Jansenizm
Z Wikipedii
Jansenizm - ruch teologiczno-duchowy zapoczątkowany przez biskupa Ypres, Kornela Ottona Jansena (1585-1638), którego dzieło Augustinus stało się podstawą tej nauki. Rozwój jansenizmu przypadł na przełom XVII i XVIII wieku. Zyskał on znaczne uznanie we Francji i Holandii stając się przyczyną kryzysu kościoła katolickiego w tych państwach.
Jansenizm, powołując się na św. Augustyna, kładł nacisk na przyrodzoną deprawację człowieka, niezbędność i wystarczający charakter łaski Bożej do przestrzegania przykazań, co zbliżało ją do kalwińskiej teorii predestynacji. Jednym z zaleceń tej nauki było rzadkie i starannie przygotowane przystępowanie do Komunii, ponieważ uważano, że grzesznicy nie są jej godni. Między innymi to stwierdzenie spowodowało potępienie jansenizmu przez papieży Innocentego X i Klemensa XI. Na potępienie wpływ miały również intrygi jezuitów, którzy promowali odmienną doktrynę o łasce (molinizm), a także zaniepokojenie dworu francuskiego religijnymi namiętnościami (jansenizm był najbardziej popularny we Francji; jego wyznawcami byli Jean Racine i Blaise Pascal).
W XVII wieku jansenistyczny ruch pobożnościowy zyskał rzesze zwolenników wśród propagatorów gallikanizmu, a także w surowych klauzurowych zakonach Francji. Najsławniejszym ośrodkiem tej formy życia religijnego był klasztor Cystersek Port-Royal-des-Champs w dolinie Chevreuse pod Paryżem, który popadł w ostry konflikt z francuskim dworem królewskim i w konsekwencji został rozwiązany i zburzony w 1710 roku.
Ostateczny kres rozwojowi jansenizmu francuskiego dało potępienie go w bulli Unigentis Dei Filius (1713) przez papieża Klemensa XI. Janseniści przetrwali jednak w Holandii, gdzie doszło za ich sprawą w 1723 roku do schizmy Rzymskokatolickiego Kościoła Starobiskupiego Kleru zwanego Kościołem Utrechtu, który w XIX wieku przyłączył się do Unii Utrechckiej Kościołów Starokatolickich.
