Tauno Marttinen
Tauno Marttinen (Helsinki, 27 september 1912) is een Fins componist en dirigent.
Inhoud |
[bewerk] Leven
Zijn eerste lessen kreeg hij van 1920 tot 1925 aan het Vyborg Music Institute. Voor zijn hoofdinstrument piano studeerde hij van 1930 tot 1935 aan hetzelfde instituut bij Eino Lindholm en compositie bij Peter Akimoff alsook privé-studies bij Peter Akimoff. Van 1935 tot 1937 studeerde hij verder piano bij Ilmari Hannikainen en bij Selim Palmgren aan het conservatorium van Helsinki. In 1958 ging hij naar Ascona, Zwitserland, om bij Wladimir Vogel speciale studies voor de dodecafonie (twaalftoonstechniek) te studeren.
Van 1949 tot 1958 was hij dirigent van het Stedelijk Orkest Hämeenlinna. Eveneens in Hämeenlinna was hij van 1950 tot 1975 directeur van het muziekinstituut. Het gemengd koor van de Hämeenlinna Workers' Association kon hem als dirigent winnen voor de tijd van 1953 tot 1955.
Ook als recensent en muziekcriticus heeft hij vanaf 1950 gewerkt voor het dagblad Hämeen Kansa, maar hiervoor benutte hij het pseudoniem T.M. en Tritonus.
In 1972 werd hij geëerd met de titel professor voor zijn verdiensten in de kunst en de muziek.
Als componist heeft hij een groot aantal werken in zowat alle genres geschreven, zoals tien symfonieën, vijftien opera's, zeven balletten concerten, werken voor harmonieorkest, orgelmuziek en kamermuziek. Vocale muziek is ook een belangrijk genre voor hem. Rond 400 werken hebben opusnummers, maar er zijn eveneens rond 400 werken zonder opusnummer. In 1997 is een stichting in het leven geroepen: "Tauno Marttisen Kunniaksi" (ter ere van Tauno Marttinen), met Leeuwarden als domicilie. Deze stichting probeert Tauno Marttinen te promoten door het uitgeven van bladmuziek (veelal in samenwerking met het "Fins Muziek Informatiecentrum"), het uitbrengen van geluidsdragersen en door het organiseren van concerten en concertreizen. E-mail adres van de stichting is dhmeijer@hetnet.nl
[bewerk] Stijl
Zijn werken weerspiegelen ook zijn persoonlijke ontwikkeling. De eerste werken tot het begin van de Tweede Wereldoorlog reflecteren de late romantische nationalistische stijl. Deze stijl behoud hij ook nog in de werken na de Tweede Wereldoorlog tot 1950, maar hier zijn de eerste tekens van en ontwikkeling herkenbaar. De moderne internationale compositietrends, in het bijzonder de dodecafonie, begonnen ook in Finland te rijpen.
Na zijn studie bij Wladimir Vogel in Zwitserland begon zijn tweede compositieperiode, de dodecafonische. Meerdere werken groeiden in deze stijl en in vakkringen worden zij als zijn beste werken aangezien. Het basismateriaal haalde hij zich vanuit de romantisch nationalistische en epische Kalevala en uit de religieusfilosofische literatuur, die voor de late werken steeds belangrijker werden.
In de midden van de 1960er jaren begon hij de dodecafonische principes terug te nemen, tot voordeel van de vrije tonaliteit. Deze periode was ook gekenmerkt door een groot interesse voor natuur en mystiek. Karakteristiek in zijn werken is het gebruik van een kleurrijke instrumentatie.
De stilistische ontwikkeling van de volgende decade kan als synthese van de vorige beschouwd worden en is neoklassiek getint. Zijn werken werden nauwkeuriger in de uitwerking, door gebruik van een ascetisch karakter als in de vroege werken.
