Athribis (Dolny Egipt)
Z Wikipedii
Athribis (egip. Hut – Herib, Hut-Heri-Ib – Środkowa Świątynia) - miasto w starożytnym Egipcie w Delcie Nilu, obecnie Tell Atrib, dzielnica współczesnego miasta Benha, 40 km na północ od Kairu. Położenie: 30º 28' N 31º 11' E .
Ważny ośrodek polityczny, administracyjny, produkcyjny i religijny państwa egipskiego epoki ptolemejskiej, duże znaczenie gospodarcze także utrzymał w okresie rzymskim. Stolica X nomu Dolnego Egiptu. Ośrodek kultu Horusa, lokalnego bóstwa – krokodyla Chenti-cheti i czarnego byka Kemura, w okresie ptolemejskim także Dionizosa utożsamianego ze staroegipskim Ozyrysem.
Początki miasta sięgają okresu Starego Państwa. Zyskało ono jednak na większym znaczeniu w Nowym Państwie, a w okresie XXVI dynastii było jednym z największych w Egipcie. Na nekropoli odnaleziono m.in.grobowiec Tahut, żony Psametyka II. Pod koniec IV w. p.n.e. osiedlili się tu m.in. żołnierze z armii Aleksandra Wielkiego. Tutejsza wielonarodowa społeczność stworzyła kulturę, złożoną z greckich, egipskich i orientalnych (perskich) elementów. W okresie rzymskim jedna z najwspanialszych metropolii Egiptu. Od 325 siedziba biskupa. We wczesnym średniowieczu znajdował się tam klasztor lub kościół pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny, słynący cudami.
Od 1957 koncesję w Tell Atrib uzyskała polska misja archeologiczna. Odsłoniła ona m.in.: świątynię z czasów faraona Ahmose , a w niej złote plakietki z kartuszem władcy stanowiące depozyt fundacyjny, ponadto piece do wypalania wapna z czasów rzymskich, fragmenty murów z cegły, monumentalne łaźnie z marmurowymi kolumnami (okres grecko-rzymski) i liczne zabytki z Epoki Późnej (ok. 730-330 p.n.e.) . W l. 1985 – 1995 pracowała tutaj polsko – egipska archeologiczna misja ratunkowa pod kierunkiem profesora Karola Myśliwca, której zadaniem była penetracja terenu zajmowanego przez rozbudowujące się miasto Benha. Polscy archeolodzy odsłonili wielką dzielnicę rzemieślników i artystów, której najciekawszym punktem okazała się łaźnia publiczna i jej zachowana zawartość. Znaleziono gliniane, kamienne i fajansowe figurki erotyczne: posążki mężczyzn z ogromnym fallusem i kobiet z odsłoniętym łonem. Odkopano też stele, czyli zdobione tabliczki z wizerunkami nagich kobiet, symbolizujących egipską boginię płodności Izydę, identyfikowaną z grecką Afrodytą. Łaźnia była miejscem spotkań stowarzyszenia dionizyjskiego, którego członkowie w ramach oddawania czci bogu odprawiali rozmaite rytuały, w tym uprawianie miłości czy też zanurzanie się w basenach z magiczną wodą oraz odprawianie modłów przy figurkach bogów, które miały mieć nadprzyrodzoną moc i dawać zdrowie i płodność. Całość miasta miało zachowany, pierwotny układ warstw archeologicznych z czasów Ptolomeusza VI. Miasto utraciło swą świetność ok. VIII w n.e.
W Muzeum Archeologicznym w Poznaniu znajduje się obelisk Ramzesa II pochodzący z Athribis.
