Kanczendzonga

Z Wikipedii

Współrzędne: zobacz na mapie

Kangchenjunga
Kangchenjunga
Państwo	granica Indii i Nepalu, Azja
Pasmo	Himalaje
Wysokość	8 586 m n.p.m.
Szerokość geograficzna	27°42' N
Długość geograficzna	88°8' E
Data zdobycia	1955
Zdobyta przez	wyprawa brytyjska - George Band, Joe Brown

Kanczendzonga (właśc. K'angcz'endzönga, Kanczendzanga, Kancz, Kangchendzönga) - trzeci co do wysokości szczyt Ziemi, o wysokości 8586 m n.p.m. (wg innych źródeł główny wierzchołek liczy 8598 m n.p.m.).

Położony jest we wschodniej części Himalajów, na granicy Indii (Sikkimu) i Nepalu. Szczyt IX na mapach Indyjskiej Służby Topograficznej. Zbudowany ze skał metamorficznych i magmowych. Tworzy kilkuwierzchołkowy masyw, rozczłonkowany dolinami, którymi w różne strony spływają lodowce.

Masyw Kangchendzöngi jest bardzo rozbudowany, a w bliskim jego sąsiedztwie wznoszą się dwa słynne z piękna szczyty - Jannu (7710 m) i Siniolchu (6887 m). W kopule szczytowej Kangchendzöngi wyodrębnić można poza głównym szczytem jeszcze trzy wzniesienia znacznie przekraczające wysokość 8000 m. Kangchenjunga Środkowa - 8496 m n.p.m., Kangchenjunga Południowa - 8490 m n.p.m., Kangchenjunga Zachodnia - 8433 m n.p.m. W zachodniej grani wznosi się wierzchołek, który w 1973 został nazwany przez Japończyków - Yalung Kang.

[edytuj] Nazwa szczytu

Nazwa szczytu jest bardzo skomplikowana i Anglicy wprowadzili do swojej literatury alpinistycznej transliterację "Kangchenjunga". Stosowana jest ona w krajach, w których angielski jest językiem urzędowym. Nazwa składa się z czterech słów tybetańskich: kang - śnieg, chen - wielki, dzod - skarbnica, nga-pięć. Stosownie do właściwości składni tybetańskiej znaczy to: Pięć Skarbnic Wielkiego Śniegu. Brzmi to w naszym języku niezbyt zręcznie, lecz trudno pokusić się o lepsze tłumaczenie. Nie jest pewne, czym owe skarbnice mogą być - ludność lokalna mówi o pięciu wierzchołkach masywu, pięciu lodowcach, lecz także o tradycyjnych pięciu skarbach regionu - soli, srebrze i złocie, turkusach, świętych księgach oraz ziarnie. Wierzchołek góry jest uważany za święty. Pierwsi zdobywcy uszanowali wolę tutejszych mieszkańców i zatrzymali się kilka metrów przed szczytem.

[edytuj] Historia podboju

• W 1848 rekonesans przeprowadza brytyjski botanik Joseph D. Hooker. Hooker tworzy pierwsze szkice szczytu i wchodzi na wysokość około 5800 m n.p.m.. W 1852 Great British Trigonometric Survey ogłasza, że Kangchenjunga nie jest, jak dotąd uważano, najwyższym, lecz trzecim pod względem wysokości szczytem na Ziemi. W latach 1883-1884 Rinsing Namgyal obchodzi wokół masyw Kangchenjungi, osiąga przy tym wysokość 5800 m. Douglas W. Freshfield i Vittorio Sella z towarzyszami w 1899 obchodzą masyw dookoła, powstaje pierwsza mapa regionu.

• W 1905 grupa wspinaczy Aleister E. Crowley, Alexis A. Pache, Charles A. Reymond, R. de Roghi, dr Jacot-Guillarmod wraz z tragarzami osiąga wysokość około 6500 m n.p.m. Podczas zejścia ginie trzech tragarzy i A. Pache.
• 1929 - podczas próby wejścia na szczyt zaginął Amerykanin Edgar. F. Farmer,
• 1929 - wyprawa niemiecka - szef: Paul Bauer, osiągnieto 7400 m n.p.m.,
• 1930 - wyprawa międzynarodowa - szef: Gunter O. Dyhrenfurth (Szwajcaria), zdobyto pobliski Jongsang Peak - 7483 m n.p.m., zrezygnowano z prób wyjścia na Kangchenjungę,
• 1931 - wyprawa niemiecka - szef: Paul Bauer, osiągnięto 7700 m n.p.m.,
• 1955 - wyprawa brytyjska, szef: Charles Evans, uczestnicy - George Band, Joe Brown, Norman Hardie, John Jackson, Tom McKinnon, Neil Mather, Tony Streather, John Clegg (lekarz), Dawa Tenzing i Szerpowie. Szczyt zdobyty 25 maja przez George'a Banda i Joe Browna.

• styczeń 1986 - wyprawa polska - kierownik wyprawy Andrzej Machnik, uczestnicy: Piotr Bednarczyk, Andrzej Czok, Grzegorz Figiel, Artur Hajzer, Zdzisław Kiszela, Julian Kubowicz, Jerzy Kukuczka, Krzysztof Pankiewicz, Przemysław Piasecki, Bogusław Probulski, Zbigniew Terlikowski, Krzysztof Wielicki, Ludwik Wilczyński, Robert Janik (lekarz), Marc Pattern (USA), Jose L. Pauletto (Brazylia), Michael Skorupski (Wielka Brytania). Pierwsze wejście zimowe - Jerzy Kukuczka i Krzysztof Wielicki. Podczas wyprawy ginie Andrzej Czok.

[edytuj] Zdobywcy

Pierwsze wejście:

• 25 maja 1955 - George Band, Joe Brown (Wielka Brytania),
• 26 maja 1955 - Norman Hardie, Tony Streather (Wielka Brytania),
• 1983 - Pierre Beghin - pierwsze wejście solowe,

Polskie wejścia:

• 1978 - wyprawa polska kierowana przez Piotra Młoteckiego: Eugeniusz Chrobak, Wojciech Wróż - pierwsze wejście na Kangchenjungę Południową,
• 1978 - wyprawa polska kierowana przez Piotra Młoteckiego: Wojciech Brański, Andrzej Heinrich, Kazimierz Olech - pierwsze wejście na Kangchenjungę Środkową;
• 11 stycznia 1986 - Jerzy Kukuczka, Krzysztof Wielicki.
• 1992 - na wysokości 8250 m n.p.m. zaginęła Wanda Rutkiewicz - jedna z najwybitniejszych himalaistek świata.
• 2001 - Piotr Pustelnik.

Kangchenjunga jest górą trudną, po Annapurnie i Lhotse zanotowano tu najmniej wejść spośród ośmiotysięczników - do końca 2000 zanotowano 162 wejścia, śmierć poniosło 39 wspinaczy.