[bewerk] Composities
[bewerk] Werken voor orkest
- 1958 Eerste symfonie voor orkest, op. 2
- Moderato
- Allegro molto vivace
- Presto
- 1959 Tweede symfonie, op. 4
- 1961 Linnunrata (The Milky Way) voor orkest, op. 7
- 1962 Rembrandt concerto voor cello en orkest, op. 11
- 1962 Concerto voor viool en orkest, op. 13
- Introduction - Moderato
- Lento misterioso
- Allegro vivace
- 1962 Derde symfonie, op. 18
- 1964 Concerto no 1 voor piano en orkest
- 1964 Birds of the Underworld op. 38
- 1964 Vierde symfonie op. 31
- 1965 Fauni op. 26
- 1966 Panu, tulen jumala (Panu, the God of Fire) voor orkest, op. 28
- 1966 Birth of the Earth voor orkest
- 1966/1979 Concerto "Dalai Lama" voor cello en orkest, op.30
- 1967-1972 Vijfde symfonie - “The Shaman”, op. 35
- 1968 Mont Saint Michel op. 42
- 1969 Pentalia op. 50
- 1971 rev.1983-1984 Concerto voor fagot en orkest, op. 40D
- 1972 Concerto voor fluit en orkest, op. 72
- 1974 Concerto voor klarinet en orkest, op. 89
- 1974-1975 Zesde symfonie op. 92
- 1977 Zevende symfonie op. 136
- 1979 Elegia voor strijkers en harp, op. 169
- 1979 Voces Polaris op. 173
- 1980 Suite from the opera "Song of the Great River"
- 1980 Sirius op. 181 no. 2
- Kalevala trilogie voor mezzo-sopraan en orkest
- 1983 Concerto grosso voor viool, altviool, cello, orgel en orkest, op. 216 no. 2
- 1983 Achsde symfonie, op. 224
- 1984 Prophet op. 234
- 1986 Negende symfonie op. 260
- 1988 Concerto for kantele
- 1993 Concerto no. 4 voor piano en orkest
- Tiende symfonie
- Concerto Espagnola voor fluit en orkest, op. 144
- Concerto no. 2 voor piano en orkest
- Concerto no. 3 voor piano en orkest
- Fantasy for strings "Hommage to Hermann Hesse"
- suite uit Ruma ankanpoikanen (het lelijke jonge eendje) voor orkest
[bewerk] Werken voor harmonieorkest
- 1970/1977 Pohjola (The North)
- 1978 Yö linnakkeessa (Night on the Fortress)
- 1980 Sirius
- 1982 Adagio
- 1982 Fanfare
- 1984 Concerto for Wind Band
- Intrada
- Viralan marssi
[bewerk] Toneelwerken
- 1960/1971 Neiti Gamardin talo (Miss Gamard's House) opera - ook bekend onder Apotti ja ikäneito (The Abbot and the Spinster)
- 1963 Päällysviitta (The Cloak) televisieopera, op. 17 - libretto: Nikolaj Vasyljevytsj Gogol
- 1964 Kihlaus (The Betrothal) opera comique, op. 20 - libretto: Aleksis Kivi
- 1965-1966 Tulitikkuja lainaamassa" (Borrowing Matches) opera, op. 25 - libretto: Maiju Lassila
- 1965 Tikkaat (The Ladder) ballet, op.21
- 1967 Lea opera - libretto: Aleksis Kivi
- 1968 Poltettu oranssi (Burnt Orange) televisieopera, op. 41 - libretto: Eeva-Liisa Manner
- 1969 Dorian Grayn muotokuva (A Portrait of Dorian Gray) ballet, op.48 - libretto: Oscar Wilde
- 1970 Lumikuningatar (Snow Queen) ballet, op.54 - libretto: Hans Christian Andersen
- 1970 Beatrice ballet, op.57 - teksten: Dante
- 1970-1974 Mestari Patelin" (Master Patelin) opera comique in twee actes, op. 69 - libretto: van de componist
- 1974-1975 Psykiatri (The Psychiatrist) opera comique in een bedrijf, op. 93 - libretto: van de componist
- 1974-1976 Laestadiuksen saarna (Laestadius's Sermon) opera, 3 actes, op. 85 - libretto: Nilla Outakoski naar teksten van Lars Levi Laestadius - ook bekend onder: Noitarumpu (The Shaman Drum)
- 1975-1976 Meedio (The Medium) opera in een bedrijf, op. 105 - libretto: van de componist
- 1975-1977/1983 Päivänpäästö (The Sun out of the Moon) ballet, op.120 - naar teksten uit Kalevala
- 1976/1982-1983 Ruma ankanpoikanen (The Ugly Duckling) ballet, op.115 - libretto: Hans Christian Andersen
- 1977 Jaarlin sisar (The Earl’s Sister) dramatische opera, 2 actes, op. 126 - libretto: Veikko Isomäki
- 1978-1982 Faaraon kirje (The Pharaoh's Letter) opera, op. 192 - libretto: Erkki Mutru
