Volmolen
 |
| Voormalige volmolen uit 1631, op de achtergrond stellingmolen 't Slot Gouda, juli 2004 |
Een volmolen is een meestal door waterkracht aangedreven molen, die werd gebruikt om wol te 'vollen'.
Vollen is een nabewerking van geweven wollen stof waardoor de kwaliteit sterk verbeterde. Deze wollen stof was een tussenproduct van de lakenindustrie. De bedoeling was om de weefselstructuur dichter en vaster te maken. Om dit te bereiken moest de stof urenlang, voor sommige kwaliteiten zelfs dagenlang, gekneed worden. Hiertoe stonden in de begintijd voetvollers in een kuip en stampten met hun voeten op het natte laken. Hierbij werden toevoegingen zoals aarde, urine en zeep gebruikt om het vervilten te bevorderen.
Later werden volmolens, aangedreven door paarden, wind of water toegepast, die met houten stampers het laken bewerkte.
Bij de met water aangedreven volmolen kon het scheprad uitwendig, maar in de steden was dit meestal inwendig, van de molen zijn aangebracht. Het water stroomde dan onderlangs de molen door een duiker.
