Wapenveld

Wapenveld is een dorp in Gelderland op ongeveer tien kilometer van Zwolle af. Het dorp valt onder de gemeente Heerde. Het dorp heeft 6080 inwoners (2004). Het dorp ligt geklemd tussen de rivier de IJssel en bossen van de Veluwe die het dorp een wisselend karakter geven. In het oosten uitgestrekte weilanden en akkers met wuivend graan, en aan de westzijde uitgestrekte bossen die uitnodigen om te gaan wandelen en fietsen. Het dorp heeft een groot aantal winkels, terwijl er een aantal nieuwe uitbereidingen op stapel staan. De bijnaam van de Wapenvelders is van oudsher al "De Padden". Het dorp Wapenveld bestaat uit een kern van woningen en winkels voor het grootste deel gebouwd zo rond de jaren 1960-1980. Rondom de kern (bebouwde kom) vinden wij uitgestrekte bossen aan de westzijde, en akker en weilanden aan de oostzijde, die tot in de uiterwaarden van de rivier de IJssel doorlopen.

Wapenveld heeft een uitgebreid verenigings leven, en meerdere protestantse kerken. Elk jaar vind er op de 3e donderdag in Juli een hooifeest in het dorp plaats. Het is een grote braderij met allerlei bezienswaardig heden zoals oude beroepen, en activiteiten van verschillende verenigingen.

Historie van Wapenveld De buurtschap Wapenveld komt al voor op een lijst van inkomsten van het Klooster Werden in het Duitse Essen volgens de heer Otten. Het had verschillende benamingen, zoals: Wapengelde, Wapenfeld, Wapengelde, Wapemvelde en Wapenveld. Het eerst komt Wapenveld in de beschrijvingen voor als er een fraterhuis gebouwd wordt in de omgeving van het Kloosterbos aan de Ellenhoorn. Het Klooster Hulsbergen. Van 1407 - 1572 Dit buurtschap kreeg leefruimte toen aan het einde van de 15e eeuw de IJsseldijk tot stand kwam, en de weteringen en de Grift gegraven werden. Wapenveld komt dan in 1519 voor als Karel Hertog van Gelre en de Gulijk en de Grave van Zuthpen het waterschap in stelt voor de kerspelen, en de buurtschappen Vorchten, Wapenveld, Veessen en Hoorn en de Hattem.

Rond 1800 waren de Fransen in Wapenveld, maar werden spoedig verdreven, en werd de lindeboom, die bij de Revelingseweg staat, geplant. En kreeg de naam bevrijdingsboom of herdenkingsboom. Het eerste onderwijs in Wapenveld werd gegeven door Rijk van Doesburg aan de Ossenkampweg in 1810. Ook ontstonden toen de plaggenhutten waar in zich vreemden uit de oorlog blijvend vestigden. Op 29 Januari 1838 werd de vergunning afgegeven aan van Gerrevink om de Berghuizer Papier Fabriek te gaan bouwen. Het kanaal werd gegraven van 1824 tot 1829, en tweemaal verbeterd in 1887. In 1882 werden de houten sluizen vervangen. Van 1840 tot 1846 werd de weg van Hattem naar Apeldoorn verhard. De gebruikers van deze weg moesten tol betalen. Later kwam er in het midden van de weg een klinkerpad van 50 cm breed te liggen, aangezien de paarden die de wagens moesten trekken de weg vaak stuk liepen. Als dan Wapenveld in 1843 ook een eigen kerk krijgt, wordt zij tot dorp verheven. Door de verharding die de weg van Hattem naar Apeldoorn kreeg in 1840 tot 1846, en de aanleg van de spoorlijn, kreeg het dorp meer bekendheid. De spoorlijn die gelopen heeft door Wapenveld liep van Apeldoorn naar Hattemerbroek. De treinen vervoerden personen en goederen naar de plaatsen die zich langs de baan bevonden.

Ook de industrieën die zich langs het baanvak bevonden werden bevoorraad met grondstoffen, en voerden hun eindproducten hiermee af. Op 25 Augustus 1887 werd de lijn uitbundig geopend met één stoomtreintje met twee wagonnetjes. Zo rond de eeuwwisseling liepen er al 6 treinen, en in 1934 al 14 treinen per dag. In 1950 werd het personen verkeer gestaakt, terwijl op 24 April 1972 de laatste trein van het baanvak gebruik maakte. Hierna werd de lijn opgebroken, en werd in 1996 een toeristisch fietspad aangelegd. Rond 1900 begon Wapenveld te groeien tot ongeveer 800 inwoners. Het dorp had veel last van wateroverlast, door de hoge waterstand van de IJssel, als ook door het vele water dat vanuit de Veluwe naar de lage landen stroomde. Er kwamen een tweetal scholen bij in Wapenveld. Het eerst "De School met de Bijbel" die opgericht is in 1912 aan het kanaal bij de gereformeerde kerk. In 1915 wordt de "Nederlandse Hervormde Schoolvereniging"opgericht, en een school gebouwd die op 4 April 1922 zijn deuren opende. Er worden vergunningen aangevraagd voor het gebruik van stoom voor de melkfabrieken. In 1916 word de hinderwetvergunning afgegeven voor de bouw van een gemaal, die het water uit de landerijen in de IJssel pompt. Dit betreft het Stoomgemaal "Pouwel Bakhuis". Tijdens de oorlog van 1914-1918 was er een interneringskamp in het bos tegenover de Berghuizer Papier Fabriek. Het "Duitse Kamp" Dit kamp werd in 1919 weer opgeheven.

Er kwam een grote ontwikkeling van vrije beroepen in Wapenveld. Het kanaal werd opnieuw verbreed, en kreeg wangen(dijken). De Klapperdijk ontwikkelde zicht tot dorpsstraat, en er vestigden zich er meerdere ondernemers. Tot aan de oorlog groeide Wapenveld tot een dorp met 1500 inwoners.

In het dorp zijn twee grote bedrijven gevestigd:

Akzo verffabriek
De Berghuizer papierfabriek.

Het periodiek van de reünisten van de reformatorische studentenvereniging CSFR heeft de naam Wapenveld. Deze naam is gekozen omdat het idee voor het blad in het dorp Wapenveld is ontstaan.

In het dorp staat ook een molen genaamd De Vlijt.