Antoni Chruściel

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Nagrobek Antoniego Chruściela na Cmentarzu Komunalnym (d. Wojskowym) - Powązki, Warszawa, 30 lipca 2006 r.

gen. bryg. Antoni Chruściel, ps. generał Monter, Kaliński, Rzeczyca, Andrzej Smalawski, Adam, Cięciwa, Dozorca, Konar, Madej, Nurt, Ryż, Sokół (ur. 16 czerwca 1895 r. we wsi Gniewczyna Łańcucka w powiecie przeworskim, zm. 30 listopada 1960 r.) – polski oficer.

Od 1909 w tajnym skautingu w Jarosławiu. Od 1914 w Legionie Wchodnim. We wrześniu tego samego roku wcielony do armii austriackiej. Po ukończeniu szkoły oficerskiej, dowodził m.in. kompanią 90. pułku piechoty z Jarosławia. Jego jednostka, jako jedyna w armii austriackiej wróciła w 1918 do garnizonu z bronią i sprzętem.

Od grudnia 1918 w Wojsku Polskim, na różnych szczeblach dowódczych w 14 pułku piechoty, od 1922 w 42 pułku piechoty. Jednocześnie studiował prawo na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie. Później przeniesiony do Korpusu Kadetów Nr 1.

Ukończył Wyższą Szkołę Wojenną (1929-1931), wykładał w Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie. W październiku 1934 mianowany kierownikiem przedmiotu taktyki piechoty w Wyższej Szkole Wojennej, a od stycznia 1937 zastępcą dowódcy 40 pułku piechoty.

Podczas kampanii wrześniowej dowodził 82 Syberyjskim Pułk Strzelców Syberyjskich im. Tadeusza Kościuszki z Brześcia nad Bugiem w składzie 30 DP gen. Leopolda Cehaka.

Wzięty do niewoli po kapitulacji Twierdzy Modlin, osadzony w obozie jenieckim w Działdowie, zwolniony w końcu października.

W konspiracji od czerwca 1940, szef Wydziału III taktyczno-wyszkoleniowego. Od października szef sztabu komendanta Okręgu Warszawa-Miasto ZWZ, a od maja 1941 – komendant Okręgu.

10 sierpnia 1942 awansowany do stopnia pułkownika służby stałej.

W powstaniu warszawskim faktyczny dowódca całości sił powstańczych. Od 20 września 1944 dowodził Warszawskim Korpusem AK. Za udział w powstaniu awansowany rozkazem gen. Kazimierza Sosnkowskiego do stopnia generała brygady.

Po kapitulacji powstania w oflagu Langwasser, a następnie w oflagu Colditz, gdzie doczekał końca wojny.

Po zakończeniu II wojny światowej pozostał na emigracji w Londynie. Pracował tam m.in. jako drugi zastępca Szefa Sztabu, inspektor Komisji Likwidacyjnej, a od marca 1947 członek Rady Naczelnej Koła Żołnierzy Armii Krajowej.

Decyzją Rady Ministrów z 26 września 1946 pozbawiony obywatelstwa polskiego. Decyzja ta została uchylona, bez podawania do publicznej wiadomości, przez Radę Państwa PRL 23 listopada 1971, 11 lat po śmierci generała.

W 1956 przeniósł się do Waszyngtonu, gdzie do śmierci pracował jako tłumacz i radca prawny. Zmarł 30 listopada 1960. Z inicjatywy Polonii amerykańskiej jego szczątki przeniesione zostały do sanktuarium w Doleystown w Pensylwanii, nazywanego amerykańską Częstochową.

28 lipca 2004 w 60 rocznicę powstania warszawskiego urny z prochami generała i jego małżonki Walerii zostały uroczyście sprowadzone do Polski i złożone w katedrze polowej Wojska Polskiego w Warszawie. 30 lipca odbył się na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach pogrzeb generała. Jego prochy zostały złożone w kwaterze żołnierzy Polski Walczącej.