Bitwa na Morzu Żółtym

Z Wikipedii

Bitwa na Morzu Żółtym - bitwa morska pomiędzy flotą rosyjską a japońską podczas wojny rosyjsko-japońskiej 1904-1905, stoczona 10 sierpnia 1904, podczas próby przedarcia się floty rosyjskiej z bazy Port Artur.

[edytuj] Podłoże

W lipcu 1904 wojsko japońskie zaczęło atakować lądowe umocnienia rosyjskiej bazy morskiej w Chinach Port Artur. Po usytuowaniu artylerii na okolicznych wzgórzach, Japończycy uzyskali ostrzał na rosyjskie okręty w porcie z dział kalibru 120 mm. Od morza Port Artur był w tym czasie blokowany przez japońską Połączoną Flotę pod dowództwem wiceadmirała Heihachiro Togo.

10 sierpnia (28 lipca według kalendarza juliańskiego), zdając sobie sprawę, że rosyjska eskadra okrętów może ulec zniszczeniu w porcie, a nadto na rozkaz carskiego namiestnika Aleksjejewa, kontradmirał Wilgelm Witgeft wypłynął w morze w celu przedarcia się siłami eskadry do Władywostoku.

Rosjanie wypłynęli wszystkimi 6 pancernikami i 4 krążownikami pancernopokładowymi oraz częścią - 8 niszczycielami. Krążownik pancerny "Bajan" musiał pozostać w bazie z powodu uszkodzenia na minie. Admirał Togo z kolei, po stracie dwóch pancerników na minach, dysponował 4 pancernikami, około 10 krążownikami (w tym kilkoma krążownikami pancernymi), 4 okrętami obrony wybrzeża i 30 niszczycielami.

[edytuj] Bitwa

Witgeft nie dążył do stoczenia decydującej bitwy, w której powodzenie zresztą od początku nie wierzył, lecz jego celem było przedarcie się bez strat. Rosjanie płynęli kursem wschodnim, w szyku torowym: najpierw pancerniki: flagowy "Cesarewicz", "Retwizan", "Pobieda", "Pierieswiet", "Sewastopol" i "Połtawa", za nimi krążowniki. Na Morzu Żółtym doszło do spotkania floty z siłami głównymi Togo, w składzie 4 pancerników i 2 krążowników pancernych, nadpływającymi z północnego wschodu i zmierzajacymi do przecięcia kursu rosyjskiej eskadry. Ponadto, kursem zbieżnym z Rosjanami płynął na południu 3. Zespół admirała Dewy w składzie 4 krążowników, a na północy podążało jeszcze kilka okrętów japońskich (krążowniki i okręty obrony wybrzeża).

O godzinie 12.15 Japończycy otworzyli pierwsi ogień z odległości ok. 14 km, po czym dystans się zmniejszył. Prowadząc jednak eskadrę w kierunku ominięcia blokady japońskiej, robiąc kolejne zwroty, rosyjski admirał doprowadził do rozejścia się obu eskadr na kontrkursach. Po godzinie 13 Rosjanom udało się oderwać od nieprzyjaciela i obrać kurs na Cieśninę Koreańską. W tej pierwszej fazie bitwy żadna ze stron nie doznała poważnych strat, chociaż kilka okrętów odniosło lekkie uszkodzenia. Togo, nie chcąc dopuścić do przedarcia się Rosjan, podjął pościg za odpływającą rosyjską eskadrą.

Dopiero około godziny 16.30 Togo zdołał doścignąć okręty Witgefta i otworzył do nich ogień. Obie floty płynęły w kierunku wschodnim na zbiegających się kursach, Japończycy płynęli po prawej burcie Rosjan, w szyku torowym - pancerniki: "Mikasa", "Asahi", "Fuji" i "Shikishima" oraz krążowniki pancerne "Kasuga", "Nisshin" i "Yakumo". Pierwszoplanowym celem Japończyków stał się wiodący okręt flagowy "Cesarewicz", lecz rozpraszali oni także ogień na inne okręty, głównie "Retwizan" i "Piereswiet", z kolei Rosjanie skoncentrowali ogień na flagowym pancerniku "Mikasa".

