Tabletopspel

Tabletop is een spelvariant van wargaming (er wordt meestal gesproken over 'miniature wargaming'), waarbij er niet een speciaal bord is, zoals bij een bordspel, maar waar een groter oppervlakte voor benodigd is. Hiervoor wordt meestal een grote tafel voor gebruikt, maar een gladde vloer, een ping-pong tafel of zelfs de tuin of terras kan ook geschikt zijn. De benaming komt uit het Engels en eigenlijk betekent tabletop gewoon 'op een tafel spelen'. De benaming tabletop wordt meestal gebruikt in het kader van miniature wargaming (wargames met miniatuursoldaatjes).

Een dergelijk relatief groot speelveld wordt gebruikt voor spelen met miniaturen die veel ruimte nodig hebben. Binnen zo'n spel staan er volgens bepaalde regels miniaturen opgesteld. Bij wijze van aankleding wordt er ook gebruikgemaakt van terreinstukken (Engels: scenery). Dit kunnen schaalmodellen van bijvoorbeeld bergen, rivieren, bomen en kastelen zijn. De thema's die aan bod komen kunnen zowel historisch zijn (bvb. een Napoleontische veldslag) als fantasy (bvb. een veldslag gebaseerd op de boeken van Tolkien) of science-fiction.

Het principe van de meeste tabletop spelen is als volgt: er wordt gespeeld met legereenheden die worden gerepresenteerd door miniaturen. Deze eenheden hebben een bepaald aanvallend bereik, kunnen per beurt een gegeven afstand op de tafel verplaatst worden en hebben een aanvallende kracht en een verdedigende kracht. De samenstelling van de legers die tegen elkaar ten strijde trekken kan sterk verschillen van regelset tot regelset. De meeste regelsets hanteren een puntensysteem, waardoor je een leger kan samenstellen dat bestaat uit een vast aantal punten. Op die manier kunnen legers met gelijke puntenaantallen tegen elkaar spelen. Andere systemen hanteren vrijere scenariosystemen, waarbij uitgegaan wordt van een bepaalde beginopstelling, en waarbij de legers niet noodzakelijk gelijk in sterkte zijn. Dergelijke scenario's zijn vaak gebaseerd op historische veldslagen.

Het soort eenheden dat in het spel aanwezig is, hangt sterk af van het thema van het spel. Zo zullen bij een spel gebaseerd op een Napoleontische veldslag voornamelijk infanterie-, cavalerie-, en artillerie-eenheden op de tafel staan. Bij fantasy-veldslagen zullen dan weer eerder eenheden zoals orks of dwergen aanwezig zijn, alsook 'fantastische' eenheden zoals draken en tovenaars.

Miniature wargaming als hobby is uitgebreider dan het spel zelf. Vaak worden de figuren gedetailleerd geschilderd, en worden scenery-elementen gebouwd. In die zin heeft het wel wat gemeenschappelijk met hobby's zoals modelbouw of modelspoorbanen.

[bewerk] Geschiedenis

Het Pruissiche leger oefende reeds met 'Kriegsspiel' aan het begin van de 19de eeuw. 'Kriegsspiel' was een simulatiespel waarbij eenheden voorgesteld werden door blokjes die verplaatst werden over een maquette van het terrein waar de nagespeelde veldslag plaatsvond.

Aan de Engelse schrijver H.G. Wells wordt de eer toegeschreven de eerste spelregelset voor hobbyisten geschreven te hebben (Little Wars, 1913). Dit spel was bedoeld om met tinnen soldaatjes te spelen in de tuin.

De hobby begint zich sterk te ontwikkelen in de jaren 1960, voornamelijk door de vele boeken die over het onderwerp verschenen (o.a. Donald Featherstone, Charles Grant, Peter Young, e.a.). Deze werken handelen allen over historische regelsets.

In de jaren 1970 en 1980 worden de fantasy en science-fiction regelsets steeds populairder. Roleplaying als eigen spelvorm ontstaat uit skirmish wargaming (een variant waarbij je niet met een volledig leger speelt, maar met slechts 1 personage) in het begin van de jaren 70 (o.a. Dungeons & Dragons in 1974 dat geevolueerd is uit Chainmail, een regelset om miniature wargames uit te vechten met fantasy legers).

Op dit ogenblik (2006) is het meest bekende miniature wargame ongetwijfeld Warhammer.

[bewerk] Schaal

Het begrip 'schaal' wordt in miniature wargaming zeer veel gebruikt en heeft uiteenlopende betekenissen.

Meestal wordt met 'schaal' de grootte van de miniatuursoldaatjes aangeduid. Men gebruikt hierbij zowel een feitelijke schaalaanduiding (bvb. 1/300), alsook de feitelijke grootte van de soldaatjes (bvb. 28mm). De meest populaire schalen zijn 28mm, 25mm, 20mm, 15mm, 6mm, maar ook 54mm, 36mm, en zelfs 2mm zijn commercieel beschikbare schalen. Kleinere schalen worden dikwijls gebruikt voor tankslagen (1/300 of 1/285) of zeeslagen (1/1200, 1/3000).

Een tweede soort schaal is op welke schaal het slagveld wordt voorgesteld. 1cm op de tafel komt bvb. overeen met 100 meter op het echte slagveld. Merk op dat deze afstandschaal niet noodzakelijk dezelfde is als de schaal van de miniatuurtjes.

Een derde schaal is hoeveel tijd een beurt voorstelt. Er zijn spelen waarbij 1 spelbeurt enkele seconden van het gevecht simuleert, maar er zijn tevens spelen waarbij dit kan oplopen tot enkele uren.

[bewerk] Regelsets

• Fantasy Warriors
• Hordes of the Things (HOTT)
• Vis Magica
• Confrontation
• Warhammer
• Warhammer 40.000
• Flames of War (Wereldoorlog 2 thema)
• De Bellis Multitudinis of DBM (Oudheid tot Middeleeuwen als thema)