Thomas Kuhn
Thomas Samuel Kuhn (18 juli 1922 – 17 juni 1996) was een Amerikaans natuurkundige en wetenschapsfilosoof. Kuhn is vooral bekend door zijn boek The Structure of Scientific Revolutions (1962) waarin hij het idee naar voren brengt dat wetenschap niet geleidelijk evolueert maar door paradigma-wisselingen sprongsgewijs verandert.
Volgens Kuhn doorloopt een wetenschappelijke discipline de volgende opeenvolgende fasen:
- pre-wetenschap; er is nog geen paradigma dus is er geen overeenstemming
- normale wetenschap; er is een paradigma, dus eenstemmigheid, waardoor vooruitgang mogelijk is
- crisis; er treden anomalieën (onregelmatigheden) op
- revolutie; deze leidt tot een nieuwe pre-wetenschap
Het belang van de zienswijze van Kuhn, is dat hij niet zozeer naar het wetenschappelijk proces kijkt als de vakfilosofen voor hem zoals Karl Popper en de logisch positivisten, maar als historicus en socioloog. De wetenschapsfilosofen zoeken naar een logische reconstructie van de processen die een rechtvaardiging en legitimatie aan theorieen kunnen verstrekken in termen van geldigheid of waarheid. Voor Kuhn was er al op gewezen dat de geldigheid van theorieen slechts binnen een context van andere theorieen en experimenten kan worden aangetoond.
Bij Kuhn krijgt deze context een veel bredere sociaal historische betekenis; het paradigma verwijst nadrukkelijk naar sociale en psychologische aspecten. Hiermee lijkt de rationaliteit van het wetenschappelijk bedrijf in het geding te komen. Opvolging van wetenschappelijke zienswijzen is dan ook niet de uitkomst van een rationeel proces, maar van een sociaal proces. Paradigma's sterven uit met hun verdedigers en nieuwe paradigmas ontstaan met nieuwe generaties van onderzoekers. Kuhns bijdrage aan de wetenschapstheorie wordt vaak afgezet tegen die van Popper en is op zijn beurt bekritiseerd door Imre Lakatos. Deze episode in de filosofische discussie wordt ook wel aangeduid als de Popper-Kuhn-Lakatos discussie.
