Yma Sumac

Yma Súmac (volledige naam Zoila Augusta Emperatriz Chavarri del Castillo) werd geboren op 10 september 1922 in Ichocá (Peru) en maakte als zangeres in de jaren ’50 van de vorige eeuw furore als vertolkster van exotische muziek. Zij is voornamelijk bekend vanwege haar unieke stemgeluid, die vier octaven besloeg.

De persoon Yma Sumac (haar naam wordt ook wel eens als Ymma Sumak of Imma Sumack gespeld) is in nevelen gehuld. Zo is er onzekerheid over haar naam, geboortedatum en geboorteplaats. In verschillende biografieën variëren geboortedata die liggen tussen 1921 tot 1929. Enkele bronnen claimen dat zij niet is geboren in Ichocá maar in een dorpje in de buurt of zelfs in de Peruaanse hoofdstad Lima. Anderen beweren dat zij een Inca-prinses is, een directe afstammeling van Atahualpa. Het verhaal dat zij eigenlijk is geboren als Amy Camus (het omgekeerde van Yma Sumac) en geboren is in Brooklyn of in Canada, lijkt een fabel te zijn.

Yma Sumac was in 1942 voor het eerst op de radio te horen. Zij huwde op 6 juni 1942 met de componist en bandleider Moisés Vivanco. Uit hun huwelijk werd in 1949 één zoon, Charles, geboren. In 1957 scheidde zij van Vivanco om vervolgens in 1959 weer met hem te hertrouwen. In 1965 scheidden zij opnieuw van elkaar.

Yma Sumac nam in 1943 in Argentinië minstens achttien Peruaanse volksliederen op. Deze vroege opnames voor het label Odeon kenmerkten Moisés Vivanco’s band Compañia Peruana de Arte, een groep van 46 dansers, zangers en musici. In 1946 verhuisden Yma Sumac en Vivanco naar New York, waar zij optraden als het Inca Taky Trio-gezelschap met Moisés Vivanco als gitarist, Yma als sopraan en Yma’s nicht Cholita Rivero als alt.

Zij produceerde een aantal legendarische lounge-opnames die worden gekenmerkt door de Hollywoodversies van Zuid-Amerikaanse volksliederen, gerelateerd aan de Inca-cultuur. De combinatie van haar unieke stem, haar exotische uiterlijk en haar extravagante persoonlijkheid maakte haar populair bij het Amerikaanse publiek.

Tijdens het hoogtepunt van haar carrière verscheen zij in films als Secret of the Incas (1954) en Omar Khayyam (1957). Op 22 juli 1955 verkreeg zij het Amerikaanse staatsburgerschap.

Mogelijk als gevolg van financiële problemen begon het Inca Taky Trio in 1961 aan een wereldtoernee, die vijf jaar zou duren. Zij traden o.a. op in de Sovjet-Unie, Europa, Azië en Latijns-Amerika. Hun optreden in Boekarest (Roemenië) werd opgenomen op het album Recital, haar enige ‘live concert’ op plaat.

In 1971 bracht ze een rockalbum uit genaamd Miracles. Hierna keerde zij terug naar Peru. Ze trad in de zeventiger jaren nog een paar keer op in Peru en New York. In de jaren ’80 had ze een paar concerten in de Verenigde Staten, o.a. in The Ballroom in New York (1987) en een aantal shows in San Francisco. In datzelfde jaar nam zij een lied op voor het album Stay Awake met liederen van Disney-films.

In 1989 zong zij nogmaals in The Ballroom in New York. In maart 1990 speelde zij de rol van Heidi in het stuk Follies van Stephen Sondheim in Long Beach, Californië. In de zomer van 1966 gaf zij nog een aantal concerten in San Francisco en Hollywood. In juli 1997 had zij nog twee optredens in Montréal (Canada), als onderdeel van het Montreal International Jazz Festival. Op dit moment woont zij in Los Angeles, Californië.

In 1992 maakte Gunther Czernetsky een documentaire getiteld Yma Sumac - Hollywoods Inkaprinzessin (Yma Sumac - Hollywood's Inca prinses).

[bewerk] Efteling

Ter gelegenheid van het vijftienjarige bestaan van de Efteling opende het park in 1966 het jubileumsprookje De Indische waterlelies, geschreven door koningin Fabiola van België. Het sprookje verhaalt van zeven elfjes die door een heks worden betoverd en veranderen in waterlelies. Voor de zang van de heks heeft de Efteling gebruik gemaakt van de stem van Yma Sumac met gedeeltes uit de nummers Taita Inty (Maagd van de zonnegod) en Choladas (Dans van het maanfestival).