Eskadrze rosyjskiej być może udałoby się umknąć i zgubić Japończyków po zapadnięciu zmroku, lecz około godziny 17.40, po trafieniu w mostek "Cesarewicza" pociskiem kaliber 305 mm, admirał Witgeft i oficerowie jego sztabu ponieśli śmierć. Gorszy dla przebiegu bitwy skutek odniósł kolejny pocisk, który trafił w sterówkę, na skutek czego "Cesarewicz" utracił sterowność, robiąc ostry zwrot w lewo i schodząc z kursu ucieczki. Pozostałe okręty rosyjskiej eskadry, pomimo braku sygnałów, zaczęły powtarzać manewr okrętu flagowego. Tymczasem "Cesarewicz" kontynuował zwrot, wchodząc w cyrkulację i przecinając szyk eskadry, co wprowadziło zamieszanie wśród okrętów rosyjskich. Kiedy wreszcie kontradmirał Paweł Uchtomski na uszkodzonym pancerniku "Piereswiet" otrzymał sygnały z okrętu flagowego i objął dowództwo, szyk rosyjskiej eskadry już złamał się.

W chaosie, dowódca rosyjskiego pancernika "Retwizan", kapitan Edward Szczensnowicz skierował się w środek linii okrętów japońskich, próbując taranować krążownik "Nisshin". Japończycy skoncentrowali wówczas ogień na "Retwizanie", który, po doznaniu uszkodzeń i ranieniu jego dowódcy, musiał wykonać zwrot. W tym czasie większość eskadry rosyjskiej zawróciła w kierunku Port Artur. Japończycy nie ścigali rosyjskiej eskadry, obawiając się utraty któregoś ze swoich nielicznych już pancerników w nocnym boju na małe odległości, natomiast wysłali niszczyciele. Nocne ataki torpedowe japońskich niszczycieli nie odniosły jednak rezultatu.

[edytuj] Po bitwie

Uszkodzony "Cesarewicz" i 3 niszczyciele udały się do niemieckiego portu w Chinach Cingtao (Qingdao), a krążownik "Diana" do francuskiego Sajgonu, gdzie zostały internowane.

Jedynie dwa szybkie krążowniki, "Askold" i "Nowik", zdołały przerwać okrążenie po walce z przeważającymi siłami japońskich krążowników, płynąc na południe. Na skutek poważnych uszkodzeń, "Askold" musiał jednak być internowany w Szanghaju. Dowódca małego krążownika "Nowik", Maksimilian Szulc zdecydował natomiast próbować przebić się do Władywostoku. Obrał on kurs naokoło Wysp Japońskich w kierunku cieśniny La Perouse, lecz 20 sierpnia został przechwycony przez japońskie silniejsze krążowniki "Tsushima" i "Chitose" w okolicy Korsakowska na Sachalinie. Uszkodzony w walce, musiał zawrócić do portu Korsakowsk, gdzie został zatopiony przez załogę. W walce sam także uszkodził krążownik "Tsushima".

Wprawdzie w bitwie na Morzu Żółtym nie został zatopiony żaden okręt, jednakże była ona niewątpliwym sukcesem Japończyków, w dodatku posiadających słabsze siły w kategorii głównych okrętów. Eskadra rosyjska została osłabiona, a pozostałe okręty, w większości uszkodzone, powróciły do oblężonego Port Artur, gdzie uległy następnie zatopieniu do upadku twierdzy w styczniu 1905, nie podejmując już żadnej aktywności. Tuż po bitwie, 14 sierpnia 1904 porażkę w bitwie pod Ulsan poniósł także rosyjski władywostocki zespół krążowników, wysłany w celu spotkania przedzierajacej się floty.

Po stronie japońskiej okręty również odniosły uszkodzenia, najcięższe - pancernik flagowy "Mikasa", który stracił 32 marynarzy. Ogień japoński w toku bitwy okazał się bardziej efektywny na skutek lepszego wyszkolenia artylerzystów - japońskie pancerniki uzyskały 130 trafień, rosyjskie tylko 32. Pomimo to, ilość trafień jak na kilkugodzinne starcie była niewielka i przed bitwa pod Cuszimą japońskie okręty zostały wyposażone w dostarczone pośpiesznie z Wielkiej Brytanii celowniki teleskopowe.

Zobacz też: bitwy morskie, obrona Port Artur