Chinowiec

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Chinowiec

Systematyka
Domena	jądrowce
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	naczyniowe
Nadgromada	nasienne
Gromada	okrytonasienne
Podgromada	Magnoliophytina
Klasa	Rosopsida
Podklasa	jasnotowe
Nadrząd	Gentiananae
Rząd	marzanowce
Rodzina	marzanowate
Rodzaj	chinowiec
Nazwa systematyczna
Cinchona L.

Chinowiec (drzewo chinowe (błędnie: drzewo chininowe)) (Cinchona L.) - rodzaj z rodziny marzanowatych (Rubiaceae). Obejmuje ponad 40 - 60 tropikalnych gatunków, występujących w stanie dzikim w Andach. Obecnie uprawiana w strefie międzyzwrotnikowej m.in. na wyspach: Cejlon, Jawa, Jamajka, a także w Indiach, Australii, Nowej Gwinei i Afryce.

[edytuj] Charakterystyka

Pokrój: Duże krzewy lub słabo rozgałęzione drzewa.
Liście: Zimozielone, naprzeciwległe, ogonkowe, skórzste, błyszczące, całobrzegie o kształcie jajowatym lub szerokoeliptycznym.
Kwiaty: Zebrane w duże grona, pięciokrotne, intensywnie pachnące. Płatki zrośnięte w długą rurkę o odgiętych płatkach.
Owoc: Mała, dwukomorowa torebka, pękająca od góry. Nasiona drobne, szeroko oskrzydlone.

[edytuj] Gatunki uprawne

chinowiec lekarski (Cinchona officinalis L.)
chinowiec soczystoczerwony (Cinchona pubescens),
Cinchona calisaya Wedd.
Cinchona humboltiana Lamb.
Cinchona ledgeriana Moens
Cinchona succirubra Pav.

W uprawie największe znaczenie mają C. ledgeriana i C. succirubra.

[edytuj] Zastosowanie

Surowiec : Kora chinowców zawierająca chininę i cynchoninę oraz inne alkaloidy, m.in. chinidynę (stereoizomer chininy) i cynonidynę (stereoizomer cynchoniny), (średnio ok. 3%, do 10% chininy). Z kory otrzymuje się lek do zwalczania malarii.
Medycyna : Podstawową cechą chininy jest hamowanie erytrocytarnych form zarodźca malarycznego (zarodźca zimnicy). Chinina jest szybko wchłaniana i równie szybko wydalana z organizmu. Niestety powoduje szereg skutków ubocznych: tłumienie ośrodkowego układu nerwowego, upośledzenie słuchu, ból i zawroty głowy. Obecnie naturalną chininę częściowo wyparły syntetyczne pochodne chininy, ale subtropikalne odmiany malarii są nadal odporne na syntetyki i najlepiej w zwalczaniu zarodźca sprawdza się naturalna chinina. Prócz tego chinina ma zastosowanie w ginekologii, bowiem pobudza i wzmacnia skurcze macicy we wczesnych fazach porodu. Dalej - działa też przeciwgorączkowo i jako specyfik antyarytmiczny. Chociaż w tym ostatnim przypadku lepiej działa jednak chinidyna. Natomiast odwar z kory chinowca podawany bywa w zaburzeniach trawienia, niedokwaśności, braku apetytu, stanach ogólnego osłabienia, niedokrwistości, uporczywych zaparciach, nerwobólach, anemii i skurczach mięśni.
Historia : Już Inkowie znali zastosowanie chinowca. Tłuczoną korę macerowali jeden dzień wodą i podawali chorym na malarię. Pierwsze wzmianki o drzewie chinowym pochodzą z 1638. Pierwsze siewki poza Ameryką Południową uzyskano w Paryżu i Londynie w 1848 w ogrodach botanicznych z nasion sprowadzonych z Boliwii. W latach 1854-56 przemysłowe plantacje chinowca, wywiezionego z Peru przez Gascarla założono na Jawie Hakgala.

[edytuj] Ciekawostki

Po raz pierwszy roślina została szczegółowo opisana przez francuskiego geodetę o nazwisku La Copdamine, który tenże opis przesłał Linneuszowi. Ten nadał nazwanę Cinchona officinalis - 'chinowiec lekarski' na cześć żony wicekróla Peru, donny Any de Cinchon.