamorfizowana.
- w karbonie górnym w niecce śródsudeckiej, zapadlisku górnośląskim oraz w rejonie lubelskim wraz z grubymi warstwami piaskowców, zlepieńców, mułowców i łupków ilastych powstały złoża węgla kamiennego.
- w karbonie powstały masywy granitowe w Tatrach oraz w Sudetach i Przedgórzu Sudeckim (bloku przedsudeckim): karkonoski, strzegomski, strzeliński, kłodzko-złotostacki oraz kudowski.
[edytuj] Bogactwa naturalne
Największym bogactwem związanym z karbonem są złoża węgli kamiennych na półkuli północnej.
Zobacz też Wędrówka kontynentów