Dyglosja

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Dyglosja (z gr. diglossia - dwujęzyczność) to stan, kiedy wersja literacka danego języka odbiega w takim stopniu od wersji potocznej, że mogą one być uznane za odrębne dialekty lub nawet języki.

[edytuj] Dyglosja łaciny i greki

Dyglosja zaczęła występować w epoce cesarstwa rzymskiego w łacinie i grece w związku z tendencjami archaistycznymi w literaturze, jakie nasiliły się w II wieku n.e. W efekcie językiem potocznym ludności greckojęzycznej był tzw. dialekt koine (gr. "wspólny") stanowiący naturalnie rozwijającą się mieszankę dialektów greckich, literaturę natomiast zdominował dialekt attycki z przełomu V i IV wieku p.n.e. (czyli z epoki 600-700 lat wcześniejszej).

Duże różnice pomiędzy językiem potocznym a literackim zaczęły też od II wieku n.e. stopniowo występować w łacinie, aczkolwiek ostateczny rozpad na czysto literacką "łacinę" oraz mówione "języki romańskie" datuje się dopiero na VIII/IX wiek n.e. Proces ten został wydatnie przyspieszony przez upadek cesarstwa zachodniorzymskiego i ruinę rzymskiej kultury, cywilizacji, a zwłaszcza szkolnictwa.

Współcześnie dyglosja występowała w Grecji pod rządami tzw. pułkowników, kiedy językiem urzędowym była greka "oczyszczona", tzw. katharewusa, natomiast językiem potocznym greka "ludowa", tzw. dimotiki.

[edytuj] Dyglosja języka arabskiego

Przed narodzinami islamu, plemiona arabskie mówiły różnymi dialektami, jednak miały wspólny język, tzw. koine poetyckie, wykorzystywany w poezji oraz w kontaktach międzyplemiennych - zawierał on wiele najbardziej powszechnych zwrotów.

W VIII wieku została opracowana norma języka arabskiego, mająca, zgodnie z intencjami kompilatorów, bazować na koine poetyckim oraz na języku Koranu spisanego w VII wieku. Twór, nazywany językiem klasycznym, powstał jednak głównie przez zakazy i nakazy, miast przez opisanie istniejących norm językowych, uznawany jest przez współczesnych językoznawców za język sztuczny (Koran nie jest zapisany w języku klasycznym!)

W złotych wiekach cywilizacji islamu język klasyczny służył tylko literaturze i administracji, na co dzień w dalszym ciągu posługiwano się dialektami (których nikt nie potrafił zapisać).

Upadek kalifatu bagdadzkiego po najeździe Mongołów spowodował regres kultury arabskiej i m.in. zanik znajomości języka klasycznego. Odrodzenie się języka nastąpiło w XIX wieku w okresie modernizacji (efekt kontaktu cywilizacji islamu i Zachodu zapoczątkowany przez próbę podboju Egiptu przez Napoleona).

Również współcześnie język literacki, który wyewoluował z języka klasycznego, łączy świat arabski (i nawet szerzej - świat muzułmański), a na co dzień w dalszym ciągu używa się dialektów, pochodzących od dialektów przedmuzułmańskich. Badania lingwistyczne wykazały, że są to języki analityczne, podczas gdy język literacki jest językiem syntetycznym. Mimo to Arabowie są przekonani o jedności ich języka codziennego użytku oraz języka literackiego, uważają, że zepsucie ich języka, rozbicie na dialekty, nastąpiło pod wpływem ludów napływowych.