Ptolemeusz VI Filometor

Z Wikipedii

Ptolemeusz VI Filometor (ur. 186 p.n.e., zm. 145 p.n.e.), był szóstym władcą Egiptu z dynastii Ptolemeuszów. Władał krajem w latach 180-164 p.n.e. i 163-145 p.n.e.. Był synem Ptolemeusza V i Kleopatry I. Jego małżonką była jego siostra Kleopatra II, mieli razem synów: Ptolemeusza Eupatora i Ptolemeusza VII Neosa Filopatora oraz córki: Kleopatrę Theę i Kleopatrę III.

W chwili śmierci ojca miał zaledwie 6 lat, w związku z tym faktyczne rządy w kraju jako regentka sprawowała jego matka, a po jej śmierci w 176 roku p.n.e. dworzanie Eunaios i Lenaios. W 170 p.n.e. proklamowane zostały trójrządy Ptolemeusza VI, Kleopatry II i Ptolemeusza VIII. W tym samym roku wszczęta została przez regentów szósta wojna syryjska z Seleucydami, która miała dla Egiptu tragiczne skutki - po klęskach na polach bitew większość kraju dostała się w ręce Antiocha IV. Jedynie Aleksandria sprzeciwiła się porozumieniu Ptolemeusza VI z władcą kraju Seleucydów, proklamując królem Ptolemeusza VIII i stawiając twardy opór najeźdzcy. Obrona Aleksandrii, a także rozpoczynający się wylew Nilu i problemy wewnętrzne w jego własnym kraju, skłoniły Antiocha do wycofania się z Egiptu.

Przywrócenie trójwładzy Antioch IV uznał za złamanie porozumienia z Ptolemeuszem VI, najechał więc ponownie Egipt i zajął Deltę z Fajum i Memfis z myślą stworzenia protektoratu Seleucydów nad Egiptem. Interwencja Rzymu, który postawił Antiochowi ultimatum, zmusiła tego ostatniego do opuszczenia Egiptu.

Następne dziesięciolecie charakteryzuje spór Ptolemeusza VI z Ptolemeuszem VIII o władzę, w który to spór włączony został także Rzym, odgrywający coraz większą rolę w basenie Morza Śródziemnego. Zmuszony do oddania władzy Ptolemeusz VI przebywał początkowo w Egipcie, a następnie na Cyprze, by latem 163 roku p.n.e. ponownie wrócić do Aleksandrii. Pod wpływem Rzymu doszło do porozumienia między braćmi: Ptolemeusz VIII otrzymał Cyrenajkę, Ptolemeusz VI trzon kraju i pozostałe posiadłości.

Od tego czasu datują się wspólne rządy Ptolemeusza VI i Kleopatry II nad Egiptem. Roszczenia Ptolemeusza VIII do Cypru zostały odrzucone, a on sam, pojmany w 153 p.n.e. musiał potwierdzić podział kraju ze 163 roku p.n.e.

Końcowy okres panowania Ptolemeusza VI to udział w sporach wewnętrznych w kraju Seleucydów z dalekosiężnym zamiarem odzyskania ptolemejskiej niegdyś Celesyrii. Początkowe wsparcie dla uzurpatora Aleksandra Balasa, a następnie dla jego przeciwnika Demetriusza II, pozwoliło Egiptowi odzyskać te tereny, ale wplątało Ptolemeusza w wojnę, która dla władcy Egiptu zakończyła się tragicznie - zmarł z powodu ran odniesionych w bitwie pod Antiochią.

Władca ten był oceniany przez współczesnych mu i późniejszych starożytnych dziejopisarzy pozytywnie. Podkreśla się jego dobrotliwość i humanitaryzm. Okres jego rządów, przeplatany licznymi wojnami, sporami wewnętrznymi i narastającym kryzysem gospodarczym, nie był jednak udany.