Gniew (miasto)
Z Wikipedii
Współrzędne: 53°50'00" N 018°50'00" E
Gniew | |||||
|
|||||
Województwo | pomorskie | ||||
Powiat | tczewski | ||||
Gmina - rodzaj |
Gniew miejsko-wiejska |
||||
Prawa miejskie | 1297 | ||||
Burmistrz | Bogdan Badziong (e-mail) |
||||
Powierzchnia | 6,23 km² | ||||
Położenie | 53° 50' N 18° 50' E |
||||
Wysokość | 47 m n.p.m. | ||||
Liczba mieszkańców (2003) - liczba ludności - gęstość |
6844 1098,6 os./km² |
||||
Strefa numeracyjna (do 2005) |
58 | ||||
Kod pocztowy | 83-140 | ||||
Tablice rejestracyjne | GTC 0000 do GTC 9999 | ||||
TERC10 (TERYT) |
6222914024 | ||||
Miasta partnerskie | Grafling (Niemcy), Pelplin (Polska), Teisnach (Niemcy) | ||||
Urząd miejski3
Plac Grunwaldzki 183-140 Gniew tel. 058 535 22 55; faks 058 535 22 58 (e-mail) |
|||||
Strona internetowa miasta |
Gniew, miasto w woj. pomorskim, nad ujściem Wierzycy do Wisły, w powiecie tczewskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Gniew. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. gdańskiego.
Spis treści |
[edytuj] Położenie geograficzne
Gniew leży w widłach utworzonych przez Wisłę oraz uchodzącą do niej Wierzycę. Na tym odcinku Wisła płynie w Dolinie Kwidzyńskiej, która stanowi końcowy fragment tzw. Doliny Dolnej Wisły. Terytorialnie Gniew leży na skraju Pojezierza Starogardzkiego oraz Kociewia.
Według danych z 31 grudnia 2004, miasto miało 6844 mieszkańców.
[edytuj] Historia
Pierwsze wzmianki o Gniewie w źródłach pisanych pochodzą z I poł. XIII w. Jeden z dokumentów określa tę okolicę nazwą "Terra Gymeu". Pierwotna nazwa miejscowości brzmiała Gmiew, choć w średniowieczu funkcjonowała też nazwa Wońsk. Nazwa niemiecka to Mewe – stąd do dziś w herbie miasta mewa. Od X w. tereny te należały do państwa Polan i były częścią Pomorza Gdańskiego. Po podziale kraju przez Bolesława Krzywoustego Gniew przypadł kasztelani starogardzkiej. Później ziemie te przypadły książętom Świecia, a w 1229 r. od Sambora i Świętopełka otrzymało je oliwskie opactwo cysterskie. W drugiej połowie XIII w. Sambor odebrał Gniew cystersom i w 1282 r. przekazał Krzyżakom w zamian za pomoc w walce ze Świętopełkiem. Była to pierwsza posiadłość zakonu na lewym brzegu Wisły. Ważne położenie strategiczne zdecydowało o budowie tu zamku. Po zbudowaniu warowni w 1297 r. Krzyżacy lokowali miasto na prawie chełmińskim.
Miasto kilkakrotnie przechodziło z rąk do rąk w latach 1410-1466, by po pokoju toruńskim stać się częścią państwa polskiego. W późniejszych latach starostą gniewskim był m.in. Jan Sobieski, późniejszy król Polski, który zbudował tu m.in. Pałac Marysieńki dla swojej żony Marii Kazimiery.
W 1626 r. podczas II wojny polsko-szwedzkiej w okolicach Gniewa doszło do starcia między siłami Rzeczypospolitej i Szwecji. Bitwa zakończyła się zwycięstwem wojsk Gustawa Adolfa. Była to druga w historii porażka polskiej husarii.
Na mocy traktatu wersalskiego Gniew znów wrócił do Polski. W czasie II wojny światowej hitlerowcy urządzili w zamku obóz przesiedleńczy dla ludności z Tczewa i okolic. Pod koniec wojny Niemcy zażarcie bronili miasta, aby osłonić drogę odwrotu z Tczewa i Gdańska. Ostateczne zakończenie walk nastąpiło 7 marca 1945 r.
[edytuj] Zabytki
- Zamek krzyżacki z końca XIII wieku.
- Pałac Marysieńki zbudowany przez Jana Sobieskiego, wówczas starostę gniewskiego, dla żony Marii Kazimiery w drugiej połowie XVII w. Wbudowany w kompleks zamkowy, jedną stroną zwrócony ku zamkowi, drugą ku Wiśle, dziś mieści hotel
- Starówka o zachowanym średniowiecznym układzie przestrzennym, z szachownicowym układem ulic i centralnie położonym kwadratowym rynkiem (pl. Grunwaldzki). Dominuje niska zabudowa, a kamienice pochodzą z XV-XIX w. Pośrodku rynku gotycki ratusz, pełniący do dziś swoją funkcję.
- Gotycki kościół parafialny pw. św. Mikołaja, położony w południowo-zachodnim narożniku rynku, zbudowany w XIV w., zrekonstruowany w XIX w. Budowla trójnawowa z wyodrębnionym prezbiterium oraz wieżą dzwonną wtopioną w nawę środkową.
- Pozostałości murów obronnych miasta i zespołu zamkowego
[edytuj] Gospodarka
Współcześnie w Gniewie i okolicach działa ok. 700 firm, z czego kilka ma kapitał zagraniczny, m.in. Ulstein Fama sp. z o.o. (dawniej Zakłady Mechanizmów Okrętowych "Fama") oraz Optiroc Gniew sp. z o.o. (fabryka keramzytu).
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Sport
- Międzyszkolny Klub Sportowy Piłki Ręcznej "Hetman II" Gniew – II liga piłki ręcznej mężczyzn
[edytuj] Miasta partnerskie
- Grafling (Niemcy)
- Pelplin (Polska)
- Teisnach (Niemcy)
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Mapy i zdjęcia satelitarne