Baltona

Z Wikipedii

Baltona PHZ - przedsiębiorstwo handlowe, które w PRL umożliwiało legalne zakupy towarów importowanych osobom, które zatrudnione były za granicą i otrzymywały wynagrodzenie lub jego część w dewizach. Dotyczyło to w szczególności: marynarzy, rybaków, pracowników zatrudnionych na kontraktach dewizowych (w tzw. I obszarze płatniczym - oficjalne określenie z czasów PRL) , dyplomatów oraz personel latający LOT-u. Drugim jego zadaniem było zaopatrywanie statków, samolotów, placówek dyplomatycznych, portów lotniczych, a nawet wypraw naukowych. W tamtych czasach na potrzeby Baltony drukowano bony baltonowskie (Marynarskie Bony Towarowe), których wartość podawana była w dolarach USA. Bony te wypłacane były marynarzom i rybakom w ramach tzw. dodatku dewizowego przysługującego podczas podróży zagranicznych. Marką tej firmy były oznaczane linie produktów dostarczane na statki m in.: konserwy, kiełbasy, pieczywo, słodycze a także piwo. Artykuły te charakteryzowały się długim okresem trwałości, były też synonimem dobrej jakości, innej niż powszechnie obowiązująca w PRL.

3 września 1946 podpisany został akt notarialny powołujący spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością "Baltona". Jej główną działalnością było zaopatrywanie statków. Etymologia nazwy: dostawy towarów - Tona, na Bałtyku - Bal. 16 listopada 1949 roku specjalnym rozporządzeniem Minister Żeglugi powołał przedsiębiorstwo państwowe pod nazwą "Baltona - zaopatrywanie statków". W następnym roku Baltona została podporządkowana, uchwałą Prezydium Rządu z 23 grudnia, Ministerstwu Handlu Zagranicznego. Od 1955 przedsiębiorstwo zaczęło zaopatrywać polskie placówki dyplomatyczne za granicą. W 1956 Baltona stała się członkiem ISSA (Międzynarodowego Zrzeszenia Dostawców Okrętowych), w tym też roku rozpoczęła również sprzedaż detaliczną w sklepach dla marynarzy oraz na przejściach granicznych. Od 1977 przedsiębiorstwo działa już jako centrala handlu zagranicznego prowadzącą własną działalność eksportową na tzw małe rynki tj. Watykan, Wyspy Karaibskie, Malta, Wyspy Kanaryjskie. W 1984 firma zostaje przekształcona w spółkę akcyjną, od tego czasu organizowana jest też sieć sklepów, która do 1989 liczyła ok. 260 placówek w całym kraju.

Obecnie jest to spółka akcyjna posiadająca 30 akcjonariuszy z przewagą kapitału prywatnego. Aktualnie PHZ Baltona SA zajmuje się: zaopatrywaniem statków, samolotów, przedstawicielstw dyplomatycznych, sprzedażą detaliczną w sklepach wolnocłowych na przejściach granicznych, lotniskach oraz prowadzeniem agencji celnej (w Świnoujściu) i pralni przemysłowych (m in. piorących pościel ze statków morskich). Posiada biura w Gdyni (siedziba spółki) , Gdańsku, Świnoujściu, Szczecinie oraz Warszawie.

Zobacz też: Pewex, Bony dolarowe, cinkciarz