Człuchów

Człuchów (kaszb. Człëchòwò, niem. Schlochau) - miasto i gmina w województwie pomorskim, w powiecie człuchowskim. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa słupskiego. Leży pomiędzy czterema jeziorami: Jeziorem Urzędowym, Miejskim Małym, Miejskim Dużym i największym: Rychnowskim, na Pojezierzu Krajeńskim.

Człuchów leży na przecięciu dróg krajowych DK22 i DK25, które to są głównymi połączeniami:

z Koszalina do Warszawy
z Berlina do Królewca (tzw. Berlinka)

Według danych z 30 czerwca 2005², miasto miało 14 625 mieszkańców.

[edytuj] Struktura powierzchni

Według danych z roku 2002⁶, Człuchów ma obszar 12,48 km², w tym:

użytki rolne: 33%
użytki leśne: 3%

Miasto stanowi 0,79% powierzchni powiatu.

[edytuj] Demografia

Dane z 30 czerwca 2005²:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	14 625	100	7648	52,3	6977	47,7
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	1171,9		612,8		559,1

Według danych z roku 2002⁶, średni dochód na mieszkańca wynosił 1454,23 zł.

[edytuj] Miasta Partnerskie

Uslar Niemcy
Conches Francja
obecnie trwają rozmowy z jednym z węgierskich miast

Miasto, widok z zamkowej wieży

[edytuj] Oddalony jest od:

Koszalina o 99 km na południowy wschód
Słupska o 120 km na południe
Gdańska o 135 km na południowy zachód
Bydgoszczy o 90 km na północny zachód
Piły o 80 km na północny wschód
Wałcza ok. 70 km na północny wschód
Białego Boru o 45 km na południe
Chojnic o 15 km na zachód

[edytuj] Historia

Człuchów to stare osiedle kaszubskie, o którym wzmianki są w XII wieku. Prawa miejskie posiada od 1348 roku. Od 1312 był własnością Krzyżaków. Od 1466 należał do Polski, a w 1772 znalazł się w zaborze pruskim (powrócił do domeny niemieckiej), następnie od 1945 w Polsce.

[edytuj] Atrakcje

Wieża zamkowa obecnie, od strony przedzamcza pierwszego

W Człuchowie znajduje się drugi po Malborku wielkością zamek Krzyżacki (a terytorialnie największy). Był on najtrudniejszym do zdobycia obiektem na Pomorzu i siedzibą komtura i konwentu krzyżackiego. Rezydował w nim sam komtur Ulrich von Jungingen jak i Konrad von Wallenrode. Krzyżacy rezydujący w Zamku Człuchowskim brali udział w bitwie pod Grunwaldem pod sztandarem 52 chorągwi - większość nie powróciła z pola walki. Do dziś przetrwały mury, wieża i nie odkryte do dziś podziemia. Ze względu na małą aktywność samorządową obecnie zamek nie jest praktycznie restaurowany od czasu pożaru, który strawił Człuchów za Fryderyka Wilhelma II, a który to pozwolił mieszkańcom rozebrać zamek na odbudowę miasta. W 1811 roku ukazało się rozporządzenie rejencji o ochronie ruin zamku.

Do zabytków Człuchowa można zaliczyć również kościół barokowy z XVII wieku (z dobudowaną w wiek później wieżą, a następnie rozbudowany) ufundowany prze ówczesnego starostę Jakuba Wejhera, konsekrowany w 1647 (obecnie kościół pod wezwaniem Św. Jakuba).

Jednym z tych, którzy najlepiej udokumentowali historię Ziemi Człuchowskiej, był Edmund Kloskowski. Obecnie najaktywniejszymi pasjonatami epoki rycerskiej są ludzie z Człuchowskiego Bractwa Rycerskiego pod przewodnictwem Roberta Wielandta.

[edytuj] Zamek Człuchowski

Składał się z czterech części: trzech przedzamczy oraz zamku głównego, posiadającego dziedziniec. Przedzamcze zachodnie, przez które wjeżdżało się do środka, zawierało stajnie, wartownie, zbrojownię i spichrze. Podzamcze północne przeznaczone było na wartownie i mieszkania dla części załogi, a wschodnie posiadało zabudowania gospodarskie. W zamku głównym znajdowały się pomieszczenie dla rycerzy zakonnych i księży, sypialnie, jadalnie oraz kaplica. Każda osobna część zamku ogrodzona była murem, ponadto całość otoczono dodatkowym murem, zbudowanym z głazów granitowych i cegieł, które otaczała fosa i okoliczne jeziora.

Rycina Zamku Krzyżackiego w Człuchowie z ok. 1748 roku. Na pierwszym planie przedzamcze pierwsze z trzech.

Zamek posiadał 11 bram i 9 baszt, lecz najpotężniejszą jego częścią była wieża, wysokości prawie 50 metrów i o murze grubości do 5 metrów. Prowadziło do niej jedno wejście, 16 metrów nad ziemią (dziś wykute u podstawy), z piętra sąsiedniego zamku głównego. W piwnicach wieży znajdowały się lochy dla więźniów i studnia. Sama wieża miała służyć jako miejsce ostatniego oporu załogi w przypadku zdobycia zamku przez nieprzyjaciela.