- 1979 Yhden henkilön ooppera Hilda Husso" (Single-person Opera Hilda Husso) mini-opera, monologue voor sopraan en piano - libretto: Maria Jotuni
- 1980 Suuren joen laulu eli Najaadi (Song of the Great River, or the Naiad) opera - libretto: Taisto Yrjänä
- 1980 Kullanmuru (Golden Treasure) musical, op. 180 - libretto: Hans Christian Andersen
- 1984 Häät (The Wedding) kameropera, op. 244 - libretto: Anton Tsjechov
- 1986-1987 Hölmöläisooppera (Numbskull Opera) opera voor gemengd koor, verteller en blazerskwartet
- 1987 Seitsemän veljestä (Seven Brothers) opera, op. 263 - libretto: Aleksis Kivi
- 1987 Noidan kirous (The Witch's Curse) opera - libretto: Erkki Mutru
- 1989 Veljesten myöhemmät vaiheet (The Brothers Later) opera - libretto: Aleksis Kivi
- 1990 Mooses-ooppera (Moses Opera) opera, op. 309 - libretto: Erkki Mutru
- 1992 Minna Graucher mini-opera
- Poltettu oranssi opera in drie bedrijfen - libretto: Eeva-Liisa Manner
- Ukkosen tuomio (Judgement of Thunder) opera
[bewerk] Missen, cantates en geestelijke muziek
- 1960-1962 Gabbata (Raamattu) cantate voor tenor, bariton, bas solo en orkest, op.27
- Missa Choralis voor acht stemmig gemengd koor a capella
- Profeetta fantasie voor orgel op. 234b
[bewerk] Werken voor koor
- Jouluilta voor kinderkoor
- Veljesten paluu Jukolaan (The seven brothers' coming back to Jukola) voor mannenkoor
- Missa Choralis voor acht stemmig gemengd koor a capella
[bewerk] Vocale muziek met orkest of instrumenten
- 1956 Kokko, ilman lintu (Eagle, Bird of the Air) voor mezzosopraan en orkest
- 1966-1968/1974 Lemminkäinen voor solisten, gemengd koor en orkest
- Ilatalaulu (Evening song) voor sopraan en piano
- Kuoleman unia voor zang en klavecimbel
- Päivänpäästö voor sopraan, vrouwenkoor en orkest
- Rauhan me saimme voor zang en piano
- Ristirauta voor bas en piano, op. 2 no 6 - tekst: Toivo Kuisma
- Sadun keiju voor zang, cello en piano - tekst: Niilo Lehtonen
- Suvipilvet (Summer clouds) voor sopraan en piano
- Timo's song voor tenor en piano
- Thot's aria voor bas en piano
- Verkakauppias ja Patelin (Cloth merchant and Patelin) voor bas, tenor en piano
- Vox Angelica voor sopraan, hobo en orgel
[bewerk] Kamermuziek
- 1963 Alfa voor fluite en zeven cymbals
- 1963 Loitsu (Incantation) voor drie slagwerkers
- 1963 Nonet no. 1 voor blazerskwintet, strijktrio en contrabas
- 1968 Nonet no. 2 voor blazerskwintet, strijktrio en contrabas
- 1969 Strijkkwartet no. 1, op. 50
- 1971 Strijkkwartet no. 2, op. 63
- 1973 Nonet no. 3 voor blazerskwintet, strijktrio en contrabas
- 1975 Johanneksen ilmestys (The Apocalypse of St John) voor trompet en orgel
- 1983 Strijkkwartet no. 3, op. 228
- 1985 Nonet no. 4 voor blazerskwintet, strijktrio en contrabas
- 1986 Osiris voor viool en gitaar
- 1986 Isis voor cello en gitaar
- 1986 Soitto (Playing) voor vier kanteles
- 1990 Vedenhaltija (Water spirit) voor piano trio
- 1990 Vedenhaltija-Najaadi (Water spirit – Naiad) voor gitaarkwartet
- 1991 Lasifantasia (Glass fantasy) voor piccolo, slagwerk, celesta, harp en cello
- Andante religioso voor cello en piano
- Concerto voor fagot en klavecimbel (piano ad lib.) Op. 40/C
- Divertimento op. 127 voor hobo en slagwerk
- Ilmatar Ilman Impi voor fluit solo
- Metamorfoses voor basklarinet en marimba, op. 245
- Septemalia voor 7 contrabassen, op. 97
- Sonata voor kantele, op. 233
- Voces Intimae voor fluit, klarinet en strijkers
[bewerk] Werken voor piano
- 1967 Taara" (Tare) suite voor piano
- 1970 Piano Sonatina
- 1975 Piano Sonata
- 1977 Kimalluksia (Glitters)
- Japanilaisessa puutarhassa voor piano
- Pisaroita voor piano solo, op. 109
[bewerk] Filmmuziek
- 1950 Fors-Fararna
