Janusz II Płocki

Z Wikipedii

Janusz II Płocki (ur. 1455, zm. 16 lutego 1495, Płock) – początkowo rządził wspólnie z braćmi na Mazowszu właściwym (formalnie od urodzenia), w wyniku podziału od 1471 książę w Ciechanowie i Łomży, dodatkowo od 1475 w Płocku, Płońsku, Wiznie i Zawkrzu, od 1484 w Błoniu i Kamieńcu, a od 1489 w Wyszogrodzie.

Janusz II Płocki był ósmym pod względem starszeństwa synem (szóstym, którym dożył wieku dorosłego) księcia mazowieckiego (warszawskiego) Bolesława IV i bliżej nieznanej księżniczki ruskiej Barbary.

W związku z tym, że jego ojciec zmarł już 10 września 1454, urodzony w 1455 r. Janusz był pogrobowcem. W chwili śmierci Bolesława IV jego synowie byli jeszcze małoletni (najstarszy Konrad III Rudy miał wówczas ok. sześciu lat), tak więc początkowo władzę przejęła regencja pod przewodnictwem Barbary Ruskiej i biskupa płockiego – Pawła Giżyckiego.

Regencja trwała do 1462 r., kiedy za pełnoletniego został uznany Konrad III i mimo, że w kolejnych latach kolejni jego bracia osiągali pełnoletność, pozostali jako tzw. bracia niedzielni aż do 3 kwietnia 1471.

W podziale, jaki wówczas się dokonał, Janusz jako najmłodszy otrzymał niewielki dział z Ciechanowem, Różanem i Łomżą. Włości Janusza II powiększyły się znacznie dopiero w 1475 r. po objęciu przez brata Kazimierza III biskupstwa płockiego, kiedy to młody książę otrzymał Płock, Płońsk, Wiznę i Zawkrze. Również w kolejnych latach księstwo Janusza II powiększyło się dzięki darowiznom braci: Bolesława V (1484 r. – Błonie, Kamieniec i Tarczyn) i Konrada III (1489 r. – Wyszogród).

Tą ostatnią miejscowość Janusz II otrzymał w zamian za oddanie Konradowi III ziemi warszawskiej, wydanej przez mieszczan warszawskich księciu płockiemu po śmierci Bolesława V w 1488 r.

W polityce zagranicznej Janusz II, poza ścisłą współpracą z braćmi (zwłaszcza z Bolesławem V, z którym przez wiele lat miał wspólną kancelarię), starał się maksymalnie ograniczać wpływy rosnących w siłę Jagiellonów. W tym też celu książę związał się z zakonem krzyżackim (układ z 1472 r.). Współpraca musiała układać się dosyć dobrze, skoro wielki mistrz zakonu Jan von Tieffen zdecydował się w 1489 r. przyjąć Janusza II w poczet tzw. "familiaris".

W 1476 r. Janusz wspólnie z Bolesławem V wystąpili przeciwko inkorporacji ziemi sochaczewskiej przez Kazimierza Jagiellończyka – bez większych sukcesów. Sprawa dodatkowo tylko popsuła i tak już nienajlepsze stosunki Mazowsza z Koroną.

W 1492 r. zmarł król Polski Kazimierz Jagiellończyk i książęta mazowieccy chcąc wyjść z cienia Jagiellonów zgłosili kandydaturę Janusza II na króla. Jednak w Krakowie, dokąd Janusz przybył w sierpniu 1492, okazało się, że książę jest bez szans.

Janusz II Płocki zmarł, jak zapisała kronika "jednego dnia zdrowy, drugiego martwy" 16 lutego 1495 w Płocku i został pochowany w miejscowej katedrze. Nie zdążył się ożenić ani pozostawić potomstwa. Nagły zgon księcia wywołał wśród współczesnych pogłoski o jego otruciu. Brak na to jednak przekonujących dowodów.

Księstwo płockie po śmierci Janusza II, mimo oporu jego brata Konrada III zostało przyłączone do Polski.