Jan Augustyński
Z Wikipedii
Jan Augustyński (ur. 1 lutego 1878 w Odporyszowie, zm. 13 czerwca 1943) – nauczyciel, wiceprezes Zarządu Macierzy Szkolnej, dyrektora Gimnazjum Polskiego w Gdańsku.
Syn Wojciecha Augustyńskiego. W latach 1898-1900 studiował prawo w Krakowie, a następnie filologię klasyczną na uniwersytecie we Lwowie. Po ukończeniu studiów, w roku 1905, rozpoczął pracę naukową w VII Gimnazjum we Lwowie. Wkrótce jednak ze względów rodzinnych, przeniósł się do gimnazjum typu klasycznego w Sanoku. W Sanoku bowiem mieszkał i pracował jego starszy brat – Stanisław Augustyński – starszy radca skarbu i poseł na sejm II RP.
W czasie I wojny światowej organizował w Czechach i Austrii szkolnictwo polskie dla uchodźców z Małopolski. Pracował również w Komitecie Pomocy Ofiarom Wojny. Po wojnie w kwietniu 1920 Kuratorium Poznańskie powierzyło mu obowiązki dyrektora gimnazjum w Nakle, a następnie w 1923 mianowano go dyrektorem gimnazjum w Grudziądzu. W roku 1925 objął stanowisko dyrektora Gimnazjum Polskiego w Gdańsku. Do powstania tej szkoły w 1922 przyczynili się m.in.: Stanisław Przybyszewski i ks. Leon Miszewski. Szeroko pojęta i starannie realizowana działalność wychowawcza dyr. Augustyńskiego wyniosła szkołę do rangi najlepiej zorganizowanego i prowadzonego gimnazjum w Gdańsku, a może i w Polsce.
Jako długoletni wiceprezes Zarządu Macierzy Szkolnej i przewodniczący Komisji Szkolno-Oświatowej kierował organizacją całego szkolnictwa polskiego w Gdańsku w zakresie polskich szkół senackich i prywatnych na terenie całego Wolnego Miasta Gdańska. Jego wielką zasługą była wspaniała rozbudowa Gimnazjum Polskiego w Gdańsku oraz wyposażenie szkoły w pracownie, pomoce naukowe i bogatą bibliotekę. Dzięki niemu wielu nauczycieli pracowało naukowo poza obowiązkami szkolnymi oraz było czynnymi członkami Towarzystwa Przyjaciół Nauki i Sztuki. Jan Augustyński przyczynił się do umocnienia i pogłębienia kultury polskiej, cieszył się uznaniem i szacunkiem nie tylko wśród swoich uczniów czy nauczycieli, ale również całego społeczeństwa polskiego w Gdańsku. Kilka dni przed wybuchem II wojny światowej wyjechał do Katowic na pogrzeb swego brata Władysława Augustyńskiego, który w Katowicach pracował jako sędzia, a następnie adwokat. Na skutek ostrzeżenia, że znajduje się na "czarnej liście" gestapo, z pogrzebu brata już po 1 września nie powrócił do Gdańska. W Gdyni dowiedział się o aresztowaniu swego starszego syna Jerzego, który po pobycie w obozie Stutthof, został w dniu 11 listopada 1939 rozstrzelany w Piaśnicy. Z Gdyni wyjechał do Warszawy, gdzie w mieszkaniu młodszego syna Witolda, wraz z żoną Stefanią, przebywał prawie przez całą okupację. Zmarł dnia 13 czerwca 1943 z powodu wylewu krwi do mózgu. Pochowany został na cmentarzu powązkowskim, choć marzeniem jego było wrócić do Gdańska i tam spocząć na wieki. Miał dwóch synów Jerzego i Witolda. Syn Jerzego również Jerzy był znanym reporterem telewizyjnym.
Jan Augustyński został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz Złotym Krzyżem Zasługi.
Widnieje na liście strat kultury polskiej obok swego bratanka Jędrzeja Augustyńskiego (syna Zygmunta Augustyńskiego – red. nacz. "Gazety Ludowej"), który 13 sierpnia 1944 zginął w powstaniu warszawskim jako porucznik Kompanii Harcerskiej Batalionu "Gustaw".
